3.2 Welvaart, crisis, bedreiging

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Planning 

Samenvatting WO1 ->

Aantekeningen!!

Uitleg Verdrag van Versailles

Doel: Je kunt de oorzaken van de start en het einde van WO1 benoemen. Je weet wat het verdrag van Versailles is.

Wanneer was WO1?

1. 1940-1945
2. 1918-1940
3. 1904-1908
4. 1914-1918

Oorzaken + aanleiding WO1

Tweefrontenoorlog

Een tweefrontenoorlog betekent dat een land op twee plekken tegelijk moet vechten. In de Eerste Wereldoorlog vocht Duitsland  (met Oostenrijk-Hongarije) tegen Frankrijk en Groot-Brittannië in het westen en tegen Rusland in het oosten. Dit maakte de oorlog moeilijker voor Duitsland.

Rusland stopte in 1917 met de Eerste Wereldoorlog door de Russische Revolutie.  Er was veel onrust en de tsaar werd afgezet. De nieuwe regering wilde vrede, dus tekenden ze in 1918 een verdrag met Duitsland.

Centralen

Geallieerden

Frankrijk

Rusland

Duitsland

Oostenrijk-Hongarije

Groot- Brittannië

Waarom doet de VS mee?

Duitse duikbootaanvallen: Duitsland viel schepen aan, ook Amerikaanse, wat leidde tot de dood van Amerikaanse burgers.

Zimmermann-telegram: Duitsland vroeg Mexico om tegen de VS te vechten, wat de VS boos maakte.

Economische belangen: De VS had veel handel en leningen aan de geallieerden, en wilde dat ze zouden winnen om hun geld terug te krijgen.

Einde WO1

Uithongering en uitputting: Na vier jaar waren de landen moe en hadden ze weinig middelen.

De VS komt erbij: De Amerikaanse hulp gaf de geallieerden in 1917 een belangrijke boost.

Duitse revolutie: In Duitsland kwamen mensen in opstand tegen de oorlog.

Wapenstilstand: In november 1918 stopten de gevechten na een akkoord tussen Duitsland en de geallieerden.

De oorlog werd officieel beëindigd met het Verdrag van Versailles in 1919.

Wat stond er in dit verdrag?

Geen groot leger

Schadevergoeding

betalen

Grondgebied

inleveren

Verdrag van Versailles

Oorlogsschuld: Duitsland moest de schuld voor de oorlog accepteren en betalen voor de schade die was aangericht (reparaties). Dit was pas in 2010 afbetaald.

Beperkingen op leger: Duitsland mocht zijn leger niet groter maken dan 100.000 soldaten, en ze mochten geen vliegtuigen of tanks meer hebben.

Grondgebied inleveren:

Welke straffen voor Duitsland stonden er in het Verdrag van Versailles?

Aan de slag!

Maak opdracht 1 tm 8 van 3.2

Maak een tijdlijn van paragraaf 3.1. 

Houd ruimte voor meer jaartallen van volgende paragraven.

Huiswerk voor maandag!

Aan de slag!

Tijdlijn van 3.1 af. 

Vul dit aan met de tijdlijn van 3.2.

Klaar? Maak vragen van de leerdoelen van 3.2. Zoek de antwoorden in de blauwe teksten.

-> Stukje uitleg, nakijken.

Planning 

Bespreken jaren 20,

crisis en fascisme.

Nakijken tijdlijn

Doel: je kunt uitleggen wat fascisme is.

Gevolgen verdrag van Versailles

- Veel Duitsers voelden zich beledigd

- Door de schadevergoedingen en het verlies van grondgebied had Duitsland weinig geld, en dit leidde tot grote economische problemen.

Jaren 20

In de VS ging de economie goed na de Eerste Wereldoorlog, vooral in de jaren 1920. Mensen kochten meer producten en er waren veel nieuwe uitvindingen, zoals auto's en huishoudelijke apparaten.

Daarnaast leenden veel mensen geld om producten te kopen.  Dit leidde tot een bloeiende economie, maar uiteindelijk veroorzaakte dit ook problemen toen veel mensen hun leningen niet meer konden betalen.

Ideologie

Een ideologie is een set van ideeën en overtuigingen over hoe de samenleving zou moeten zijn. Het is een manier van denken over politiek, economie, en hoe mensen met elkaar om moeten gaan.

In 1924 werd Mussolini regeringsleider. Welke ideologie had hij?

Fascisme

Fascisme is een politiek systeem waarbij één leider of een kleine groep mensen de macht heeft en alles controleert. 

Het fascisme stelt dat het land boven alles staat en dat er weinig ruimte is voor meningsverschillen. Het is tegen democratie en gelooft in een sterk, vaak gewelddadig, leiderschap. 

In de Tweede Wereldoorlog was Adolf Hitler een leider van het fascisme in Duitsland.

Tijdlijn 3.1

1900-1950: Tijd van wereldoorlogen

1900: Mensen zijn erg nationalistisch

1914-1918: Eerste Wereldoorlog

1914: DU valt FR aan via BE, Eerste Wereldoorlog begint

1917: Russische Revolutie, communisten aan de macht, stopt met oorlog

1917: VS helpen de Geallieerden

1918: Eind Eerste Wereldoorlog

1919: Verdrag van Versailles

Tijdlijn 3.2

'20: Er was veel welvaart (maar niet in Duitsland)

1924: Mussolini wordt regeringsleider

1929: Economische wereldcrisis

'30: Ideologie van Hitler wordt populair

1933: Nazi's (nationaalsocialisten) winnen de verkiezingen in Duitsland

Aan de slag!

Nakijken 3.2

Wat is fascisme?