§3.6 en §3.7

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

politiek §3.2 en 3.3

Welkom in de les

Leg je spullen alvast op tafel!

3.6 De parlementaire democratie

Geen device (laptop/tablet) is aantekeningen maken en vragen beantwoorden op papier!

Het parlement is ...

1. Alle ministers en staatsecretarissen samen
2. Alle kamerleden samen
3. De eerste en tweede kamer samen
4. De regerende partijen

Ministers zijn ...

1. Verantwoordelijk voor een ministerie
2. De leiders in de tweede kamer
3. De leiders van een politieke partij
4. De leiders in het debat

Waar denk je aan bij parlementaire democratie

Voorkennis

De belangrijkste kenmerken van onze democratie:

• De grondwet
• Verdeling van de politieke macht in drie onderdelen (trias politica)
• De hoogste macht bij het parlement

Dit hoofdstuk

Kennen/kunnen oftewel lesdoelen

In de grondwet staan grondrechten/mensenrechten.

Grondwet

Hierin staan de belangrijkste rechten en plichten van burgers én de overheid.

De grondwet

Grondrechten, waar
denk je aan?

Voorkennis, wat is het, waar denk je aan

Voorbeelden van grondrechten / mensenrechten:

• De politie mag je niet zomaar oppakken.
  
• Iedereen heeft recht op een vrije meningsuiting.
  
• Iedereen heeft kiesrecht.
  
• Iedereen heeft recht op gelijke behandeling.
  

De grondwet

Plichten

Tegenover grondrechten staan ook plichten.

 Voorbeelden zijn:

• belasting betalen
  
• leerplicht

Scheiding van machten

Om te voorkomen dat een groep te veel macht krijgt, is de macht gescheiden in drie onderdelen:

• Het parlement beslist over wetsvoorstellen.
  
• De ministers voeren de wetten uit.
  
• De rechters beoordelen of overheid en burgers zich aan de wet houden.

Hoe noemen we de scheiding van de machten

1. Drie politici
2. Trias politica
3. Trias politici
4. Drie politica

Het parlement is de ... macht binnen de trias politica

1. Uitvoerende
2. Rechtelijke
3. Wetmakende
4. Wetgevende

• Wetgevende macht: het parlement.
  
• Uitvoerende macht: de ministers.
  
• Rechtelijke macht: de rechters.

Trias politica

• Het parlement (de mensen op wie wij stemmen) moet elk wetsvoorstel goedkeuren.
  
• Het parlement heeft daardoor meer macht dan de ministers.
  
• Daarom noemen we onze democratie een parlementaire democratie.

Hoogste macht bij parlement

De combinatie van een parlementaire democratie, grondwet en trias politica maakt Nederland een rechtsstaat.

Parlementaire democratie en rechtstaat

Rechtstaat

Een land waarin de rechten en plichten van burgers én van de overheid in de grondwet zijn vastgelegd en ook worden nageleefd.

Politici moeten rekening houden met de mening van de burgers:

• Politici moeten ervoor zorgen dat ze de wensen van de burgers kennen om gekozen te worden.
  
• Ze spreken met burgers die hun zorgen uiten.

Invloed op politiek

• Er zijn pressiegroepen als het LAKS, Greenpeace en Youth for climate die invloed kunnen uitoefenen door te lobbyen.

De hoogste macht ligt bij ...

1. De rechters
2. Het parlement
3. De rechtstaat
4. De ministers

Binnen de trias politica zijn ... de uitvoerende macht

1. De rechters
2. De eerste kamer
3. De ministers
4. Het parlement

In de grondwet staan ...

Wat vonden jullie van
de les op deze manier?