In deze les zitten 23 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.
Lesduur is: 45 min
Onderdelen in deze les
Paragraaf 1 Dierenwelzijn
5.2 Chromosomen bekijken
Slide 1 - Tekstslide
Erwten zijn geel of groen van kleur. Omschrijf het gen en omschrijf de allelen van erwten.
Slide 2 - Open vraag
Doel 5.2
Je leert hoe wijzigingen in chromosomen kunnen leiden tot andere eigenschappen
Slide 3 - Tekstslide
Autosomen/ geslachtschromosomen
Geslachtschromosomen: het chromosomenpaar dat het geslacht bepaalt
Autosomen: alle andere chromosomen.
XX, XY bij mensen.
Slide 4 - Tekstslide
Karyogram (foto)
Alle chromosomen gerangschikt op lengte
Homologe chromosomen bij elkaar
Slide 5 - Tekstslide
Karyotype
Tekstuele vertaling van het karyogram
Totaal aantal chromosomen, type geslachtschromosomen
46, XX
Slide 6 - Tekstslide
Wat is het karyotype?
Slide 7 - Tekstslide
Karyotype
45, X
Er ontbreekt een geslachtschromosoom
Syndroom van Turner
Slide 8 - Tekstslide
Karyotype
47, XX +21 of
47, XY, +21
Trisomie 21 = syndroom van Down
Slide 9 - Tekstslide
Karyotype
47, XX +21 of
47, XY, +21
Trisomie 21 = syndroom van Down
Slide 10 - Tekstslide
Genetische variatie
Genetische variatie onstaat door:
* mutaties
* recombinatie
Slide 11 - Tekstslide
Mutaties
Bij elke celdeling kunnen kopieer- of delingsfouten plaatsvinden -> mutaties. Als dit gebeurt bij het aanmaken van geslachtscellen dan erven de nakomelingen dit veranderde DNA.
Sommige invloeden van buitenaf vergroten de kans op mutaties: UV straling, radioactieve straling, chemische stoffen (roken bijv).
Deze dingen noem je mutageen.
Slide 12 - Tekstslide
Mutaties
Een mutatie is een verandering in de basevolgorde van het DNA of in het aantal chromosomen.
Bij een verandering in de basevolgorde in een gen kan het eiwit dat hier door wordt gecodeerd anders gaan werken. Het werkt niet meer of het werkt juist extra goed. Daardoor levert het een ander allel en dus een andere eigenschap op.
Slide 13 - Tekstslide
Mutaties
Genmutatie: één gen is gewijzigd (puntmutatie)
Chromosoommutatie: deel van een chromosoom is gewijzigd (meerdere genen)
Genoommutatie: wijziging in hele chromosomen (minder of meer)
Slide 14 - Tekstslide
Puntmutatie
Frameshift
Slide 15 - Tekstslide
Leg uit dat een frameshift mutatie waarschijnlijk grotere gevolgen heeft dan een base-vervanging
Slide 16 - Open vraag
Chromosoommutatie
Slide 17 - Tekstslide
Genoommutatie
Slide 18 - Tekstslide
Eigenschappen
Alle erfelijke eigenschappen zijn terug te voeren of de aan-/ afwezigheid van een eiwit.
Mutaties kunnen dus op verschillende plekken verschillende effecten hebben.
Slide 19 - Tekstslide
Opsporen van afwijkingen
Omdat verschillende allelen van hetzelfde gen een andere DNA code hebben kan met DNA onderzoek worden aangetoond of iemand een genetische afwijking heeft/ drager is.
Slide 20 - Tekstslide
Doel 5.2
Je hebt geleerd hoe wijzigingen in chromosomen kunnen leiden tot andere eigenschappen