B1 Indeling van de levende natuur 4H

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 4 B1 Indeling levende natuur

Leerdoel:

Je kunt het ordeningssysteem van organismen 

beschrijven en toepassen

Geschiedenis van het leven

Geologische tijdschaal

pak erbij:

Binas 94A

4000

3500

2700

2000

1700

700 

400

500

eerste eenvoudigste vormen van leven 

Eerste bacteriën

Zuurstof komt in de atmosfeer

Eerste eencellige planten

Eerste veelcellige organismen

Eerste dieren

Eerste landdieren

Eerste landplanten

De aarde is 4,5 miljard jaar geleden ontstaan. 

Al het leven wat we vandaag de dag kennen was er niet zomaar, dit is in een bepaalde volgorde ontwikkeld. 

In welke volgorde denk jij dat dit is gegaan? 

De domeinen op basis van de bouw van ribosomen

Maak opdracht 1 en 2

Benamingen stoffen

• Organische stoffen (zoals C₆H₁₂O₆):                                                    - bevatten altijd minimaal de volgende drie atomen: C, H en O. - zijn meestal grote, ingewikkelde moleculen                                     - komen meestal van organismen af
  
• Anorganische stoffen:                                                                                - zijn meestal klein en eenvoudig (H2O, CO, CO2, NaCl, O2)          - komen zowel voor in levenloze natuur als in organismen 
  

Levenswijze

• autotrofe organismen kunnen uit anorganische stoffen organische stoffen maken
• heterotrofe organismen kunnen dat niet, moeten organische stoffen opnemen

Voorbeelden autotrofe organismen: planten en bepaalde soorten bacteriën (cyanobacteriën)

Maak opdracht 3 t/m 5

Prokaryoot

• Zijn relatief eenvoudig gebouwde organismen
• Archaea of bacterie
  
• Geen celkern
  
• Altijd eencellig
  

Archaea

Leven vaak onder extreme omstandigheden (extremofielen).

Belangrijkste verschil tussen bacteriën en archaea:

De celwand en het celmembraan is opgebouwd uit andere materialen/ type vetten

Eukaryote cellen 

• eencellig of meercellig
• complexer gebouwd
  
• celkern
  
• organellen 
• dubbele membranen

Eukaryoot vs. prokaryoot

Verdere indeling

• De drie domeinen (prokaryoten, archaea en eukaryoten) worden onderverdeeld in rijken 
• Binnen de eukaryoten heb je de volgende 3 rijken: planten,   dieren, schimmels (en eigenlijk nog een vierde groep de eencellige eukaryoten)
  

• Na de rijken de volgende ezelsbrug: sk of gs

     s(tammen) k(lassen) o(rden) f(amilies) g(eslachten) s(oorten)

Indelingscriteria

Er zijn 3 criteria die 4 typen cellen uit elkaar kan houden: 

• aanwezigheid celwand: niet bij dierlijke cel, overige wel
• aanwezigheid bladgroenkorrels: alleen bij plantencel (en cyanobacteriën), rest niet
  
• aanwezigheid celkern: niet bij prokaryoot, rest wel

De levenswijze (autotroof of heterotroof) en uit hoeveel cellen het organisme bestaat zijn ook indelingscriteria

Maak opdracht 6 t/m 8

Classificatieniveaus

Hiërarchische reeks om soorten een plaats te geven

Stam

Geslacht

Indeling dierenrijk:

SK OF GS

            Binaire naamgeving

Geslachtsnaam + soortsaanduiding (+ ontdekker)

Madeliefje:

Bellis perennis L.

Carolus Linnaeus

Maak opdracht 9 t/m 11

Klaar? Neem dan de Samenhang door en maak opdracht 12

Organisch of anorganisch

https:

https:

https:

Hoeveel procent was je score?

https:

Hoeveel procent was je score?

https:

Hoeveel procent was je score?