Grammatica zinsdelen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Grammatica zinsdelen

- persoonsvorm

- onderwerp

- gezegde

Basis zinsontleding

Als je een zin gaat ontleden is het belangrijk om de zin te begrijpen.

Wat gebeurt er in de zin?

Wie of wat speelt de hoofdrol?

Welke woorden horen bij elkaar?

De jongens hebben afgelopen zaterdag gevoetbald op het voetbalveld.

Zinsontleding

De jongens hebben afgelopen zaterdag gevoetbald op het voetbalveld.

Wat gebeurt er? 

Over wie gaat het?

Wanneer?

Waar?

ZINSDELEN

De jongens / hebben / afgelopen zaterdag / gevoetbald / op het voetbalveld.

Persoonsvorm

• Is een werkwoord (iets wat je doet)
• Verander de tijd in de zin (tegenwoordige tijd – verleden tijd) en persoonsvorm verandert.
• Verander het onderwerp in enkelvoud/meervoud en persoonsvorm verandert mee.
  
  VERANDER DE ZIN NIET IN EEN VRAAGZIN
  
  
  Dylan overlegt met docenten - Dylan overlegde met docenten 
  Sanne is naar Amsterdam geweest - Sanne was naar Amsterdam geweest

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:
Mischa leest het rapport

1. Mischa
2. leest
3. het rapport
4. leest het rapport

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:
Karim levert zijn werkstuk op tijd in

1. Karim
2. zijn werkstuk
3. levert
4. op tijd in

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:
Oxana en Lisanne hebben het werkstuk gemaakt.

1. hebben
2. het werkstuk
3. gemaakt
4. hebben het werkstuk

Gezegde

Alle werkwoorden in de zin vormen samen het gezegde

(dus ook de persoonsvorm!)

Ook te en aan het horen bij het gezegde, maar alleen als ze voor het werkwoord staan.

Karim levert zijn werkstuk op tijd in (inleveren)

Mark is het magazijn aan het schoonmaken

Wat is het gezegde in deze zin?
Ivo zit de facturen in te voeren

1. Zit
2. Zit voeren
3. Zit te voeren
4. Zit in te voeren

Wat is het gezegde in deze zin?
Ik neem altijd de trein om half vijf naar huis.

1. neem
2. neem de trein
3. neem naar huis
4. neem altijd

Wat is het gezegde in deze zin?
Begrotingen maken vind ik lastig

1. maken
2. vind
3. maken vind

Wat is het gezegde in deze zin?
Ik ga het pakketje morgen verzenden.

1. ga
2. ga verzenden
3. ga morgen verzenden
4. ga het pakketje

Sleep hier alle werkwoorden naar toe

Lopen

Vind

Jullie

Doen

Boete

Boos

Opvallen

Auto

Afronding

Afronden

Onderwerp

Het onderwerp in de zin vind je door te vragen:
wie/wat + gezegde?

Zahra is aangenomen - wie is aangenomen?

De economie trekt weer aan - wat trekt weer aan?

Wat is het onderwerp in de volgende zin?
Ik ga het pakketje morgen verzenden

1. Ga
2. Ga verzenden
3. Ik
4. Het pakketje

Wat is het onderwerp in de volgende zin?
Ivo zit de facturen in te voeren

1. Ivo
2. zit
3. de facturen
4. zit in te voeren

Wat is het onderwerp in deze zin?
Ik neem altijd de trein om half vijf naar huis.

1. de trein
2. half vijf
3. naar huis
4. Ik

Wat is het onderwerp in deze zin?
Begrotingen maken vind ik lastig

1. Begrotingen
2. ik
3. vind
4. lastig

Wat is het onderwerp in de volgende zin:
Oxana en Lisanne hebben het werkstuk gemaakt.

1. Oxana
2. Lisanne
3. Oxana en Lisanne
4. het werkstuk

Gisteren ben ik lang opgebleven.

Onderwerp

Persoonsvorm

Gezegde

Ik

Ben

Ben opgebleven

Het fietsje fietst ontzettend fijn!

Onderwerp

Persoonsvorm

Gezegde

Fietst

Het fietsje

Fietst

De jurk heb ik maar thuisgelaten.

Onderwerp

Persoonsvorm

Gezegde

heb thuisgelaten

heb

De jurk

Welke vraag stel je om het onderwerp in de zin te vinden?

Wat is de persoonsvorm in deze zin?
Alle docenten hebben morgen een studiedag in de aula.

1. hebben
2. morgen
3. alle docenten
4. hebben in de aula

Wat is het gezegde in deze zin?
Alle docenten hebben morgen een studiedag in de aula.

1. hebben
2. morgen
3. alle docenten
4. hebben in de aula

Wat is het onderwerp in deze zin?
Alle docenten hebben morgen een studiedag in de aula.

1. hebben
2. morgen
3. alle docenten
4. hebben in de aula

Wat is de persoonsvorm in deze zin?
Waarom bel jij mij nooit eens terug?

1. bel
2. jij
3. mij
4. bel terug

Wat is het gezegde in deze zin?
Waarom bel jij mij nooit eens terug?

1. bel
2. jij
3. mij
4. bel terug

Wat is het onderwerp in deze zin?
Waarom bel jij mij nooit eens terug?

1. bel
2. jij
3. mij
4. bel terug

Tot nu toe

•  Verdeel de zin in zinsdelen.
  
• Zoek de persoonsvorm --> verander de tijd of verander het onderwerp.
  
• Zoek het gezegde --> alle werkwoorden in de zin, dus ook de persoonsvorm.
• Zoek het onderwerp --> wie/wat + gezegde?

Aan de slag

Maken paragraaf 2.1 persoonsvorm, gezegde en onderwerp

Opdracht 1 t/m 6

Bladzijde 163, 164 en 165