Samenhang - 2F (Taalblokken Verkort)

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Tweede week april

• 10-minutengesprekken
• voortgang bespreken
• wil wel positieve verhalen vertellen

Maar ...

• geen actieve deelname aan lessen
• geen opdrachten gemaakt (kleine uitzondering)
• heel lage cijfers

dus ...

• tijdig aanwezig in de les
• actievere deelname aan lessen
• even geen telefoon gebruiken (alleen bij opdrachten)
• aan de slag met opdrachten

eerde pauze moet je wel verdienen

Samenhang - 2F 

(Taalblokken Verkort)

Samenhang

O.a. door indeling met inleiding, kern, slot

Maar ook tussen

• alinea's (signaalzinnen, signaalwoorden)
• zinnen (kernzinnen - signaalwoorden, verwijswoorden)

Samenhang in geschreven tekst

Signaalzinnen

• In dit artikel bespreek ik eerst …
  
• Zoals we hiervoor hebben gezien …

Signaalwoorden

• bijvoorbeeld, dus, maar, ook, om te

Samenhang

Kernzinnen

Vaak eerste zin alinea

Daarna verdere uitleg of toelichting

Machine

Kernzin + verdere uitleg

Samenhang

Signaalwoorden

bijvoorbeeld, dus, maar, ook, om te

Verwijswoorden

deze, die, dat, hij, zij, daar

Signaalwoorden

Signaalwoorden

Hoort bij tekstverband.

Verschillen per tekstverband.

Bij conclusie andere woorden dan bij vergelijking.

d3clkn2tk03bff.cloudfront.net

Signaalwoorden

Tekstverband doel-middel

Tekstverband - opsomming

Aan de slag

Zie Magister

Samenhang in gesproken teksten

• Tekst met samenhang is beter te volgen.
• Geldt voor geschreven én gesproken teksten.
• Tekst met samenhang: onderdelen in logische volgorde.

Tekstgedeelte herkennen

Nieuw tekstgedeelte gaat over een ander deelonderwerp.

Herken je aan:

• (langere) adempauze spreker;
  
• tekst in beeld of een ander soort beeld;
  
• verwijswoorden of signaalwoorden.

Tekstgedeelte herkennen

• (langere) adempauze spreker

www.rtl.nl

Tekstgedeelte herkennen

• tekst in beeld of een ander soort beeld

Tekstgedeelte herkennen

• tekst in beeld of een ander soort beeld

Tekstgedeelte herkennen

• verwijswoorden of signaalwoorden

Tekstgedeelte herkennen

verwijswoorden of signaalwoorden

• niet alleen ... maar
  
• zelfs
  
• natuurlijk

tekst in beeld of ander soort beeld

• (video 3:08 - Bökkers met vrouw in bed)
• (4:16 - Angela de Jong)

Verwijswoorden

Zorgen voor samenhang, want verwijzen naar ander woord/zin.

Bijvoorbeeld:

Presteren onder druk is niet erg, behalve als die te groot wordt. Die verwijst naar druk.

Op tijd naar bed gaan, dat is erg belangrijk om fit te blijven.

Dat verwijst naar op tijd naar bed gaan.

Signaalwoorden

Zorgen voor samenhang, want geven verband aan tussen deelonderwerpen en zinnen.

Signaalwoord: vaak één woord, zoals omdat of toen.

Soms: groepje woorden als signaalwoord, zoals: enerzijds ... anderzijds, maar ook zowel ... als

Zie schema tekstverbanden <-> signaalwoorden

Signaalwoord-tekstverband 

• want geeft reden of verklaring aan
• hierdoor of daardoor geeft oorzaak-gevolg aan
• dus geeft conclusie aan
• maar geeft tegenstelling aan

Oorzaak-gevolg

reden/verklaring (want)

Aan de slag

Zie Magister

Schrijven

Samenhangende teksten schrijven, hoe doe je dat?

Samenhangende tekst schrijven

Goede tekst: duidelijke structuur + samenhang.

Hoe?

• Werk met een schrijfplan.
  
• Zorg voor een goede opbouw: inleiding, kern, slot.
  
• Gebruik tussenkopjes - geven deelonderwerpen aan.
  
• Samenhang alinea’s: signaalzinnen en signaalwoorden.
  
• Samenhang binnen een alinea: signaal- en verwijswoorden.

Schrijfplan - leeg

• dwingt tot structuur
• deelonderwerpen: aantal staat niet vast, kunnen meer/minder zijn

Schrijfplan - ingevuld

• trefwoorden, geen zinnen
• zoals je in presentatie doet
• deelonderwerp: tussenkopje / titel dia

Schrijfplan - voorbeeld

Samenhang in geschreven teksten

• op tekstniveau: de tekst heeft een bepaalde (vaste) structuur;
  
• op alineaniveau: de alinea’s staan op een logische manier met elkaar in verband;
  
• op zinsniveau: de zinnen sluiten logisch op elkaar aan.

Samenhang

Kernzinnen

Vaak eerste zin alinea

Daarna verdere uitleg of toelichting

Samenhang

Signaalwoorden

bijvoorbeeld, dus, maar, ook, om te

Verwijswoorden

deze, die, dat, hij, zij, daar

Samenhang in geschreven teksten

• Samenhang zorgt voor leesbare tekst.
  
• Structuur: opbouw in inleiding, kern en slot.
  

Maar er zijn nog meer manieren om samenhang in teksten aan te brengen.

Samenhang - schrijven (inleiding)

Voorbeelden signaalzinnen en signaalwoorden in inleiding:

• In dit artikel wil ik … beschrijven.
  
• Eerst bespreek ik …, daarna volgt … en tot slot …
  
• Mijn rolmodel is … en zij is zo belangrijk voor me omdat …

Samenhang - schrijven (kern)

Je gaat verder met wat je in de inleiding hebt aangegeven.

Voorbeelden signaalzinnen en signaalwoorden in kern:

• Zoals we eerder hebben gezien …
  
• Om deze reden …
  
• Hieruit volgt dat … 

Samenhang - schrijven (slot)

Je sluit aan op wat je in de kern hebt beschreven.

  

Voorbeelden signaalzinnen en signaalwoorden in slot:

• Tot slot vind ik …
  
• Daarom is het belangrijk om …
  
• Alles bij elkaar denk ik dat … 

Samenhang in geschreven teksten

• Alinea’s staan in een logische volgorde.
  
• Verband door signaalwoorden en signaalzinnen.
  

Bijvoorbeeld: alinea geeft vooruitblik of juist terugblik. Signaalzinnen zijn dan bijvoorbeeld:

• In dit betoog zal ik het onderwerp …
  
• Zoals je in de volgende paragraaf kunt lezen …

Samenhang in geschreven teksten

Kernzin alinea (vaak 1e of laatste zin): belangrijkste boodschap. Rest van alinea: extra uitleg of toelichting.

Verband tussen de zinnen wordt aangegeven door:

• signaalwoorden (maar, wat, ook, omdat, zowel ... als, ...)
• verwijswoorden (deze, die, dat, hij, zij, daar, ...)

Aan de slag

• Vul een schrijfplan in en werk het verder uit
• Bedenk onderwerp, bijv.:

   - seizoenen in loonwerk

   - hoe ziet je werkdag eruit

   - met welke machines werk je

   - wat doe je in je vrije tijd