Basisstof 1: Ecologie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 7: Ecologie & Milieu

Basisstof 1: Ecologie

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kan ik: 

•   uitleggen wat ecologie is en waarom dit belangrijk is;
•  verschil tussen biotisch en abiotische factoren opnoemen.

Ecologie

= Deel van de biologie dat onderzoek doet naar de relaties tussen organismen en hun milieu (omgeving).

Verschillende takken:

• Dierecologie
• Plantecologie
• Aquatische ecologie

Verschillende relaties tussen organismen en hun omgeving ...

Ecoloog

Een ecoloog bestudeert planten en dieren in hun natuurlijke omgeving en de relaties die ze onderling en met hun omgeving hebben.

Een ecoloog onderzoekt ecosystemen.

Waarom is ecologie zo belangrijk?

Bekijk de afbeelding, en..

- behoud van biodiversiteit (soortenrijkdom)

- ecologisch onderzoek speelt een belangrijke rol in milieuproblemen en voedselproductie. 

- we kunnen door onderzoek naar de natuur waardevolle ecosystemen behouden.

Organisatieniveaus van de ecologie

Emergente eigenschap = eigenschap die optreedt op een hoger organisatieniveau.

Habitat= leefgebied van een organisme, de plek waar het voedsel vindt, zich kan verstoppen, soortgenoten ontmoet.

Individu

één levend wezen

Populatie

groep individuen van een bepaalde soort binnen een bepaald gebied

Levensgemeenschap

de populaties van verschillende soorten binnen een bepaald gebied (planten en dieren)

Ecosysteem

abiotische en biotische factoren binnen een bepaald gebied 

Biosfeer

Biosfeer = alle ecosystemen van de aarde samengenomen.

Tot welk niveau horen boomalgen die op een boom zitten?

1. Populatie
2. Ecosysteem
3. Orgaan
4. Organisme

Vossen en konijnen die in het zelfde bos leven vormen samen een leefgemeenschap.

1. juist
2. onjuist

Van welk niveau is biodiversiteit een emergente eigenschap?

1. Organisme
2. Populatie
3. Levensgemeenschap
4. Ecosysteem

Weet je nog?

We gaan even terug naar de brugklas.....

Biotische en abiotische factoren

Alle omstandigheden die op een organisme invloed hebben = factoren

Biotische factoren 

= levende (en dode) factoren, zoals voedsel, soortgenoten en planten. 

Abiotische factoren 

= niet levende factoren, zoals het weer, 

de zon en aanwezigheid van water.

0

Samengevat: invloeden uit het milieu

Deze kun je indelen in twee groepen, kijk maar eens in de afbeelding hiernaast -->

Biotische factoren: invloeden die afkomstig zijn van andere organismen.

Abiotische factoren: invloeden die afkomstig zijn van de levenloze natuur.

Een lieveheersbeestje bevindt zich in de berm.
Een van de natuurlijke vijanden van een lieveheersbeestje is een wesp: perilitus coccinellae.
Onder wat voor invloed uit het milieu valt deze wesp voor het lieveheersbeestje?

1. Biotische factoren
2. Abiotische factoren

Klimaat

Het verspreidingsgebied van een organisme hangt af van de volgende abiotische factoren:

• Temperatuur (enzymactiviteit!)
  
• Licht
  
• Lucht
  
• Water
  
• Bodemgesteldheid
  

Verspreidings-gebied vs tolerantiegebied

Het verspreidingsgebied (areaal) is het daadwerkelijke gebied op de kaart waar de soort voorkomt. 

Habitat = het leefgebied van een soort. 

Deze wordt bepaald door het tolerantiegebied  van een soort voor een abiotische factor

Biologisch evenwicht

= de grootte van een populatie schommelt altijd rond een bepaalde evenwichtswaarde.

Of een populatie groeit of krimpt is afhankelijk van de abiotische en biotische factoren --> dichtheidsafhankelijke factoren

De zuurgraad van een bodem biotisch of abiotisch?

1. Biotisch
2. Abiotisch

Welke soort kan het best tegen schommelingen in abiotische factoren?

1. soort a
2. soort b
3. soort c
4. soort d

Aan de slag!

maken: Basisstof 1