Spelling - meervouden en samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Spelling - meervouden en samenstellingen

Spelling - meervouden en samenstellingen

Doelen:  

In deze les leer je:

• meervouden en samenstellingen van zelfstandig naamwoorden maken

Even herhalen

• leestekens
• hoofdletters 

Wat zijn leestekens?

1. Punt, komma, dubbele punt, aanhalingstekens
2. Hoofdletter, alinea, en namen
3. Afspraken
4. Alle letters in een tekst

Hoofdletter of een hoofdletter?

1. Kerstmis
2. kerstmis

Hoofdletter of geen hoofdletter?

1. Kerstcadeau
2. kerstcadeau

Vul op de juiste plek de komma in:
Joas heeft 2 cavia's een vis en een kat.

Vul op de juiste plek de komma in:
'Uw fietslamp staat nog aan mevrouw.'

Leg uit wat het verschil in betekenis is:
Help de pannenkoeken verbranden!
Help, de pannenkoeken verbranden!

Leg uit wat het verschil in betekenis is:
Mijn papa is aardig, lang en intelligent.
Mijn papa is aardig lang en intelligent.

Meervouden

Zelfstandige naamwoorden hebben een meervoud op -en of -s.

• Op -en: stoel – stoelen, dag – dagen, sok – sokken, brief – brieven, huis – huizen, idee – ideeën, therapie – therapieën, bacterie – bacteriën, financiën

• Op -s: tafel – tafels, meisje – meisjes, cadeau – cadeaus, café – cafés, thema – thema’s, ski – ski’s, auto – auto’s, menu –  menu’s, hobby – hobby’s, vmbo – vmbo’s, wc – wc’s

 Spelling meervoud zelfstandige naamwoorden

Bij de meeste woorden schrijf je en of s achter het enkelvoud

Soms moet je een klinker weghalen of een medeklinker toevoegen.

Als er een verkeerde uitspraak kan ontstaan, schrijf je ’s, afkortingen en woorden eindigend op: a, o, u, i, y.

Als het woord eindigt op ee, schrijf je ën erachter.

Een f wordt vaak een v. Een s wordt vaak een z.

Soms bestaat alleen enkelvoud (rijst), soms alleen meervoud (chips).

Als een woord eindigt op een: a, i, o, u of y, dan schrijf je 's. 

oma's
kiwi's
foto's
accu's 
hobby's 

(maar: deejays)

Hieronder staan drie woorden. Kies bij elk zelfstandig naamwoord de juiste spelling van het meervoud.
1 Een bedrijf, twee …

1. bedrijven
2. bedrijfen
3. bedrijffen

Van welk zelfstandig naamwoord bestaat geen meervoud?

1. Paprika
2. Komkommer
3. Sla
4. Aardbei

Van welk zelfstandig naamwoord kun je 2 meervoudsvormen schrijven?

1. Kerk
2. School
3. Sportclub
4. Museum

Van welk zelfstandig naamwoord bestaat alleen een meervoudsvorm?

1. Hersenen
2. Borden
3. Tafels
4. Accu's

Samenstelling

Een woord dat bestaat uit twee of meer kleinere woorden, 

heet een samenstelling.

Bijvoorbeeld: 

voetbalwedstrijd

Voetbalwedstrijd bestaat uit voetbal en wedstrijd, maar voetbal bestaat weer uit voet en bal. Deze samenstelling bestaat dus uit 3 woorden!

Tussenletter 'n' in samenstelling

Als het eerste deel van de samenstelling een meervoud op -en heeft, dan schrijf je dat ook in de samenstelling.

Dus:

beukennootje

fietsenstalling

Geen tussenletter 'n' als:

– het eerste deel een zelfstandig naamwoord is met meervoud op -(’)s: tafel + poot = tafelpoot, analyse + fase = analysefase

– het eerste deel geen meervoud heeft: tarwe + meel = tarwemeel

– het eerste deel uniek is: zonnebloem, maneschijn

– het eerste deel geen zelfstandig naamwoord is: rodekool, reuzefijn

Samenstellingen met een tussenklank-s

Je schrijft de tussenklank-s als je die hoort in de samenstelling.

• Dorp + gek = dorpsgek

• Dorp + straat = Dorpsstraat

Koppelteken

Koppelteken:

In samenstellingen met als eerste deel een cijfer of afkorting en samenstellingen die verkeerd gelezen kunnen worden, plaatsen we een koppelteken:

A4-papier, wc-bril, zo-even, stage-uren, radio-omroep, na-apen.

Maken

Opdracht 6 t/m 8, 9abc in boek B (blz. 71)

Klaar? Versterk Jezelf online

Als er gewerkt wordt aan de opdrachten is het stil in de klas.