3.3 monohybride kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

BORD

biologie 3.3 - kruisingen

Stamboomopdracht

• CHECK JE MAIL! (do)
• stamboom eigen familie
• voldoet aan eisen -> levert bonuspunten op
• inleveren tijdens toetsmoment

LESDOELEN

* Je hebt autosoom / geslachtschromosoom / lichaamscel / geslachtscel / recessief / dominant / homozygoot / heterozygoot herhaald met behulp van de LessonUp. Maak aantekeningen!

* Je kunt een kruisingsschema opstellen van een monohybride kruising (volg de uitleg als je die nodig hebt!). Maak aantekeningen!

* Je hebt de opgaven 25 t/m 32 gemaakt. 

Bij mensen is het allel voor rechtshandigheid (A) dominant over het allel voor linkshandigheid (a). Nadine is linkshandig. Haar vader is ook linkshandig.

AIs de vader van Nadine homozygoot of heterozygoot voor linkshandigheid? Leg je antwoord uit. [2p]

De moeder van Nadine is rechtshandig.

Is de moeder van Nadine homozygoot of heterozygoot voor rechtshandigheid? Leg je antwoord uit. [3p]

Een dominant gen komt tot uiting als er geen recessief gen aanwezig is.

1. waar
2. niet waar

Het allel voor een 'wipneus' (a) is recessief ten opzichte van het allel voor 'geen wipneus' (A).

Wat kan het genotype zijn van iemand zonder wipneus?

1. AA of aa
2. AA of Aa
3. Aa of aa
4. Alleen AA

We zien hier een gespikkelde kip.
Hoe noemen we de manier waarop de allelen voor veerkleur zich uiten?

1. co-dominant
2. volledig dominant
3. heterozygoot dominant
4. onvolledig dominant

Welke kat heeft een intermediair fenotype?

Soms wordt een kat met het genotype van een Siamese kat aangezien voor een Tonkinese kat. Leg dat uit.

Wanneer een Siamese kat opgroeit in een koude omgeving, zal de vacht soms koeler worden dan 33 °C, waardoor het enzym tyrosinase actief wordt. Daardoor wordt er meer van het pigment eumelanine gevormd en wordt de vacht donkerder. De Siamese kat kan dan worden aangezien voor een Tonkinese kat.

Een hamster met zwart haar paart met een hamster met wit haar. Ongeveer de helft van de jongen heeft wit haar. De andere hamsters hebben zwart haar.
Welke conclusie kan hieruit getrokken worden?

1. Beide hamsters zijn homozygoot
2. Een van de hamsters is homozygoot en de andere is heterozygoot
3. Wit haar is dominant en zwart haar is recessief
4. Zwart haar is dominant en wit haar is recessief

Een ziekte is dominant, en wordt aangeduid met 'A'.

Wat is het genotype van de gezonde personen?

1. AA
2. Aa
3. AA of Aa
4. aa

Een ziekte is dominant, en wordt aangeduid met 'A'.

Wat is het genotype van de door de ziekte aangedane personen?

1. AA
2. Aa
3. AA of Aa
4. aa

Oefening

Bij bananenvliegjes is het allel voor lange vleugels (A) dominant over het allel voor korte vleugels (a).

a. Welke genotypes behoren bij een langvleugelige vlieg?

b. Wat is het genotype van een kortvleugelige vlieg? 

c. Werk een kruising uit tussen twee langvleugelige vliegjes die kortvleugelige nakomelingen krijgen.

d. Hoeveel procent van de vliegjes zijn kortvleugelig?

Drager

Een heterozygoot individu heeft het dominante fenotype maar is drager van het recessieve allel.

Hij/zij kan dus wél het recessieve allel doorgeven en zorgen voor recessieve fenotype in de voldoende generatie.

Stamboom

In een stamboom let je goed op de legenda.

           

            Man

            Vrouw

Stamboom

Om te zoeken naar welk allel dominant is:

Ga je in een stamboom op zoek naar een kind met een afwijkend fenotype van de ouders.

Je weet dan de genotypes van ouders (Aa) en kind (aa).

Oefenvraag

Welke eigenschap is dominant? C of D?

Oefenvraag

Welke eigenschap is dominant? C of D?

Aa

Aa

aa

Is de eigenschap (zwart) dominant of recessief?

1. Dominant
2. Recessief
3. Te weinig informatie

planning

week 51                           instaptoets (3.1 / 3.2)

week 2                             (3.1 / 3.2) en 3.3 

week 3                             3.4 en herhalen

week 4                              TOETSWEEK H1 + H2 + H3 t/m 3.4        

Je werkt dit hoofdstuk volgens je eigen tempo.                        

Wat is het leukste wat je hebt gedaan tijdens de vakantie?

www.thisamericanlife.org

caudate = motoriek en leren

putamen = regelen van beweging en leren

00:33

Leg in je eigen woorden uit wat de ziekte van Huntington doet in het lichaam.

00:54

Wat betekent het als een afwijking autosomaal is?

01:28

Wat is glutamine?

1. een nucleotide: een bouwsteen van DNA
2. een aminozuur: een bouwsteen van een eiwit
3. een vetzuurketen: een bouwsteen van vet
4. een glucose: een bouwsteen van koolhydraten

01:53

Wat is een neuron?

lichaamscel - geslachtscel

lichaamscel

geslachtscel

autosoom

geslachtschromosoom

autosoom - geslachtschromosoom

lichaamscel

geslachtscel

autosoom

geslachtschromosoom

Hoe zat het ook alweer?

* hoe noteer je een intermediair fenotype?

* kan je heterozygoot zijn op een homoloog chromosoom?

Hoe zat het ook alweer?

* hoe noteer je een intermediair fenotype?

Een hoofdletter (meestal A, bij bloedgroepen I)

met daarboven in kleine letters de allelen. 

rode bloem x      witte bloem    = roze bloem 

A^RAR              x       AWAW              = ARAW      

Let's go!

* opdrachten maken: doe er zo veel mogelijk!

Maak nu eerst opdracht 37, 38 en 39 over Huntington. 

Lukt dat niet? Begin bij opdracht 29.

- kruisingsschema's maken en conclusies trekken over F1 en F2

- testkruisingen maken en conclusies trekken over P

- stambomen maken en aflezen

 * maandag bespreken X-chromosomaal en andere vragen!

                                                                                                 

 alweer?

Ik kan een kruisingsschema maken.
Ik weet ook hoe je een intermediair fenotype moet noteren.

1. ja op beide
2. ja op kruisingsschema
3. ja op intermediair
4. nee op beide

Ik kan uit de verhoudingen van de fenotypen van de nakomelingen het genotype van de ouders afleiden.

1. ja
2. nee

Ik kan uit een stamboom opmaken welk allel dominant is en welk recessief.

1. ja
2. nee

Geef deze les beoordeling.

1. Onvoldoende!
2. Voldoende.
3. Goed.
4. Zeer goed!

Leg je beoordeling uit:
Wat vond je goed? Wat kan er beter?