2V 2 P4 Absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Welkom in de geschiedenisles!

Leerdoelen

• Je kunt het begrip ‘absolutisme’ omschrijven. (R)

• Je kunt uitleggen wat het absolutisme is en je kan een voorbeeld van een absolute vorst noemen. (R)

• Je kunt uitleggen met welk argument Lodewijk XIV zijn absolute macht legitimeerde. (T2)

Absolutisme in de 17e eeuw: 

• een manier van regeren waarbij de vorst alle macht in handen heeft.
• Legitimering van deze macht: God heeft hem die macht gegeven (= Droit Divin)

Hoe: Trouwe edelen werden beloond met speciale taken en mooie baantjes = voorrechten (= privileges)

• Regering en ambtenaren moeten precies doen wat de koning zegt
• Het gewone volk heeft geen inspraak/invloed

Standensamenleving

Frankrijk = een standensamenleving (sociaal verschil komt door de stand waarin je bent geboren)

 

Eerste stand: de geestelijkheid heeft privileges & betalen geen belasting.

Tweede stand: De adel heeft privileges & betalen geen belasting.

Derde stand: burgers & boeren = grootste groep & betalen de belastingen

absolutisme 

Koning versus Adel

De Adel = landbezitters

Landbouw = belangrijkste vorm van inkomsten in deze samenleving 

De Franse koning van de 17e eeuw is de politieke baas over de adel

De Franse koning moet wel opletten: de adel wil zoveel mogelijk zelf politieke macht hebben

Lodewijk XIV 

Wordt volwassen en wordt de koning.

Hij Is de baas over een land met:

Protestanten en katholieken (verschillende geloven)

Machtige Adel die al een keer in opstand zijn gekomen

Machtige kerk met heel veel invloed

Wat te doen? 

Deze les

• Je kunt het begrip ‘absolutisme’ omschrijven. (R)

• Je kunt uitleggen wat het absolutisme is en je kan een voorbeeld van een absolute vorst noemen. (R)

• Je kunt uitleggen met welk argument Lodewijk XIV zijn absolute macht legitimeerde. (T2)

• Je kunt uitleggen waarom Lodewijk XIV de Zonnekoning werd genoemd. (T1)

• Je kunt uitleggen hoe Lodewijk XIV de adel onder controle hield. (T1)

• Je kunt kenmerken noemen van de absolute macht van Lodewijk XIV op politiek, economisch en cultureel gebied. (T1)

• Je kunt uitleggen wat de gevolgen waren van de absolute heerschappij van Lodewijk XIV voor de gewone burgers (de derde stand). (T2)

Hoe noem je de situatie op het plaatje hiernaast?

1. Machtspiramide
2. Middeleeuwse bestuurorganisatie
3. Ancien regime
4. Standensamenleving

Tijdens het Ancien regime was er sprake van een standensamenleving. Wie vormden de eerste stand?

1. De heren
2. De boeren
3. De geestelijken
4. De adel

Hoe wordt de tijd voor de Franse revolutie ook wel genoemd?

1. tijd van absolute vorsten
2. oude tijd
3. Ancien regime
4. de tijd voor de Franse revolutie

absolutisme 

Macht verstevigen

1. Alleen katholicisme (religie)

2. Franse grenzen verleggen (oorlog) 

3. Adel verplichten om in Versailles te wonen (politieke & sociale controle) 

4. Economie verbeteren (mercantilisme: beschermen eigen economie)

 Academiëen en Ballet

1648 Académie royale de peinture et de sculpture

1661 Académie Royale de Danse

1666: Academie des sciences

Opgericht door Lodewijk XIV en Colbert om de wereld te laten zien hoe ontwikkeld Frankrijk was

Lodewijk XIV was een ervaren ballet-danser

In één stuk speelde hij de zon en kreeg als bijnaam 'Le Roi Soleil' (Zonnekoning)

(alles draait om de zon) 

Mercantilisme = met handelswetten je eigen economie beschermen/anderen tegenwerken

Jean-baptiste Colbert = Minister van Financiën van Lodewijk XIV

Uitgangspunt: Te kort aan edelmetaal (geld)
Strategie:
- Grenzen afsluiten voor import
- Binnenlandse economische verkeer stimuleren. 

De Republiek

Vanaf de 16e eeuw: Een land zonder koning! 

17e eeuw: 

Economisch het welvarendste land ter wereld

Land met de meeste bewoners in de steden (35%) 

Grootste handelaar ter wereld

Bestuurd door Regenten en adel op nationaal niveau (Staten-Generaal)

Bestuurd door regenten en adel op lokaal niveau (de Staten en in de steden/op het platteland)

Engeland

Al vanaf Middeleeuwen heeft Engeland een parlement (volksvertegenwoordiging)

17e eeuw: 

Engelse koning Karel I probeerde de macht te grijpen en Parlement weg te sturen. 

Gevolg: burgeroorlog en executie Karel I.

Engeland krijgt vanaf 1688 zelfs een eigen grondwet (= eerste Europese constitutionele monarchie)

Republiek 

Engeland

Frankrijk

Wij zijn sinds 1688 de eerste constitutionele monarchie ter wereld, dat wil zeggen dat er een grondwet is waar ook de koning zich aan moet houden

Wij gebben geen centraal bestuur, iedere provincie bestuurt zichzelf. Grote beslissingen over handel en oorlogvoering worden wel gezamenlijk genomen

Wij hebben een absoluut heerser, de koning bepaalt alles

Andere landen zijn jaloers op ons rijke landje. Er gaan geruchten dat ons land wordt aangevallen door meerdere landen tegelijk. Ons leger is machtig op zee, maar op land zijn wij erg zwak.

Onze koning verspilt veel van ons geld aan oorlog, feesten en jagen. Als hij geld nodig heft, verhoogt hij gewoon de belastingen voor het volk.

Wij zijn katholiek. Veel protestanten ontvluchten ons land, omdat ze ergens anders hun geloof wel kunnen uitoefenen..

Wij zijn het rijkste land van Europa, dankzij onze handelsvloot en het bezit van Indië bloeit onze handel

Bij ons wordt niemand vervolgd vanwege zijn godsdienst. Toch hebben de protestanten in ons land meer rechten.

Tekenopdracht 

Je krijgt een a-4 vel. Je gaat op beide zijdes een tekening maken met een bepaalde boodschap: 

Poster 1: Met deze kant laat je zien dat je voorstander bent van het Ancien regime. Je laat in je poster zien dat je het eens bent met het absolutisme van Lodewijk XIV.

Poster 2: Met deze kant laat je zien dat je tegenstander bent van het Ancien regime. Je laat in je poster zien dat je het niet eens bent met het absolutisme van Lodewijk XIV.

In 1598 werd in Frankrijk het Edict van Nantes uitgevaardigd. Dit maakte een einde aan de burgeroorlog tussen katholieken en protestanten. In 1685 trok koning Lodewijk XIV (1638-1715) het edict weer in, omdat hij één godsdienst in zijn land wilde. Veel Franse protestanten vluchtten toen naar de Nederlandse Republiek.
4p Noem twee redenen waarom veel Franse protestanten juist naar de Republiek vluchtten en leg uit dat het beleid van Lodewijk XIV paste bij het absolutisme van veel vorsten in de zeventiende eeuw

In 1598 werd in Frankrijk het Edict van Nantes uitgevaardigd. Dit maakte een einde aan de burgeroorlog tussen katholieken en protestanten. In 1685 trok koning Lodewijk XIV (1638-1715) het edict weer in, omdat hij één godsdienst in zijn land wilde. Veel Franse protestanten vluchtten toen naar de Nederlandse Republiek.

4p Noem twee redenen waarom veel Franse protestanten juist naar de Republiek vluchtten en leg uit dat het beleid van Lodewijk XIV paste bij het absolutisme van veel vorsten in de zeventiende eeuw

Vier punten: twee voor twee redenen; eentje voor uitleg absolutisme en eentje voor relatie absolutisme en maatregel.

Twee redenen waarom Franse protestanten naar de Republiek vluchtten:

1 in de Republiek was relatieve godsdienstvrijheid / werden protestanten niet vervolgd.

2 in de Republiek was welvaart, waardoor er werk was voor de gevluchte protestanten.

Dit beleid paste bij de het absolutisme, want dan neemt de absoluut vorst in zijn eentje alle besluiten, zoals hier waar Lodewijk XIV alleen besluit het Edict van Nantes in te trekkem

Leerdoelen

Kenmerkende aspecten herkennen: 

• Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.
• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
  
• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.  (ten opzichte van andere landen in Europa)

Voor de les:

Kan je uitleggen waarom de Republiek in politiek opzicht bijzonder was 

Na de les

Kan je uitleggen hoe andere landen politiek werden bestuurd en

Kan je uitleggen wat absolutisme is.

Kenmerkende aspecten

TV 6 (1600-1700) 

• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
• Het streven van vorsten naar absolute macht.