J1 Assertiviteit

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 1

Assertiviteit   

Planning van de les

 

• Terugblikken vorige les
• Vormen van reageren
• Ongewenste intimiteit 
• Praktijksituaties
• Vragen over de eindopdracht 

Terugblikken vorige les

Johari venster: 

Open ruimte vergroten ->

meer van jezelf vertellen

feedback krijgen

Doel van de les 

• Aan het einde van de les kan je de 3 soorten manieren van reageren benoemen.
  
  
• Aan het einde van de les ken je het verschil tussen intimiteit en ongewenste intimiteit.

Wat is assertief - assertiviteit?

Weten wie je bent, wat je wil, nodig hebt ....

In de praktijk of in je privé zal je regelmatig in situaties komen waarbij jouw belangen en behoeften botsen  met die van een ander.

Het is handig te weten welke manier het best passend is 

voor jou zelf en voor cliënten.

Wat doe je wanneer je assertief reageert?

Assertiviteit

Zelfverzekerd en op een rustige wijze 

opkomen voor jezelf 

en je eigen belangen en behoeften, 

zonder de ander te kwetsen 

of diens belangen te ontkennen of te schaden.

Als je assertief bent...

1. denk je aan jezelf en de ander
2. denk je alleen aan de ander
3. denk je alleen aan jezelf
4. geef je je grenzen niet aan

Waarom is het belangrijk
om voor jezelf op te komen?

Assertief reageren is de beste manier van reageren. Het is belangrijk dat je kunt opkomen voor je eigen belangen.
Als je opkomt voor je eigen belangen, dan:

1. Blijft het contact goed met collega's, cliënten en leidinggevende.
2. Houd je plezier in je werk en kun je ontspannen blijven.
3. Krijgen cliënten beter contact met jou, je collega's en hun familieleden.
4. Zet je jezelf op de eerste plaats, boven het belang van anderen.

Drie manieren van reageren

1 assertief

2 non-assertief 

3 agressief

1 Assertief

- respectvol naar jezelf en de ander

- komt voor zichzelf op

Ontstaat door: zelfvertrouwen en zelfrespect

Gevolgen: je weet waar je aan toe bent bij deze persoon, geeft de mening, laat zelfrespect zien

2 Non-assertief gedrag

- je komt niet voor jezelf op

- voor je leidinggevende lijkt het alsof je het eens bent met hoe het gaat 

Ontstaat door: angst dat je het niet goed genoeg doet op stage

Gevolgen: te vaak 'ja' zeggen leidt tot overbelasting, minder plezier in het werk, stress.

3 Agressief gedrag

- voelt zich snel aangevallen

- stellen eigen belangen en behoefte veilig, niet die van een ander

Ontstaat door: onzekerheid 

Gevolgen: anderen zijn bang voor hem/haar, geen relatie met cliënten en collega's, ander voelt zich ongemakkelijk, steeds vaker en sneller agressief

Tim loopt stage en zijn begeleider vraagt hem of hij langer door wil werken vandaag. Hij moet eigenlijk naar een verjaardag, maar zegt: als het echt moet kan het wel. Dit is een voorbeeld van:

1. assertief gedrag
2. agressief gedrag
3. non-assertief gedrag

Tim krijgt feedback van zijn stagebegeleider over zijn 'op tijd' komen. Hij zegt terug: alsof jij nooit te laat bent, ik luister hier niet langer naar. Dit is een vorm van:

1. assertief gedrag
2. agressief gedrag
3. non-assertief gedrag

Wat is het belang van assertief gedrag op stage?

Oorzaken van niet assertief gedrag:

  onzekerheid                                                                         bescheidenheid 

te hoge verwachtingen                                                                         verlegenheid

 

schuldgevoelens                                                                               sterk plichtsbesef 

erbij willen horen                                                                                       bewuste keuze 

Assertiviteit laten zien:

Weiger verzoeken die te veel zijn, doe dit zo:

- duidelijk en rustig, 

- in de 'ik' vorm

- leg uit waarom je iets niet wilt

- geef suggesties/oplossingen

- houd het kort

Je stagebegeleider vraagt je de vaatwasser uit te ruimen, maar je bent al 20 minuten over werktijd heen.
Hoe zeg je 'nee' op een assertieve manier?

Geef 1 tip aan een klasgenoot:
hoe kunnen zij assertief gedrag laten zien op stage?

Tips:

1. Als je assertief bent wil je het samen goed doen, dus vraag vooral om hulp

2. Blijf achter je keuzes staan (ga niet twijfelen als je 'nee' gezegd hebt)

3. Onderhandel als nee zeggen niet mogelijk is, zodat je niet te veel doet 

4. Gebruik geen smoesjes

5. Zeg geen ja, als je nee bedoelt

6. Spreek in de ik-vorm

7. Denk mee over oplossingen

Afsluiting

3 studenten leggen uit: wat is assertief gedrag en hoe kan je dat laten zien op stage?

Doel van de les 

• Aan het einde van de les kun je het verschil herkennen tussen intimiteit en ongewenste intimiteit.

Afspraken

1. We laten elkaar uitpraten.

2. We respecteren elkaars antwoorden.

3. Als je wil reageren, steek je een hand op in Teams.

Voor de meeste mensen is intimiteit belangrijk. Waar denk jij aan als er gesproken wordt over intimiteit, probeer dit te koppelen naar de praktijk! Motiveer je antwoord.

Denk na over het onderwerp intimiteit.

1. Begrijp je alle reacties?

2. Vind je alle reacties passen?

3. Wat is jouw conclusie uit deze borddiscussie?

Intimiteit 

Intimiteit heeft te maken met nabijheid en vertrouwen. Intimiteit kan lichamelijk zijn, maar dat hoeft niet. Het kan ook gaan om een sfeer van vertrouwelijkheid. 

Ongewenste intimiteit heeft te maken met intimiteit van iemand anders die tegen de zin van het slachtoffer plaatsvinden en als ongewenst worden ervaren. 

Welke uitspraken over intimiteit zijn juist?

1. Intimiteit heeft alles te maken met vertrouwelijkheid.
2. Een kind heeft voor zijn ontwikkeling geen intimiteit nodig.
3. Intimiteit kan lichamelijk zijn, maar het hoeft niet.
4. Intimiteit is een soort seksualiteit.

Wat hebben we besproken?

Manieren van reageren: assertief, non-assertiviteit en agressief 

Intimiteit en ongewenste intimiteit 

Praktijksituatie 

om thuis te maken

René (24) verblijft in een revalidatiekliniek. Hij revalideert van een ernstig motorongeval, waarbij hij zowel zijn linke onderarm als linke onderbeen is kwijtgeraakt. 

René’s hele prikbord hangt vol met pin-ups van blote vrouwen. Iedere dag komt er wel weer een nieuwe bij. Het valt Angelique, beroepskracht MZ, op dat hij vaak de Playboy zit te lezen.

In haar ogen maakt hij vaak seksistische opmerkingen. Ze heeft er een hekel aan.

René begroet haar met: ‘Ha, lekker ding. Dat is nou het mooie van zo'n kliniek, hè. De meiden komen vanzelf naar je toe.’ ‘Ja, hoor, daar zijn we weer’, zegt Angelique zuchtend.

Met een ‘big smile’ kijkt René haar na als ze de gordijnen opent. ‘Kunnen die broeken niet ingeruild worden voor jurkjes? Dan heb ik in ieder geval iets leuks om naar te kijken. Angelique reageert niet.

Angelique reageert niet en gaat spullen pakken om hem te wassen. ‘O, heerlijk, jij gaat me weer eens lekker verwennen. Als ik het kon, zou ik alvast alles uittrekken.’ ‘Gelukkig dan maar dat je dat niet kunt’, zegt Angelique. Ze moet de neiging onderdrukken om de bak met koud water te vullen. Bah, wat heeft ze een hekel aan dit soort mannen.

In gedachten verzonken begint Angelique met de wasbeurt. ‘O, geweldig, zuster Angelique, wat doe je dat toch lekker. Eerlijk gezegd zou ik jou wel bij me in bed willen hebben, voor een lekkere verwenpartij. Kan ik je daarvoor niet inhuren?’

Angelique ontploft bijna van kwaadheid, en loopt daarom maar snel de gang op. Daar haalt ze een keer diep adem. Ze weet niet wat ze nu moet doen. Waarom overkomen dit soort dingen haar altijd?

1. Gaat het om een ongewenste intimiteit?

2. Bij welke uitspraken kun jij je voorstellen dat iemand daar agressief op reageert?

3. Hoe jij zou reageren op René’s uitlatingen. Schrijf zo concreet mogelijk op wat je bij iedere uitspraak zou zeggen of doen.

Wat zal je het meest bij blijven van deze les?