Paragraaf 5.2 Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Geschiedenis 

Paragraaf 5.2 Democratie in Nederland

Wat ga je leren?

Aan het einde van de les kun je:

1. uitleggen hoe nederland een constitutionele monarchie is geworden.
2. Hoe Nederland in politiek opzicht veranderde na 1848

Een nieuw koninkrijk

• Napoleon werd verslagen, de Franse Tijd in Nederland was voorbij
• De zoon van stadhouder Willem V werd gevraagd als nieuwe koning, Willem I
  
• Nederland en Belgie werden samengevoegd, Frankrijkmoest sterke buurlanden hebben
  

Constitutionele monarchie

• De grondwet gaf de koning nog steeds heel veel macht.
• De burgers hadden weinig te zeggen.

• 
  

• Alleen de koning besliste over het leger, de buitenlandse politiek en de kolonies.
• De koning had dus bijna alles voor het zeggen!

Koning

Staatshoofd

De hoogste persoon in de staat

Regeringsleider

Regering = koning + alle ministers

Kiest politici

Kiest ministers en parlement

Ministers

Dienaren

Moeten doen wat de koning zegt

Dagelijks bestuur

Zorgen voor het dagelijks bestuur

Parlement

Staten-Generaal

Eerste en Tweede Kamer

Goedkeuring

Keurt de plannen(wetten) van de koning goed

Machteloos

Heeft amper wat te zeggen

Belgische Revolutie

1830

• Tijdens de viering van de verjaardag van koning Willem I in Brussel, 
• slaat de vlam in de pan en komt het volk in opstand.

• Ruim een maand later roepen de Belgen hun onafhankelijkheid uit
  

1830-1839: België wordt onafhankelijk

Oorzaken:

• Nederlands officiële taal

• Protestantse geloof is de staatsgodsdienst: België is katholiek

• Belangrijke banen vaak in handen van Nederlanders

• Nederland wordt voorgetrokken
  

Gevolgen

• 1831: Leopold I wordt de eerste Belgische koning
• 1839: onder internationale druk erkent Willem I de onafhankelijkheid
• 1840: Willem I treedt af

Liberalen willen inspraak

Koning Willem I had veel macht. Het parlement had weinig te vertellen.

De liberalen in het parlement wilden meer vrijheid en meer inspraak in het bestuur.

In 1848 braken in Europa opstanden uit -> Koning Willem II gaf de liberalen hun zin -> liberaal Thorbecke maakt een nieuwe grondwet.

Kenmerkend aspect

Er kwam een parlementair stelsel: politiek systeem waarin het parlement de hoogste macht heeft.

Taken van het parlement:

• Controleren van de regering
• Goedkeuren nieuwe wetten

Het ontstaan van het parlementaire stelsel en de toename van de volksinvloed is een kenmerkende aspect.

De koning en de burgelijke vrijheden

De koning bleef staatshoofd, maar raakte bijna al zijn macht kwijt. Hij werd wel onschendbaar (minister verantwoordelijk voor zijn daden en uitspraken).

In de grondwet van 1848 ook burgelijke vrijheden (rechten van burgers).

Hoe wordt de regering gekozen?

In 1848 was er censuskiesrecht Wat is dat?

Uitbreiding kiesrecht

In 1848 was er censuskiesrecht: alleen mannen die genoeg belasting betaalde hadden kiesrecht.

Daarna kregen steeds meer burgers kiesrecht, o.a. door demonstraties van socialisten en feministen.

Pas in 1919 is er in Nederland een democratie met algemeen kiesrecht.

Wie is de regering?

1. koning en ministers
2. 1e en 2e kamer
3. alleen de koning
4. alleen de ministers

Wie is het staatshoofd?

1. koning
2. minister
3. ministerpresident
4. jouw geschiedenisleraar

Wie wilde er in het midden van de 19e eeuw een sterk parlement?

1. Arbeiders
2. Liberalen
3. Koning
4. Regering

Deze vraag gaat over de democratie in Nederland.

Welke zin is juist?

1. Tussen 1813 en 1848 had koning Willem I (zie plaatje) alle macht.
2. In 1813 werd Nederland een parlementaire democratie.
3. Vanaf 1848 moest koning Willem II veel meer rekening houden met het parlement.
4. Geen van de genoemde zinnen is juist.

Deze opdracht gaat over liberalisme in de 19e eeuw.
Op het plaatje zie je liberaal Thorbecke.

Kies het juiste antwoord.

1. Het liberalisme streefde naar meer vrijheid en invloed voor de koning.
2. Het liberalisme was geen politiek-maatschappelijke stroming.
3. Liberalen vonden dat burgers het parlement moesten kiezen.
4. Liberalen wilden dat het parlement niet te veel macht zou krijgen.

Zet de letters 1 t/m 6 in de juiste tijdsvolgorde:

1. Alleen rijke Nederlanders mogen stemmen.
2. Het algemeen kiesrecht wordt ingevoerd in Nederland.
3. Het Nederlandse parlement krijgt de hoogste macht.
4 In Europa zijn er verschillende opstanden.
5. Nederland wordt een constitutionele monarchie.
6. Thorbecke schrijft een nieuwe grondwet.

1. 5 --> 4 --> 6 --> 3 --> 2 --> 1
2. 5 --> 4 --> 6 --> 3 --> 1 --> 2
3. 5 --> 4 --> 6 --> 1 --> 3--> 2
4. 5 --> 4 --> 3 --> 6 --> 1 --> 2

Bij welk type kiesrecht mogen alleen mensen stemmen die een bepaald bedrag aan belasting betalen?

1. het censuskiesrecht
2. het parlementair kiesrecht
3. het vermogenskiesrecht
4. het algemeen kiesrecht