v3 K&W h.6

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1,3

Leerdoelen h.6 K&W

Q.. = -2p + 600
dit is een voorbeeld van

1. een vraaglijn
2. een aanbodlijn

Betalingsbereidheid gaat over

1. de vraaglijn
2. de aanbodlijn

Hoe heet het snijpunt van de vraaglijn en de aanbodlijn?

Wat is de economische betekenis van dit snijpunt?

Vul het juiste woord in op de stippellijntjes.

Economen maken vaak onderscheid tussen vraag en aanbod. De …(1)… van de consument wordt weergegeven in een grafiek door de …(2)… Hierbij geldt dat de vraag naar een goed of dienst …(3)…, als de prijs ervan stijgt.

De leveringsbereidheid van de producent of …(4)…, kunnen we ook tekenen. Deze grafiek loopt normaliter …(5)…; hoe hoger de prijs, des te …(6)… aanbod er zal zijn.

Als de omstandigheden goed zijn en vraag en aanbod vrij spel krijgen, leidt hun samenspel tot een …(7)… Hierin zijn vraag en aanbod aan elkaar gelijk. Er is dan …(8)… sprake van een overschot of tekort van vraag en/of aanbod.

Vul het juiste woord in op de stippellijntjes.

Economen maken vaak onderscheid tussen vraag en aanbod. De …(1)… van de consument wordt weergegeven in een grafiek door de …(2)… Hierbij geldt dat de vraag naar een goed of dienst …(3)…, als de prijs ervan stijgt.

De leveringsbereidheid van de producent of …(4)…, kunnen we ook tekenen. Deze grafiek loopt normaliter …(5)…; hoe hoger de prijs, des te …(6)… aanbod er zal zijn.

Als de omstandigheden goed zijn en vraag en aanbod vrij spel krijgen, leidt hun samenspel tot een …(7)… Hierin zijn vraag en aanbod aan elkaar gelijk. Er is dan …(8)… sprake van een overschot of tekort van vraag en/of aanbod.

1 = betalingsbereidheid   2 = vraaglijn   3 = daalt        4 = aanbieder

5 = omhoog      6 = meer / groter het       7 = evenwicht            8 = geen

Marktmechanisme

Stel dat de prijs onder de evenwichtsprijs ligt.

Er is dan sprake van een vraagoverschot: de de gevraagde hoeveelheid is bij die prijs groter dan de aangeboden hoeveelheid.

Het gevolg is dat de prijs gaat stijgen, waardoor de vraag zal afnemen en het aanbod zal toenemen.

Deze prijsstijging en daardoor vraag- een aanbodverandering gaan door totdat er evenwicht is: Qa = Qv.

Het markt- of prijsmechanisme

Stel dat de prijs boven de evenwichtsprijs ligt.

Er is dan sprake van een  aanbodoverschot: de de aangeboden hoeveelheid is bij die prijs groter dan de gevraagde hoeveelheid. 

Het gevolg is dat de prijs gaat dalen, waardoor de vraag zal toenemen en het aanbod zal afnemen. 

Deze prijsdaling en daardoor vraag- een aanbodverandering gaan door totdat er evenwicht is: Qa = Qv.

Marktevenwicht

Het evenwicht dat ontstaat door vraag en aanbod (het prijsmechanisme) is STABIEL.

De markt heeft altijd de neiging om naar het evenwicht te bewegen. 

Zelf oefenen met vraag en aanbod:

bouwsteen 6.1 a t/m d

Maak nu in groepjes de vragen a t/m d van bouwsteenopgave 6.1.

kopen voor eigen behoeften

kopen om te produceren

consumeren

investeren

noodzakelijke levensbehoeften

minder noodzakelijke goederen

primaire goederen en diensten

luxe goederen en diensten

Welke vraaglijn hoort bij een primair goed en welke bij een luxe goed?

Tip: bepaal de Qv bij 2  prijzen en kijk hoe groot het verschil is

Luxe goed: de vraag verandert erg als de prijs verandert (prijs is belangrijk)

Primair goed: een prijsverandering leidt nauwelijks tot vraagverandering 

Is de huizenmarkt een abstracte of een concrete markt?

h.6 opgave 18

h.6 opgave 19

De gevraagde hoeveelheid verandert
* als de prijs verandert  -> op dezelfde vraaglijn andere p en q

* als de betalingsbereidheid verandert  -> de vraaglijn verschuift!

de betalingsbereidheid wordt bepaald door:

* de voorkeuren / behoeften

* het inkomen

* de prijs van andere producten

tot slot bepaalt ook het aantal vragers hoe de collectieve vraaglijn loopt

h.6 opgave 19

de aangeboden hoeveelheid verandert:

* als de marktprijs verandert  -> op dezelfde aanbodlijn andere p en q

* als de leveringsbereidheid verandert  -> de aanbodlijn verschuift

de leveringsbereidheid wordt bepaald door:

* de productiekosten

* de natuurlijke omstandigheden (bij landbouw en visserij bijv.)

ook het aantal aanbieders bepaalt hoe de collectieve aanbodlijn loopt

h. 6.3: de arbeidsmarkt

arbeidsmarkt = totale vraag naar en aanbod van arbeid   -> abstracte markt 

product dat wordt verhandeld = arbeid     let op: = arbeidskracht (niet: werk)

prijs = loon

vragers = bedrijven en overheid

aanbieders = mensen (bevolking)

er is niet 1 arbeidsmarkt, maar een heleboel (gescheiden) deelmarkten: een markt voor docenten, een markt voor schilders, een markt voor accountants, enz enz  -> toch passen we hier het marktmechanisme toe!

h.6.2.: de arbeidsmarkt vervolg

aanbod van arbeid = beroepsbevolking: iedereen die kan en wil werken

werkgelegenheid = iedereen die werkt: vraag en aanbod hebben elkaar

                                          hier gevonden

* werknemers: werkenden in loondienst

* zelfstandigen: mensen die voor zichzelf werken (zzp'rs)

werklozen = mensen die zich aanbieden, maar naar wie geen vraag is

vacatures = vraag naar arbeid, waarvoor geen aanbod is

h.6.2.2: arbeidsproductiviteit

arbeidsproductiviteit (apt) = hoeveelheid producten die een werkende 

                                                             in een bepaalde periode maakt

dit kun je berekenen door de totale productie te delen door het totaal aantal werkenden: apt = productie / werkgelegenheid

de productie kun je meten in hoeveelheden (stuks) of in de waarde (geld)

opgave 6.29

a. 56 mln iphones door 2.000 werkenden: apt = 56 / 2 x 1.000 = 28.000 stuks

b. 46 wkn van 36 uur = 1.656 uur: apt per uur = 28.000 / 1.656 = 16,9 stuks

Stel: bbp (productiewaarde) is € 180 mld en arbeidsproductiviteit is € 40.000.
Hoeveel mensen zijn aan het werk?

Stel dat de productiewaarde daalt naar € 162 mld en de apt blijft € 40.000. De beroepsbevolking bestaat uit 4,5 mln personen. Hoeveel mensen zijn werkloos?

Stel dat de overheid de economie stimuleert, waardoor de werkloosheid daalt tot 5% van de beroepsbevolking van 4,5 mln personen. Hoe hoog is de productie dan?

In welke land is de werkgelegenheid afgenomen?
A: apt + 6% en productie + 4%
B: apt +12% en productie + 14%
C: apt -3% en productie -6%

h. 6.2.3: flexwerk