Voegwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Introductie

Les over zinnen en zinsstructuur.

Startopdracht

Uit welke zinnen bestaat de zin. Hoofdzin/bijzin

Hij staat op de brug, terwijl hij staat te plassen

Toen hij op weg was, kon de inbreker inbreken

Grammatica

Wat gebeurt er als we twee zinnen aan elkaar plakken?

Planning en lesdoel

• Herhalen samengestelde zinnen
• Uitleg voegwoorden in het Nederlands en het Engels
  

Je kunt:

... nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden herkennen en gebruiken.

Het wordt vandaag mooi weer. We gaan naar het strand.

Het wordt vandaag mooi weer, dus we gaan naar het strand.

Enkelvoudige zin

• Zin met één persoonsvorm
  

Samengestelde zin

• Zin met twee of meer persoonsvormen
  

Voorbeeld enkelvoudige zin

• Het wordt slecht weer vandaag.
• Ik ga vandaag naar de Action.
• Hij kijkt veel naar Star Wars.
  

Voorbeeld samengestelde zin

• Toen de zomervakantie dichterbij kwam, werden de leerlingen minder gemotiveerd. 
• Hij kijkt veel naar Star Wars en schrijft daar over op zijn website.
  

Drie studerende kinderen kunnen een flinke kostenpost worden voor ouders.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Ik zou vandaag best in bed willen blijven.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Als je nu naar huis gaat, regen je flink nat.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Wil je liever zuurkool of spruitjes?

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Wil je liever naar Duitsland of wil je liever naar Oostenrijk?

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Mijn moeder vraagt of je vanavond wilt blijven eten.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Voegwoorden

Verbinden zinnen, woorden of woordgroepen met elkaar.

Je kunt kiezen uit zeilen of zwemmen.

Voegwoorden

want, maar, of, tenzij, dus, als, hoewel, en, aangezien, omdat, voordat, zodra,...

(veel voegwoorden ken je al van lezen, maar dan heten ze vaak signaalwoorden)

Neven- en onderschikkend

• Nevenschikkende voegwoorden verbinden twee woorden, twee woordgroepen of                    twee hoofdzinnen.
• Onderschikkende voegwoorden verbinden bijzinnen met hoofdzinnen.

Nevenschikking voegwoorden

• Want
• Of
• Dus
• En
• Maar

Ezelsbruggetje: WODEM

Onderschikking voegwoorden

• Aangezien
• Als
• Dat
• Doordat
• Terwijl
• Toen
• Omdat
• Hoewel
• ....
  

Nevenschikking

- Zinnen kunnen los van elkaar voorkomen.

- Je zou in principe tussen alle zinnen een punt kunnen zetten.

Onderschikking

- De zinnen kunnen niet los van elkaar voorkomen.

- De zinnen zijn afhankelijk van elkaar.

Nevenschikking voegwoorden

• of
• hoofdzin/hoofdzin
• Hij gaat werken of hij gaat zwemmen

Onderschikking voegwoorden

• of
• hoofdzin/bijzin
• bijzin/hoofdzin
• vb. Ik weet niet zeker of het morgen gaat regenen

Wat is een onderschikking?

1. Hoofdzin + hoofdzin
2. Hoofdzin + bijzin
3. Bijzin + hoofdzin
4. Bijzin + bijzin

Wat is het makkelijkst te onthouden over de onderschikkende voegwoorden?

1. het zijn er veel
2. dat-woorden
3. alles behalve en, maar, want, dus en of.
4. geen idee

- Dus, en, maar, of, want - zijn nevenschikkende voegwoorden.

1. Waar
2. Niet waar

Een onderschikkend voegwoord...

1. is een voegwoord dat twee gelijke delen aan elkaar voegt.
2. is een voegwoord dat twee ongelijke delen aan elkaar voegt.

Een nevenschikkend voegwoord...

1. is een voegwoord dat twee gelijke delen aan elkaar voegt.
2. is een voegwoord dat twee ongelijke delen aan elkaar voegt.

Wat is het voegwoord?
Ga je mee voetballen of ga je liever televisie kijken?

1. je
2. liever
3. of
4. televisie

Vul in terwijl of omdat
We gingen naar het bos, ..... het mooi weer was

1. omdat
2. terwijl

Ik kletste met mijn broer, ..... ik van het zonnetje genoot.

1. omdat
2. terwijl

Maak van de 2 zinnen 1 lange zin met omdat of terwijl

Ik juich.
Ik heb gewonnen.

Maak van de 2 zinnen 1 lange zin met omdat of terwijl

Ik zwaai naar Lara.
Ik fiets naar de tennis.

Conjunctions - voegwoorden

Leer de betekenis uit je hoofd, dat maakt het makkelijker! 

Conjunctions

Voegwoorden zijn heel belangrijk voor de structuur van zinnen. Ze leggen verband tussen de verschillende delen in een zin. 

Belangrijk bij Leesvaardigheid!

I love playing tennis, but I can’t today.

Wat er staat wordt duidelijker dankzij voegwoorden.

Voegwoord:	Gebruik:	Voorbeeld:
and = en	opsomming	I bought a tshirt, shoes and jeans.
because = omdat	reden	I wasn't at school because I was ill
or = of	keuze	I go fishing or swimming.
so = dus	gevolg	I am tired so I am going to bed.
but = maar	tegenstelling	I like sports but I don't like football.

BUT
The building is big but ugly.

1. wanneer
2. als
3. maar
4. dan

SINCE
I won't go to the concert since the tickets are too expensive.

1. wanneer
2. als
3. omdat
4. dan

OR
Is this a square or a circle?

1. of
2. als
3. maar
4. wanneer

ALTHOUGH
I want to buy new clothes, although I don't need any

1. als
2. maar
3. en
4. alhoewel

SO
He had a good grade, so he celebrated that.

1. dus
2. of
3. als
4. en

Is it Thursday _________ Friday today?

1. and
2. but
3. or
4. then

He was late __________ the bus didn't come.

1. although
2. because
3. but
4. or

They climbed the mountain __________ it was very windy.

1. although
2. nor
3. or
4. so

He was late and ..... was I.

1. but
2. so
3. if
4. nor

Should I stay .... should I go?

1. and
2. but
3. or
4. so

I like coffee .... my friend prefers tea.

1. since
2. but
3. so
4. for

Aan de slag

Opdracht 1

Maak in tweetallen een zo lang mogelijke Nederlandse zin met zoveel mogelijk voegwoorden die je in deze les hebt geleerd en laat deze controleren.

Opdracht 2

Maak in tweetallen een zo lang mogelijke Engelse zin met zoveel mogelijk voegwoorden die je in deze les hebt geleerd en laat deze controleren.