§1.1 klimaat en landschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 1: 

Verenigde Staten in beeld

1.1 Klimaat en landschap VS         

Tip: Hoofdstuk 1 gaat over de Verenigde Staten in beeld. Mooi moment om de voorkennis van de leerling op te halen bij de eerste slide door hun te vragen wat ze allemaal van de VS kennen. 

1.1 Klimaat en landschap

• Waarom zijn er verschillende klimaten in de V.S.?
  
  
• Hoe lees je een klimaatgrafiek af?
  
  
• Wat zijn de drie soorten regens en hoe ontstaan ze? 

Lesdoelen van deze les

1. Welke klimaatfactoren ken je nu?
2. Welke 5 hoofdklimaten zijn er?
   
3. Noem van elk klimaat in de VS een kenmerk
4. Noem de klimaten die door de klimaatfactoren ontstaan
5. Wat kan je aflezen in een klimaatgrafiek?
6. Hoe kan reliëf het klimaat beïnvloeden? Noem twee voorbeelden.

Welke klimaatsoorten vind je in de VS?

Welke klimaatsoorten vind je in de VS?

Klimaatfactoren:

1.  breedteligging

Afstand van een plaats tot de evenaar

• Regel: hoe verder van de evenaar hoe kouder

Breedteligging

Situatie A:

Zonnestralen leggen korte afstand af en heeft een kleine invalshoek. Waardoor er een kleiner oppervlak wordt verwarmd. Hierdoor wordt het warmer.  

Situatie B: 

Zonnestralen leggen lang afstand af en heeft een grote invalshoek. Waardoor er een groter oppervlak wordt verwarmd. Hierdoor wordt het kouder

A

Rond de evenaar, tussen 23,5 graden noorderbreedte (Kreeftskeerkring) en de 23,5 zuiderbreedte (Steenbokskeerkring) in dit gebied heeft de zon een kleine invalshoek. Waardoor er een kleiner oppervlak wordt verwarmd, hierdoor is de temperatuur hoger. 

B

Rond tussen 23,5 graden noorderbreedte (Kreeftskeerkring) en de 66,5 noorderbreedte (Noordpoolcirkel) in dit gebied heeft de zon een grote invalshoek. Waardoor er een groter oppervlak wordt verwarmd, hierdoor is de temperatuur lager. 

Tropisch klimaat in de VS

• Zuidelijkste puntje van Florida

• Zomer: heet en vochtig met af en toe neerslag.
• Winter: zeer mild en minder neerslag

• klimaatfactor: breedteligging (dichtbij de evenaar)
• Aw
  

2. Invloed van zee 

Regel: de zee matigt de temperatuur

Zee en wind

Aanlandige wind (wind van zee):

De zee heeft een verkoelende werking in de zomer en een opwarmende werking in de winter. het verschil in de winter en zomertemperatuur is niet groot.  Je ziet bij een aanlandige wind ook vaak dat er meer neerslag valt.

Aflandige wind (wind van land):

Land heeft een sterk afkoelende werking in de winter en een sterk opwarmende werking in de zomer. Deze gebieden is het vaak heel koud of heel heet. Het verschil in  jaaramplitude kan wel 50 graden Celsius zijn. 

Zeeklimaat in de VS

• Zomer: zeer vochtig en warm.  Aanlandige (wind van zee), warme, vochtige wind van uit de golf van Mexico overheerst. Het hele jaar neerslag (2x zoveel dan NL)

• Winter: zeer mild

• klimaatfactor: zee en wind

• Cf klimaat

Middellands zeeklimaat/ mediterraan klimaat in de VS

• Zomer: aflandige wind bij Californië, waardoor het droog en zonnig is.

• Winter: aanlandige wind vanaf de Grote Oceaan zorgt voor koeler weer en meer neerslag.

• Klimaatfactor: zee en wind
• Cs klimaat

klimaatgrafief

Landklimaat in de VS

• Zomer: hoge temperaturen doordat de zee geen invloed heeft.

• Winter: koud door er een aflandige wind vanuit het noorden (poolgebied) waait.

• Klimaatfactor: zee en wind

• Df klimaat

Wat zie je?

Dwarsdoorsnede van de VS

Hoe kan reliëf (hoogteverschil) het klimaat beïnvloeden?

3. Ten opzichte van een gebergte

• Loefzijde: vochtige lucht

stijgt op, koelt af, brengt veel neerslag

• Lijzijde: lucht daalt, warmt

op en het wordt droog

Regel: aan de loefzijde is het koud en nat, aan de lijzijde is het warm en droog

A

B

Verdamping

Opstuwing

Lucht daalt

Lucht warmt op

Lucht koelt af

wolken vormen

Regen

Warme lucht

Koude lucht over de top

Loefzijde

Lijzijde

6 graden /1000m

Woestijn klimaat in de VS

• Achter de Sierra Nevada en Coastal Ranges (gebergte)

• Aanlandige wind brengt vochtige lucht, neerslag valt aan de westkant van de Sierra Nevada en de Coastal ranges waardoor het erg droog en heet wordt aan de oostkant

• klimaatfactor: ten opzichte van gebergte.
• BW klimaat

klimaatgrafief

Steppe klimaat in de VS

• In het midden/westen van de VS 

• Hetzelfde als BW klimaat. Droog maar in de zomer wel neerslag door zuidoosten wind vanaf de Golf v M.

• Great plains en de Centrale laagvlakte.

• Klimaatfactor: Ten opzichte van een gebergte

• BS klimaat

klimaatgrafief

Great plains: Het is een hoogvlakte waar de boeren er tarwe verbouwen: de wheatbelt. Ook graast er vee op uitgestrekte grasvlakten. Dat noem je extensieve veeteelt (weinig vee per hectare) 

Centrale laagvlakte: Naar het oosten toe wordt het natter en loopt het landschap langzaam af: dat is de Centrale Laagvlakte van zo’n 200 tot 500 m hoog (laagvlakte). Er wordt veel mais verbouwd: de cornbelt (corn = mais).

4. Hoogteligging

Regel: hoe hoger, hoe kouder.

Per 1000m daalt de temperatuur 6 graden.

Hooggebergte klimaat in de VS

• Rocky Mountains, Cascade Range, Sierra Nevada (1500m en hoger).

• Veel neerslag, eeuwige sneeuw en gletsjers.

• klimaatfactor: hoogteligging

• EH klimaat

klimaatgrafief

• Middelgebergte
• Toppen tussen de 500 en de 1500 m
• Oud gebergte, dit zie je door dat het afgeronde en minder hoge pieken zijn

• Hooggebergte 
• pieken tussen de 1500 en 4000m.
• Jong gebergte, dit zie je doordat het scherpe en hoge pieken.
• Je ziet hier eeuwige sneeuw op de toppen

BW

EH

BS

5. Invloed van wind of zeestromen

Wind uit koude gebieden (bijv. polaire lucht) of warme gebieden (bijv. rond de evenaar)

Koude zeestromen of warme zeestromen (bijv. de Golfstroom) 

Zeestromen

Warme zeestroom = Zeestroom die warm water van de evenaar naar hogere breedte voert.

Koude zeestroom = Zeestroom die koud water uit de poolgebieden naar lagere breedte voert.

Invloed wind en zeestromen in de VS

Minneapolis: invloed van koude poollucht in de winter

Los Angeles: koele zomers door koude zeestroom

Lesdoelencheck

1. Welke 5 hoofdklimaten zijn er?
2. Welke klimaten zijn er in de VS te vinden?
3. Noem van elk klimaat in de VS een kenmerk
4. Leg tenminste 2 klimaatfactoren uit
5. Wat lees je in een klimaatgrafiek?
6. Noem twee manieren waarop reliëf het klimaat kan beïnvloeden

Welke 5 hoofdklimaten zijn er?

Welke klimaat is er in Californië te vinden?

Noem twee kenmerken van het landklimaat

Leg de klimaatfactor zee en wind uit

Hoe lees je de neerslag af in een klimaatgrafiek?

Wat betekent het begrip reliëf?

Hoe kan reliëf het klimaat beïnvloeden? Noem twee voorbeelden.

Hoeveel graden daalt de temperatuur als je 1000m stijgt?

Leg, aan de hand van een tekening, uit hoe stuwingsregen werkt

Aan het werk

Wat: lees en maak §1.1 ‘Klimaat en landschap' opdracht 1 t/m 7

Wanneer: voor de volgende les af