8.6 Het moderne imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.6 Het modern imperialisme

Periode

Prehistorie

Oudheid

Middeleeuwen

Vroegmoderne tijd 

Moderne tijd: 1800 - heden

Tijdvak

Tijd van ontdekkers en hervormers (16e eeuw)

Tijd van regenten en vorsten

(17e eeuw)

Tijd van pruiken en revoluties
(18e eeuw)

Tijd van burgers en stoommachines

(19e eeuw)

Kenmerkend aspect 

De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrie.

  

Lesdoelen:

Aan het einde van deze uitleg:

- kun je uitleggen hoe Afrika verdeeld werd door Europese staten

- kun je uitleggen hoe kolonialisme plaatsvond in de rest van de wereld

- kun je een verklaring geven voor het modern imperialisme.

Imperialisme

het streven naar een groot rijk 

We hebben dit begrip eerder gezien in tijdvak 2 bij de Romeinen.

Modern imperialisme

De 19e eeuwse vorm van imperialisme waarbij een zo groot mogelijk rijk word gemaakt door koloniën politiek toe te voegen aan het (Europese) moederland.

Verschil met kolonialisme

1500-(ca.)1870: kolonialisme

(ca.)1870-1914: modern imperialisme

Koloniën: alleen een economische relatie met overzees gebied (bijv. door handelsmonopoly) 

Modern imperialisme: vergroting van de economische relatie (door grondstoffen industrie en een afzetmarkt) en gebied politiek bezit van Europees land.

+ Alleen in Afrika en Azië

Oorzaken modern imperialisme:

Economisch: 

• Grondstoffen voor de groeiende (Europese) industrie
• Afzetmarkten voor de groeiende industrie

Modern Imperialisme komt dus voort uit Industriele Revolutie!

Politiek:

• Nationalisme

Een groot rijk gaf internationale, politieke en militaire aanzien

Sociaal-politieke reden:

• Racisme

"Hoge rassen (Europeanen) mogen/ moeten heersen over lage rassen (iedereen zonder Europese roots)"

De verdeling van Afrika

1884 : Conferentie Berlijn

O.l.v. Bismarck  verdelen Europese leiders Afrika.

- delen reeds in bezit blijven kolonie.

- binnenland achter factorijen worden invloedssferen (daarna koloniseren).

- Belgische koning krijgt Congo

=> binnen 15 jaar Afrika onderworpen (alleen Ethiopië en Liberia onafhankelijk)

Verdeling van Afrika na de Conferentie van Berlijn

Kolonisatie in de rest van de wereld

Canada, Australië en Nieuw-Zeeland en Zuid-Amerika (vooral Argentinië):  inheemse bevolking grotendeels gestorven door Europese ziekten en vervolging. Europeanen nemen gebieden in en gaan meerderheid bevolking vormen.

Azië:
Voormalige handelsgebieden (zie tv6) worden gekoloniseerd en gebieden uitgebreid. Verzet van bevolking werd met veel geweld neergeslagen.

Er wordt een poging gedaan om China te verdelen zoals Afrika: de Boxeropstand (1900) laat dit plan mislukken: kustgebied China blijft deels in Europese handen, deel noorden (+ Korea) word Japanse kolonie.

Huiswerkvragen:

1) Leg uit dat het modern-imperialisme een direct gevolg is van de industriële revolutie.

2) Leg uit welke politieke motieven er waren voor het modern-imperialisme.

3) Beargumenteer of de Conferentie van Berlijn past bij politieke of economische motieven voor het modern-imperialisme.

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor handelsmarkten
2. Verovering voor de versteviging van de Amerikaanse macht in de regio
3. Verovering om 'achterlijke gebieden' te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor afzetmarkten (hier China)
2. Verovering voor de machtspositie in de wereld
3. Verovering om achterlijke gebieden te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen (bijv. Chinese zijde voor textiel)

Welke van de motieven voor het modern imperialisme wordt hier vooral bekritiseerd?

1. Economische
2. Politieke
3. Culturele
4. Alle drie

Leg het verschil uit tussen kolonialisme en modern imperialisme:

Hoe heette de conferentie waarbij de grootmachten Afrika verdeelden?

1. Conferentie van Amsterdam
2. Conferentie van Parijs
3. Conferentie van Berlijn
4. Conferentie van Londen