Taalverzorging 1

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 7

Taalverzorging

Les 1 | Leestekens en directe en indirecte rede

Doel van de les

- Je weet aan het einde van de les alle leestekens die er zijn en wanneer en waar je deze moet toepassen in een zin.

- Je weet aan het einde van de les  het verschil tussen een directe en een indirecte rede.

Welke leestekens ken jij allemaal?

Leestekens

- Een punt ( . )

- Een komma ( , )

- Een dubbele punt ( : )

- Een vraagteken ( ? )

- Een uitroepteken ( ! )

- Een punt ( . )

Een punt komt altijd aan het einde van een zin.

Een zin begint niet met een hoofdletter , maar met een kleinletter.

Waar

Niet waar

Welke zin is juist?

1. Een klein meisje droeg een bloemen jurkje aan.
2. een klein meisje droeg een bloemen jurkje aan
3. Een klein meisje droeg een bloemen jurkje aan,
4. een klein meisje. droeg een bloemen. jurkje aan.

Welke zin is juist?

1. De dikke. kabouter trok zijn kabouterschoen uit.
2. De dikke kabouter waarschuwde mij. Gelukkig was dit op tijd.
3. De dikke kabouter trok zijn schoen uit. Hij trok ook zijn snor eraf.
4. De dikke kabouter trok zijn kabouterschoen uit.

Geef mij een correcte zin met een punt.

- Een komma ( , )

Een komma zorgt voor een korte rust in een zin. Er zijn verschillende situaties waarin je deze komma schrijft.

(1) Adempauze

Schrijf een komma op een plek in de zin waar je even adem kunt halen. Bij het voorlezen hoor je dat daar een korte pauze is.

voorbeeld: 

Het is waar , een komma is handig hier.

(2) Als je iemand aanspreekt

Zet een komma voor of na de naam degene die je aanspreekt.

voorbeeld: 

Felix, kom je eten?

Papa, mag ik je mobieltje even gebruiken?

(3) Opsomming

Tussen personen of zaken die je opsomt, hoort een komma.

voorbeeld: 

We hebben vier toetsen deze week: taal , rekenen , spelling en aardrijkskunde. 

Let op: voor het woordje en komt geen komma.

Er zijn verschillende situaties waar je een komma
schrijft in een zin.
Schrijf 3 situaties op.

Komma bij een adempauze.
Welke zin is juist?

1. Chaimae, ga jij mij vandaag les geven?
2. Het regent vandaag, maar dat is niet erg.
3. Waarom kijk jij mij zo boos aan, ?
4. Ik heb vandaag ijs, koek, melk en kaas gehaald.

Komma als je iemand aanspreekt.
Geef mij een voorbeeld zin.

Komma bij een opsomming.
Welke zin is juist?

1. Ik heb vandaag rekenen, taal, en spelling gedaan.
2. Ik heb vandaag rekenen, taal en, spelling gedaan.
3. Ik heb vandaag rekenen, taal en spelling, gedaan.
4. Ik heb vandaag rekenen, taal en spelling gedaan.

- Een dubbele punt ( : )

Je schrijft een dubbele punt in een zin bij 3 situaties.

(1) Voor een opsomming

Voor een opsomming schrijf je een dubbele punt. Tussen de opgesomde zaken schrijf je komma's.

voorbeeld:

Mijn lievelingsvakken zijn: rekenen, spelling, taal en knutselen.

Let op: voor het laatste woordje zet je geen komma, maar het woordje en.

(2) Voor een citaat

Een citaat is, iets wat iemand ''letterlijk'' zegt.

Een citaat komt tussen aanhalingstekens. Voor een citaat komt een dubbele punt. Wanneer een hele zin herhaald wordt moet er een hoofdletter geschreven worden.

voorbeeld:

De burgemeester sprak: ''Laat iedereen vooral rustig blijven.''

(hele zin)

De jongen vond haar: ''een best wel aardig meisje.''

(stukje van een zin)

Hij vraagt: ''Heb jij brood bij je?''

(3) Voor een verklaring

verklaring betekent - bekendmaking.

voorbeeld:

Anita heeft goed nieuws: ze is zwanger.

Er zijn 3 situaties waar je een dubbele punt
schrijft in een zin.
Schrijf deze 3 situaties op.

Welke zin is juist?

1. Tamara begon hard te schreeuwen: ''Pas op!''
2. Tamara: begon hard te schreeuwen ''Pas op!''
3. Tamara begon: hard te schreeuwen ''Pas op!''
4. Tamara begon hard: te schreeuwen ''Pas op!''

Welke zin is juist?

1. Chaimae komt met BIG nieuws: Ze mag blijven.
2. Chaimae komt met BIG: nieuws: Ze mag blijven.
3. Chaimae komt met BIG nieuws: ze mag blijven.
4. Chaimae komt met BIG: nieuws: ze mag blijven.

Welke zin is juist?

1. Ik heb de liefste broertjes en zusje: Abderrahman, Zakaria en Ayah.
2. Ik heb de liefste broertjes en zusje, Abderrahman: Zakaria en Ayah.
3. Ik heb: de liefste broertjes en zusje Abderrahman, Zakaria en Ayah.
4. Ik heb de liefste broertjes: en zusje: Abderrahman, Zakaria en Ayah.

- Een vraagteken ( ? )

Aan het einde van een vraagzin zet je een vraagteken. De zin begint dan met een persoonsvorm.

voorbeeld:

Houd je van ijs?

Geef een zin met
een vraagteken.

Welke klopt?

1. Chaimae, vind jij dit wel lekker?
2. Pas op voor die boom!
3. Eet jij spaghetti met spinazie?
4. Bomen zijn groen, net als meloen!

- Een uitroepteken ( ! )

Met een uitroepteken laat je zien dat een zin een uitroep of een teken van verbazing is. 

voorbeeld:

Wegwezen jij!

Geef een zin met
een uitroepteken.

Welke klopt?

1. Wat ben jij aan het doen!
2. Kom eens heel gauw van die tafel af!
3. Kabouters te zien!
4. HAHAHAHAHAHAHA.

Directe en indirecte rede

- Directe rede

- Indirecte rede

Verschillen tussen directe en indirecte rede:

zie powerpoint

Directe rede

Een zin staat in de directe rede als er precies staat wat iemand zegt. Wat er dan gezegd is staat tussen aanhalingstekens.

bijvoorbeeld

- Caro zegt: 'Ik heb zin om naar Frankrijk te gaan.'

- 'In Frankrijk is het mooi weer', zegt Niels.

- Lisanne zegt: 'Ik ga pannenkoeken eten.'

Wat is een directe rede? Leg dit uit.
Geef een voorbeeldzin.

Welke is juist?
(directe rede)

1. Chaimae zegt blij: 'Wat leuk om jou weer te zien.'
2. Chaimae zegt dat ze het leuk vindt om jou weer te zien.
3. 'Wat heb jij een mooie handschrift,' zegt Chaimae
4. Chaimae zegt dat jij een mooie handschrift hebt.

Indirecte rede

Als er niet precies staat wat iemand heeft gezegd, noem je dat de indirecte rede. Er staan dan geen aanhalingstekens omheen.

bijvoorbeeld

- Caro zegt dat ze zin heeft om naar Frankrijk te gaan.

- Niels zegt dat het in Frankrijk mooi weer is,

- Lisanne zegt dat ze pannenkoeken gaat eten.

Wat is een indirecte rede? Leg dit uit.
Geef een voorbeeldzin.

Welke is juist?
(indirecte rede)

1. Ayah zegt dat zij later dokter wilt worden.
2. Ayah zegt: 'Ik wil later dokter worden.'
3. Chaimae zegt: 'Je hebt een hoog niveau nodig om dokter te worden.'
4. Chaimae zegt dat Ayah een hoog niveau nodig heeft om dokter te worden.

Een komma

Een punt

Een dubbele punt

Een vraagteken

Een uitroepteken

Voor een opsomming

Aan het einde van 

een vraagzin

Aan het einde van 

een zin

Adempauze

Voor een citaat

Als je iemand aanspreekt

Aan het einde van een uitroep of 

een teken van verbazing is

Opsomming

voor een verklaring