3.2 en 3.3 verteringsstelsel kort

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Doelstelling 3.2 en 3.3 

- Je moet de organen van het verteringsstelsel kunnen noemen met hun functies en kenmerken

- Je moet de verteringssappen kunnen noemen met hun functies
! meeste staat in Binas 82 C, E, F. 

3.2 Verteringsstelsel

Door welk van deze organen van het verteringsstelsel loopt geen voedsel, maar spelen wel een belangrijke rol in het verteringsproces?

Vertering: intracellulair of extracellulair? 

• - fagocytose, voedings-vacuole, lysozym 
• - secretie van blaasjes met enzymen (gemaakt met...
• ..eiwitsynthese

Waarom gebit?

• mechanische vertering
  
  

Oppervlaktevergroting

!!! belangrijk begrip, komt op 3 verschillende manieren
terug bij vertering

In de mond

• mechanische vertering
  
  
• Ook startpunt
  chemische vertering (in speeksel zitten koolhydraat verterende enzymen) 

Slikreflex

Als je slikt:

* Huig sluit de neusholte af

* Strotklep sluit de luchtpijp af

Peristaltiek

Lengtespieren & kringspieren 

zie Binas 82C

*HCl = sterk zuur

Slijm

Enzymen

kringspier  =

(net zoals anus)
 

Leversap = gal

Lever maakt gal

GALzouten emulgeert:

grote vetdruppels tot kleine vetdruppels

-->

hierdoor groter oppervlak 

-->

LIPASE verteert:

vetmoleculen tot glycerol en 3 vetzuren

- Geen enzymen! 
- Wel afbraakproduct rode bloedcellen (billirubine) en cholesterol. 

huiswerk

Lees 3.2 Verteringsstelsel door 

Maak opdrachten 11 t/. 16.
 ( + afmaken opdr 1 t/m 5 + 7,8 )

3.3 Enzymen

Chemische vertering

Waarom nodig?

Voedingsstoffen die verteerd moeten worden 

(kleiner maken):

Eiwitten

Vetten

Grotere koolhydraten 

(= di-/polysacharides)

Voedingsstoffen die NIET worden verteerd 

(al klein genoeg):

Vitamines

Mineralen (= zouten)

Water

 Kleine suikers 

(= mono-sacharides)

3.3 Enzymen

Chemische vertering

• In verteringssappen
• Helpen met vertering voedingsstoffen 
• Amylase/maltase: zetmeel -> glucose
• Pepsine/peptidase: eiwit -> aminozuren
• Lipase: vetten -> glycerol en vetzuren

*verdere uitleg zie boek

Enzymen

Door enzymen (............... ) kunnen wij, bij lage temperaturen, stoffen afbreken (dissimilatie) of opbouwen (assimilatie).  

Enzymen zijn eiwitten. (Maken we dus zelf via DNA -> RNA -> Eiwit) 

- Naamgeving: substraat +  - ase
vb. Lactase

Enzymen

Enzymen hebben een optimum temperatuur (en zuurgraad = pH).

Waarom gaat het katalyseren langzamer bij een hogere/ lagere temperatuur/pH ?

Ontvouwen/ kapot
of T te laag

3.3 Chemische vertering 

Lees 3.3

Maak opdrachten 18 t/m 23
 ( + afmaken opdr 1 t/m 5 + 7,8 , 11 t/m 14.)