Grammatica H6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Start periode 3 

- artikel lezen

- kijken naar periode 3 

- Grammatica zinsdelen - Check

- Aan de slag

Doel:

les 1 

- Je verdeelt zinnen in zinsdelen;

- Je benoemt de persoonsvorm, het onderwerp, het werkwoordelijk gezegde, het lijdend en meewerkend voorwerp  en de bijwoordelijke bepaling in zinnen. 

Wat gaan we doen vandaag:

artikel lezen 

Lees het afile:///C:/Users/rp.hogervorst/OneDrive%20-%20Stichting%20Het%20Rijnlands%20Lyceum/Documents/rls%202425/teksten/tekst%20wie%20een%20boek%20leest.pdf

rtikel, vervolgens bespreken we het. 

Redekundig ontleden -  Je kijkt naar groepjes woorden met een bepaalde functie in de zin

(Taalkundig ontleden - Je kijkt naar elk individueel woord en benoemt het soort woord)

Persoonsvorm -  Dit werkwoord geeft aan in welke tijd de zin staat en of het enkelvoud of meervoud is.

Onderwerp - Dit gedeelte van de zin vertelt wie of wat de handelaar in de zin is.

Werkwoordelijk gezegde - Alle werkwoorden van de zin samen (onderwerp handelaar)

Termen

Persoonsvorm -  Dit werkwoord geeft aan in welke tijd de zin staat en of het enkelvoud of meervoud is. Zet de zin in een andere tijd/ hoeveelheid = de pv veranderd. 

Zin in delen verdelen -  De pv staat op de tweede plek, alles daarvoor is 1 zinsdeel. Puzzel zo dat elk zinsdeel in zijn geheel voor de pv kan staan

Onderwerp - Uitvoerder pv - maak een vraag: Wie of wat + pv?

Werkwoordelijk gezegde - Alle werkwoorden van de zin samen (onderwerp handelaar)

Hoe vind je het ook al weer?

Max wilde de GP van Australië erg graag winnen.

pv = Max wil de GP van Australië erg graag winnen. / Max en Lewis wilden de GP van Australië erg graag winnen - pv = wilde

Zinsdeelstrepen: Max | wilde | de GP van Australië | erg graag | winnen.

Ow = Wie wilde? -> Max wilde = Max = ow

Gezegde = PV + overige ww = Wilde winnen

Voorbeeld:

Schrijf deze zinnen over in je schrift en ontleed ze:
(je benoemt de pv, zet zinsdeelstrepen, benoemt het ow en het wg)

1. Wat heeft de advocaat jou verteld?

2. Op maandag ging de buurman van mijn ouders het huis schilderen

3. In de vakantie hoop ik naar de film te gaan.

4. The Super Mario Bros movie is de beste film die ik ooit gezien heb. 

Checken

Ontleed deze zinnen: (je benoemt de pv, zet zinsdeelstrepen, benoemt het ow en het wg)

1. Wat heeft de advocaat jou verteld?

pv = heeft (enkelvoudige zin)

ow = de advocaat

wg = heeft verteld

Checken

Ontleed deze zinnen: (je benoemt de pv, zet zinsdeelstrepen, benoemt het ow en het wg)

1. Wat heeft de advocaat jou verteld?

pv = heeft (enkelvoudige zin)

ow = de advocaat

wg = heeft verteld

2. Op maandag ging de buurman van mijn ouders het huis schilderen

pv = ging  (enkelvoudige zin)

ow = de buurman van mijn ouders

wg = ging schilderen

Checken

Ontleed deze zinnen: (je benoemt de pv, zet zinsdeelstrepen, benoemt het ow en het wg)

3. In de vakantie hoop ik naar de film te gaan.

pv = hoop  (enkelvoudige zin)

ow = ik 

wg = hoop te gaan

4. The Super Mario Bros movie is de beste film die ik ooit gezien heb. 

pv = is, heb (samengesteld)

ow = The Super Mario Bros movie, ik

wg = is, gezien heb

Checken

Maar er is meer...

Actie (persoonsvorm)

Uitvoerder (onderwerp)

Waarmee wordt de actie uitgevoerd (lijdend voorwerp)

Wie moet er meewerken aan je actie? (meewerkend voorwerp)

Waar, wanneer, hoe, hoelang, waarom? (bijwoordelijke bepaling)

Maar er is meer...

persoonsvorm = Tijd veranderen of hoeveelheid veranderen

Onderwerp = wie/wat + persoonsvorm

Lijdend voorwerp = Wat of wie + pv + ow 

Meewerkend voorwerp = Aan/voor wie /wat + pv + ow + lv 

Bijwoordelijke bepaling = Waar, wanneer, hoe, hoelang, waarom?

Zinsdelen

Bij grammatica zinsontleden kijk je naar welke onderdelen er in een zin zitten.

Het lijdend en meewerkend voorwerp. 

Gebruik altijd deze volgorde 

(persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp)

- vergelijk het met pannenkoeken bakken.. 

Ook al hoeft het niet voor de opdracht: eerst pv, ow, gz en dan pas lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepaling!

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Wat/wie + pv (of gez.) + onderwerp.

De docent gooit de tennisbal naar de sportieve leerling. 

pv = 

ow = 

Wat gooit de docent? = 

lv = 

Het lijdend voorwerp. 

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Wat/wie + pv (of gez.) + onderwerp.

De docent gooit de tennisbal naar de sportieve leerling. 

pv = gooit

ow = de docent

Wat gooit de docent? = de tennisbal

lv = de tennisbal

Het lijdend voorwerp. 

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

Aan/voor wie + pv (of gez.) + onderwerp + lijdend voorwerp

De sportieve leerling geeft de docent de tennisbal terug.

pv = geeft

ow = wie geeft er? = de sportieve leerling

LV= wat heeft de sportieve leerling terug = de tennisbal

MV = 

Het meewerkend voorwerp. 

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

Aan/voor wie + pv (of gez.) + onderwerp + lijdend voorwerp

De sportieve leerling geeft de docent de tennisbal terug.

pv = geeft

ow = wie geeft er? = de sportieve leerling

LV= wat heeft de sportieve leerling terug = de tennisbal

MV = aan wie geeft de sportieve leerling de tennisbal terug

Het meewerkend voorwerp. 

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

Aan/voor wie + pv (of gez.) + onderwerp + lijdend voorwerp

De sportieve leerling geeft de docent de tennisbal terug.

pv = geeft

ow = wie geeft er? = de sportieve leerling

LV= wat heeft de sportieve leerling terug = de tennisbal

MV = aan wie geeft de sportieve leerling de tennisbal terug = aan de docent

Het meewerkend voorwerp. 

Deel van de zin waaruit blijkt voor wie iets gedaan wordt of aan wie iets gegeven wordt.  (staat zelf buiten de handeling)

Staat vaak aan of voor bij

Als het er niet staat, kun je het toevoegen

Antwoord op de vraag:

Aan wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

(onthoud het pannenkoeken bakken, hou je aan die volgorde!)

Meewerkend voorwerp

Komt voor bij werkwoorden die iets te maken hebben met vertellen: meedelen, uitleggen, zeggen of geven: overhandigen, lenen, toesturen.

Antwoord op de vraag:

Aan/voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Het bloemetje heb ik voor mijn oma gekocht.

PV =                                                LV = 

OW =                                           MV = 

Gez =                       

Meewerkend voorwerp

Antwoord op de vraag:

Aan/voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Het bloemetje heb ik voor mijn oma gekocht.

PV = heb                                                 LV = het bloemetje

OW = ik (wie heeft iets gekocht?)   MV = voor mijn oma

Gez = heb gekocht                           

Meewerkend voorwerp

Je praat met iemand

a. Je vertelt iets aan iemand
b. Je vertelt iemand iets

Geen mv

mv = (aan) iemand

Voorzetselvoorwerp

Voorzetselvoorwerp

Een zinsdeel dat begint met een voorzetsel wat hoort bij het werkwoord noem je een voorzetselvoorwerp.

Ik reken op je komst.

'rekenen op' is een vaste combinatie

op je komst = voorzetselvoorwerp

Vul het voorzetselvoorwerp aan:
benieuwd zijn ...

voorzetselvoorwerp

"Hij staat te wachten op het perron."

Hij is dol op yoghurtijs.

Het voorzetselvoorwerp is:

Maak een zin met een voorzetselvoorwerp

1. Onderstreep de PV 

2. Verdeel deze zin in zinsdelen

2. Benoem de zinsdelen

3. Bedenk een extra zinsdeel bij deze zin

Voor haar kinderen kookt mevrouw Hogervorst een gezonde maaltijd.

1. Onder streep de pv 

2. Verdeel deze zin in zinsdelen

2. Benoem de zinsdelen

3. Bedenk een extra zinsdeel bij deze zin

 

De kleine jongen vermaakte zich prima in de vakantie

De zinsdelen die we net benoemd hebben noem je de bijwoordelijke bepaling (bwb)

Dit is wat je overhoudt als je alle zinsdelen hebt benoemd.

De bwb geeft ook antwoord op de vragen:

- waar                    - waarheen

- wanneer             - hoever

- hoe                      - hoelang

- waardoor           - waarom

Welke vraag moet je stellen om het lijdend voorwerp te vinden?

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Bruno laat zijn hond uit.

1. Bruno
2. laat
3. zijn hond
4. uit

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Straks gaat de buurman zijn zoon naar school brengen.

1. Straks
2. de buurman
3. zijn zoon
4. naar school

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Liet Kevin de bus voor zijn neus wegrijden?

1. Kevin
2. de bus
3. voor zijn neus
4. wegrijden

De lerares

geeft

een proefwerk.

persoonsvorm

onderwerp

lijdend voorwerp

werkwoordelijk  gezegde

Ik

heb

een heel mooi boek

gekocht

persoonsvorm

onderwerp

lijdend voorwerp

werkwoordelijk  gezegde

werkwoordelijk  gezegde

Dat boek zou ik het liefst meteen willen lezen.

zet zinsdeelstrepen

pv =

ow =

wg = 

lv = 

Lijdend voorwerp

Wanneer stuur je je oma een vakantiekaartje?

zet zinsdeelstrepen

pv =

ow =

wg = 

lv = 

Lijdend voorwerp

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. gezegde
4. lijdend voorwerp

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. bijwoordelijke bepaling
4. lijdend voorwerp

1. meewerkend voorwerp
2. onderwerp
3. bijwoordelijke bepaling
4. lijdend voorwerp

Leg jouw antwoorden van opdracht 4, 5 en 6 en H35 

Nakijken huiswerk

Leg jouw antwoorden van opdracht 4, 5
en 6 en H35 1

Nakijken huiswerk

Wat:

Leren: H6: theorie: diagnostische toets maandag 27-1 

Oefenen op cambiumned.nl redekundig ontleden 

Maken opdrachten: 5, 7, 8, 9, 10, 11 

Hoe:

Je werkt zelf en je mag fluisterend hulp vragen. 

Wanneer:

Je start vandaag en je maakt het dinsdag af. 

Huiswerk dinsdag: 

Leren H6 theorie en oefenen op cambiumned.nl redekundig ontleden 

alvast starten met het huiswerk. 

Neem dinsdag ook je leesboek mee! 

Aan de slag

Schrijf 2 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.