Basisstof 4: Reflexen en het autonome zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 5: Regeling

Basisstof 4: Reflexen en het autonome zenuwstelsel

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik:

• De functie van reflexen en een reflexboog beschrijven;
• De werking van het autonome zenuwstelsel beschrijven.

Welk deel van het zenuwstelsel verzorgt de coördinatie van de spierbwegingen?

1. De kleine hersenen
2. De grote hersenen
3. De hersenstam
4. Het ruggenmerg

Bij goede zwemmers kan bij vermoeidheid de verzuring van de spieren toenemen. Hierdoor zijn deze spieren niet meer in staat om nauwkeurig gedoseerde activiteit te leveren.
Welke delen van het zenuwstelsel zijn bij de activiteit van deze spieren betrokken?

1. Hersenen, motorische zenuwen, ruggenmerg en sensorische zenuwen
2. Hersenen, motorische zenuwen en ruggenmerg
3. Motorische zenuwen, ruggenmerg en sensorische zenuwen
4. Hersenen, motorische zenuwen en sensorische zenuwen

Rond 300 v. C. onderzocht Herophilus hersenen en zenuwen. Hij zag dat sommige beschadigingen van zenuwen leiden tot verlamming. Andere tot gevoelloosheid.
Welke van de typen zenuwcellen komen voor in de zenuwen die Herophilus heet gezien?

1. Motorische zenuwcellen, schakelcellen en sensorische zenuwcellen
2. Alleen motorische zenuwcellen en sensorische zenuwcellen
3. Alleen motorische zenuwcellen en schakelcellen
4. Alleen schakelcellen en sensorische zenuwcellen

Bewuste en onbewuste reacties

• Het animale zenuwstelsel regelt bewuste reacties.
• Het autonome (vegetatieve) zenuwstelsel regelt onbewuste reacties en reflexen. 

Reflexen

• Een reflex is een vaste, snelle, onbewuste reactie op een bepaalde prikkel. 
• Een bewuste reactie verloopt via de grote hersenen
• Een reflex verloopt via het ruggenmerg

Reflexen

• De weg die reflexen afleggen, is de reflexboog.
• Door de korte weg van reflexen neemt de reactiesnelheid toe
• Reflexen zijn voor bescherming van het lichaam

Bewuste reactie 

Reflex

Het autonome zenuwstelsel

• Parasympatisch zenuwstelsel: Beïnvloedt de organen waardoor het lichaam in een toestand van rust komt (denk aan: paradijs)
• Orthosympatisch zenuwstelsel: Beïnvloedt de organen waardoor het lichaam in actie kan komen (denk aan: te laat bij de ortho, snel fietsen)

Innerveren

Innerveren is de invloed van de zenuwen op de organen van het lichaam.

Een doelwitorgaan wordt beïnvloed; soms worden organen door twee zenuwen: dubbele innervatie.

Een proefpersoon bevindt zich in een zonnige tuin. Hij loopt naar binnen en komt in een donkere kamer. Door de verandering van de belichting verwijden de pupillen van de ogen van deze proefpersoon zich in een reflex.
Welk gedeelte van het CZS maakt deel uit van deze reflexboog?

1. Hersenstam
2. Ruggenmerg
3. Grote hersenen
4. Netvlies

Door welk deel van het zenuwstelsel wordt de doorstroming van bloed door het lichaam geregeld?

1. Alleen door het orthosympatische deel van het autonome zenuwstelsel
2. Alleen door het parasympatische deel van het autonome zenuwstelsel
3. Zowel door het orthosympatische als het parasympathische deel

Een man loopt hard op een trimbaan. Tijdens het hardlopen raken de spieren van de man zwaar vermoeid. Na het hardlopen gaat de man thuis bij de televisie zitten en valt in slaap.
Heeft één van de beide delen van het autonome zenuwstelsel tijdens het slapen een grotere invloed op het functioneren van het ademhalingsstelsel en bloedvatenstelsel dan tijdens het trimmen?

1. Ja, tijdens het slapen heeft het orthosympatische deel een grotere invloed.
2. Nee, de invloed van beide delen is tijdens het slapen en tijdens het trimmen gelijk
3. Ja , tijdens het slapen heeft het parasympatische deel een grotere invloed

Waar bevinden zich de meeste centra van het autonome zenuwstelsel?

1. In de kleine hersenen
2. In het ruggenmerg
3. In de hersenstam
4. In de grote hersenen

Aan de slag

Opdracht 29 t/m 34

H5.4