3.2 Het leven in het Romeinse rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

3.2 Leven in het Romeinse Rijk

Deze les= 

HW controle

herhaling par 1

uitleg par 3.2, tijd om te werken

(2p) 5 Sommige Romeinen vonden het goed dat Julius Caesar werd uitgeroepen tot dictator, maar anderen vonden dat juist helemaal verkeerd.

  – Leg uit waarom sommigen vonden dat de alleenheerschappij van Caesar noodzakelijk was, en

– leg uit waarom anderen meenden dat dit het einde van de republiek zou betekenen.

(2p) – Toen Caesar werd uitgeroepen tot dictator was er in de republiek een burgeroorlog. Alleen een dictator kon volgens sommigen orde op zaken stellen. (1p)

  – Anderen benadrukten dat door de alleenheerschappij van Caesar de senaat geen macht meer had; ze waren bang dat Caesar de macht niet zomaar zou teruggeven. Dat zou het einde van de republiek betekenen. (1p)

 

 

Hoe wordt de bestuursvorm genoemd van de Romeinen na de koning(en)?

1. Democratie
2. Aristocratie
3. Republiek
4. Keizerrijk

Wat voor soort mensen zaten er in de senaat?

1. alle Romeinse burgers
2. Consuls
3. Rijke Romeinse mannen
4. Rijke en belangrijke Romeinse mannen

Wie had(den) de meeste macht in de senaat?

1. De consuls
2. De senatoren
3. De volkstribunen
4. De keizer

Hoe kon het Romeinse Rijk zo groot worden?

1. Door de handel
2. Door een sterk leger
3. Door de macht van de rijke families
4. Omdat een keizer aan de macht stond

➤ Lees de zes feiten en zet ze in de juiste tijdsvolgorde

vroeger

later

Uitbreiding van het Romeinse rijk onder Caesar 

Pax Romana 

Rome wordt bestuurd door koningen.

Ontstaan van de stad Rome 

Augustus wordt de eerste keizer van Rome. 

De Senaat is het machtigste bestuursorgaan in de Romeinse republiek 

Wie was de baas in het Romeinse Rijk in de tweede eeuw v.Chr?

1. De Senaat. Het Romeinse rijk was een republiek
2. Het hele volk
3. De keizer. Het Romeinse rijk was een keizerrijk
4. Het leger

Wie had er vetorecht

1. Senaat
2. Consuls
3. volksvergadering
4. de keizer

Elk jaar koos het Romeinse volk consuls. Hoeveel consuls werden er gekozen?

1. 4
2. 3
3. 2
4. Groep van 50 mannen

Waar of niet waar?

Het Romeinse leger is het eerste goedgeorganiseerde beroepsleger.

1. Waar
2. Niet waar

Wat was geen reden voor het succes van het Romeinse leger?

1. Het leger was goed bewapend en goed getraind
2. Eer om te mogen vechten
3. Het leger was goed georganiseerd
4. Sterkste mensen

In veel boeken over de Romeinen wordt
regelmatig gesproken over: Imperium Romanum.

Wat zou dit betekenen?

1. Romeinse Tijd
2. Romeinse Keizer
3. Romeinse Rijk
4. Romeinse Republiek

Laatste vraag ....wat is waar? Romeinse soldaten:

1. Zaten vrijwillig in het leger
2. Vonden het een eer om voor Rome te vechten
3. Waren goed getraind, maar kregen geen geld
4. Werden vanuit veroverde gebieden betaald

Hoe leefde je als romein?

• In het Romeinse rijk was er sprake van een agrarisch stedelijke samenleving
• Ook kwamen ze vaak in een badhuis om zich te wassen. Hier kwam je ook als vrienden samen.

Leven op het platteland

- Landbouwstedelijke samenleving: de meeste mensen wonen op het platteland

- Boeren waren vaak gedwongen hun grond te verkopen aan grootgrondbezitters: door oorlogen konden zij hun boerderij niet onderhouden. 

- Boerenfamilies trokken naar de stad op zoek naar werk

- Grootgrondbezitters leefden in villa's

Grootgrondbezitters (rijke Romeinen)

• Wonen in villa's.

• Op hun landgoed verbouwen slaven graan, druiven en olijven.
  

Dit is een villa rustica, een soort boerderij. Naast dit type villa, bestond er ook de villa urbana. 

Het meeste werk rondom de villa werd gedaan door slaven.

Veel villa's hadden uitgebreide badruimten met vloerverwarming

Er waren appartementen voor de villicus (de toezichthouder) en de actor (de boekhouder) en ook slaapvertrekken voor de slaven.

Een villa rustica bestond vaak uit verschillende gebouwen, zoals het woonhuis, de stallen en de voorraadschuren.

3.2 Leven in het Romeinse Rijk

Deze les= 

uitleg par 3.2, Tijd om te werken

Dit is insula, een flatgebouw in Rome. De woningen werden gehuurd door de armere Romeinen. De meeste insulae waren 4 of 5 verdiepingen hoog. De bouwkwaliteit was niet best: bijna dagelijks waren er branden en instortingen.

De kamers bovenin een insula waren de slechtste kamers: hier woonden de proletariërs.

Hoewel er in sommige gebouwen stromend water was, moesten de bewoners van een insula het water vaak uit een fontein op straat halen.

Hoewel de meeste kamers in een insula klein en donker waren, was er wel verschil: de grotere kamers waren voor mensen met iets meer geld.

De meeste insulae hadden geen toiletten of keukens. Moest je naar de wc, dan ging je naar een openbaar toilet. En wilde je wat eten, dan ging je naar een thermopolium, een soort snackbar.

Proletariërs (arme Romeinen)

• Proletariërs: arme Romeinen die vrijwel niets hebben. 
• Soms zijn zij boeren geweest die niet konden concurreren tegen de grote boerderijen. 

De huizen van proletariërs hadden geen eigen toiletten. Je moest dan naar dit soort openbare toiletten in Rome: gezellig met z'n allen roddelen terwijl je je behoeften doet. Echt schoon was het allemaal niet: uit onderzoek werd duidelijk dat het enorme bron van parasieten en infecties.

Privé-toiletten kwamen pas later, en alleen voor mensen die dat konden betalen. 

Deze les:

• Herhaling (Geef een omschrijving van het leven in de stad en op het platteland)
• Uitleg
• Zelfstandig werken

Leven in de stad

- Proletariërs: burgers die niets bezaten behalve hun kinderen

- Afhankelijk van nobiles -> deze zaten in de senaat, voerden het leger aan en bezaten veel grond

- 'Brood en spelen' om onrust en opstanden te voorkomen

Brood en spelen

Brood en spelen

Rijke Romeinen hadden snel in de gaten dat het gewoon volk rustig blijft zolang het maar wat te eten heeft en/of zich niet gaat vervelen.

Het volk kreeg dus 'brood' en 'spelen' in het Colosseum.

Colosseum

• Het Colosseum is het grootste theater. 
  
• Ze Romeinen noemden dit het Amfitheater 
• In het Colosseum werden gladiatoren spelen georganiseerd en misdadigers gestraft voor het vermaak van het volk.

Net als bij een modern stadion was (een deel van) de tribune overdekt met zonneschermen (velarium). Soms waren er de hele dag spelen, en dan moet je wel bescherming kunnen zoeken tegen de zon.

Er konden ongeveer 50.000 toeschouwers plaats nemen in het Colosseum.

Vlakbij het Colosseum lagen vier gladiatorenscholen. Eén van deze scholen stond met een ondergrondse gang in verbinding met het Colosseum.

Behalve gladiatorengevechten zijn er bij de opening ook zeeslagen nagespeeld. De arena werd dan gevuld met miljoenen liters water, en schaalmodellen van de schepen speelden de zeeslag dan na.

De loge van de Keizers

In de catacomben onder de arena-vloer wachtten de gladiatoren en de wilde dieren tot ze mogen vechten.

Paardenraces

De Romeinen gingen in het Circus Maximus om paardenraces te bekijken.

De bochten waren haarscherp en alles mocht!

Het wagenrennen was levensgevaarlijk. Snelheden van meer dan 70 km/u kwamen voor, en in de smalle bochten was het dringen geblazen. Het publiek vond het prachtig. Overigens ook om met elkaar op de vuist te gaan: als hun renner niet had gewonnen, gingen hooligans met elkaar in gevecht.

0

Slaven en vrouwen

Slaven en vrouwen

• Slaven stonden helemaal onderaan de samenleving
  
• Waren bezit van meester + geen rechten
  
• Er waren heel veel slaven --> krijgsgevangenen tot slaaf gemaakt

• Vrouwen hadden weinig rechten. Luisteren naar vader, broer, man. 
  
• Taak: huishouden + zorgen voor kinderen. 
  
• niet deelnemen aan bestuur. 
  
• Arme vrouwen werkten vaak wel buitenshuis
  

Slaven

Slavernij was bij de Romeinen heel normaal. Slaaf werd je bijvoorbeeld omdat jouw land was veroverd, of omdat je je schulden niet kon betalen. 

Omdat de Romeinen veel gebieden veroverden, waren er veel slaven in Rome: 

van de miljoen inwoners waren ongeveer 400.000 slaven! 

Twee jonge slaven. De linker draagt water en handdoeken; de rechter een mand met bloemen.

In praktijk werkten armere Romeinse vrouwen vaak buitenshuis.

Werktijd

• Lees t/m par 3.2 
  
• Maak t/m par 3.2
• Bekijk ontdekkingsplaten

https:

Wat zijn proletariërs?

1. Arme Romeinen
2. Slaven
3. Arme en werkeloze Romeinen
4. Ambachtslieden

Wat gebeurde er op het platteland ten tijden van de Romeinse Republiek?

1. Arme families verkochten hun boerderijen aan senatoren
2. Proletariers gingen het leger in
3. Er kwamen steeds meer boeren vanuit de stad naar het platteland
4. Grootgrondbezitters kochten het land op van vrije boeren

                               9. 

Sociale lagen in het Romeinse Rijk

Elite

Handelaren en ambachtslieden 

Slaven

Proletariërs

Claudius. Hij is rijk en bezit veel slaven.

Claudius woont in een:

1. villa
2. insula
3. amfitheater
4. woonkazerne

Julius. Hij is een arme Romein van 41 jaar oud.

Julius woont in een:

1. villa
2. insula
3. amfitheater
4. villa van een grootgrondbezitter

Wat is de beste omschrijving van een agrarisch-stedelijke samenleving?

1. Samenleving waarin sommige mensen op het platteland leven en andere mensen in steden.
2. Samenleving waarin de meeste mensen in steden leven en een klein aantal op het platteland.
3. Samenleving waarin de meeste mensen op het platteland leven en een klein aantal in steden.
4. Samenleving waarin agrariërs (boeren) ook in de stad leven.

Welke uitspraak is juist?

1. De Nobiles hebben het meest aanzien
2. De vrije boeren hebben het meest aanzien
3. De proletariers staan het laagst in aanzien
4. Nobiles en proletariers vormen het bestuur

Vrouwen, vreemdelingen en slaven hadden geen burgerrecht. Zij waren militair namelijk niet belangrijk en mochten dus niet meepraten.
Dit voorbeeld is ...

1. cultureel
2. sociaal
3. economisch
4. politiek-bestuurlijk

Laatste vraag...........Grieks of Romeins?

Grieks

Romeins

Grieks

Grieks

Grieks

Romeins

Romeins