Leerdoelen van deze paragraaf
1) je kunt met enkele voorbeelden uitleggen waardoor de landbouwopbrengsten in de elfde eeuw toenamen;
2) je kunt uitleggen hoe de bevolkingsgroei, specialisatie in beroepen en de opkomst van de steden gevolgen waren van de toenemende voedselproductie
3) je weet in welke gebieden in Europa de overgang van een landbouwsamenleving naar een landbouwstedelijke samenleving begon;
4) Je kunt met voorbeelden beschrijven hoe de opkomst van de handel en nijverheid leidde tot de opkomst van jaarmarkten en belangrijkste havensteden in Europa;
5) Je weet hoe en waarom burgers in de steden en mensen op het platteland door de opkomst van de steden meer vrijheid kregen
6) Je weet hoe door de economische macht van de steden hun zelfstandigheid toenam.