(In)congruentie en (foutieve) inversie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Herhaling

Werkwoordspelling

(in)congruentie

(foutieve) inversie

Hoeveel werkwoordsvormen kent het Nederlands?

1. 4
2. 5
3. 6
4. 7

Persoonsvorm en onderwerp

De docent (ow) ontleedt  de moeilijkste zinnen zonder moeite. 

Pvtt enkelvoud -> ik-vorm + -t

Op het bord had de leraar (ow) een moeilijke zin ontleed (vd)

Pvvt enkelvoud -> onregelmatig werkwoord - had

Vd - ontleed  - regelmatig werkwoord - 't taxi kofschip OF verlengingsproef (ontlede zin)

De keuken (ow) bereidde vijftig verschillende gerechten terwijl de bedienden (ow) alle bestellingen opnamen.  

Pvvt enkelvoud- regelmatig werkwoord - 't taxi kofschip -> bereid + -de 

Pvvt meervoud - onregelmatig werkwoord - opnamen

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

• De verrotte (bn) appels (ow) zijn weggegooid (vd)
• De appels (ow) zijn snel verrot (vd).
• De appels (ow) verrotten snel in de zon.

Schrijf het bn zo kort mogelijk op! Alleen dubbel -tt of -dd als deze het infinitief zit. 

De vulkaanuitbarsting heeft alles verwoest.

1. Heeft = pvtt Verwoest = pvtt
2. Heeft = pvtt Verwoest = vd
3. Heeft = pvvt Verwoest = pvvt
4. Heeft = pvvt Verwoest = vd

Fluitend wonnen ze de wedstrijd.

1. fluitend=vd wonnen=pvvt
2. fluitend=vd wonnen=infinitief
3. fluitend=od wonnen=pvtt
4. Fluitend=od wonnen=pvvt

Congruentie

Betekent dat het getal van het onderwerp aansluit met het getal van de persoonsvorm.

Als een 'ik' iets uitvoert, zal de persoonsvorm zich vormen naar de 'ik'.

Dat geldt voor elk onderwerp wat iets uitvoert.

Ik denk,  wij denken.

Congruentiefout

Indien de persoonsvorm niet aansluit bij het onderwerp noemen we dit een congruentiefout.

Dit gebeurt vaak wanneer het lastig te bepalen is of het onderwerp enkelvoud of meervoud is.

Een kudde schapen liepen langs de bosrand.

Een kudde schapen liep langs de bosrand.

Maar ook woorden als: media (mv), politie (ev), drugs (mv).

Congruentiefouten

Daarnaast zijn er nog meer manieren waarop deze fouten kunnen ontstaan:

1. Als het onderwerp en de persoonsvorm (ver) uit elkaar staan, kan het soms misgaan. 

*Steek vuurwerk altijd af via de normale vuurwerkregels die op de verpakkingsdoos staat van het vuurwerk.

Congruentiefouten

2. Als de persoonsvorm in de verleden tijd staat. Je hoort dan niet altijd of de persoonsvorm in de enkelvoudsvorm of meervoudsvorm staat.

*De oplichter keek erg opgelucht toen de rechters hem uiteindelijke strafte met een kleine gevangenisstraf.

Congruentiefouten

3. Komen vaak voor in combinatie met verwijswoorden. Let vooral op het woord 'ze'. Dit kan zowel binnen het enkelvoud als het meervoud worden gebruikt.

*De politie (vrouwelijk, enkelvoud) zou goede voorlichting moeten krijgen over pesten op sociale media, zodat ze weten hoe ze hiermee om moeten gaan. 

Opdracht congruentie

Vul de juiste werkwoordsvorm in.

3 min. 

Fluisterend samenwerken mag. 

Foutieve inversie

Correct gespelde Nederlandse zin: onderwerp - persoonsvorm (OPA)

Dus eerst het onderwerp en dan de persoonsvorm: Wij herhalen vandaag wat inversie is.

Inversie betekent dat de persoonsvorm en het onderwerp gewisseld worden. Dat mag alleen in de volgende gevallen

1 - als de hoofdzin een vraagzin is.

2- als de hoofdzin begint met een ander zinsdeel dan het onderwerp.

3- als een samengestelde zin begint met een bijzin.

Voorbeelden correcte inversie

• als de hoofdzin een vraagzin is
• Zwemmen die ganzen altijd met de stroom mee?
  
• als de hoofdzin begint met een ander zinsdeel dan het onderwerp
• In dat water zwemmen veel dieren.
• als een samengestelde zin begint met een bijzin
  
• Nadat Jody had gescoord, zakte ze door haar enkels heen.
  

Wat is er fout aan de volgende zin?
Er is hard gewerkt en verwachten wij alles af te krijgen.

Verbeter de volgende zin.
Het regende de hele dag en ben ik dus de hele dag thuisgebleven.