Voegwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Introductie

Les over zinnen en zinsstructuur.

Voegwoorden

Paragraaf 10

2 tvwo

Wat gaan we doen?

herhaling samengestelde zinnen (par. 9)

nieuw woordsoort: voegwoorden (par 10)

Benoem de zinnen (hoofdzin/bijzin)

1. Nederland heeft veel onderzoekers voortgebracht, maar dit was de grootste.

2. Rioolbuizen liggen vrij diep in de grond, want ze moeten een beetje aflopen.

3. Mensen lachen vooral omdat ze aardig willen doen tegen anderen.

4. Wetenschappers denken dat helium en waterstof uit de atmosfeer zijn verdwenen, doordat deze gassen erg licht zijn.

Samengestelde zin

• Bestaat uit twee of meer zinnen.
• Kunnen nevenschikkende (ns) zinnen zijn, of onderschikkende (os) zinnen.
  

Nevenschikking

verbindt:

*twee woorden: appels en peren

*twee woordgroepen:

leuke kinderen of vervelende kinderen

*Hoofdzin en hoofdzinnen.

Ze kunnen los van elkaar in een zin staan.




- Je zou in principe tussen alle zinnen een punt kunnen zetten.

Onderschikking verbindt:

- Hoofdzin + bijzin
- Bijzin + hoofdzin

- De zinnen zijn afhankelijk van elkaar.

Een bijzin kan nooit zonder een hoofdzin!

§10 Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Voegwoorden

1. Joris loopt altijd naar school, terwijl hij een elektrische fiets in de schuur heeft staan.

2. Omdat Joris slechts 5 minuten hoeft te lopen, heeft hij zijn fiets niet nodig.

3. Joris vindt lopen leuk en Joris houdt niet van fietsen.

Groen = hoofdzin

Rood = bijzin

Terwijl, omdat en en zijn niet benoemd -> dit zijn voegwoorden.

Nevenschikkende voegwoorden (ns.vw)
-> 2 hoofdzinnen

• en
• maar
• want 
• dus
• of!

Onderschikkende voegwoorden (os.vw)
-> hoofdzin/bijzin

• aangezien      hoewel
• als
• dat
• doordat
• terwijl
• toen
  
• omdat
•  of!

OF

Nevenschikkend: 

Ik ga naar de film   of    ik ga naar de bioscoop.

onderschikkend:

Ik weet niet   of   ik naar de film ga.

Let op: Bijzinnen kunnen ook beginnen met:

*een vragend voornaamwoord: We vragen ons af (wie dit heeft gedaan.)

*een bijwoord: Kunt U wijzen (waar hier de toiletten zijn?)

*een voorzetsel: Ik weet nog niet (met welke vriend ik op vakantie ga.)

*eet telwoord hoeveel: De politie heeft geschat (hoeveel betogers er zijn geweest.)

De temperaturen in Rusland zijn in de winter extreem laag, maar in de zomer zijn ze extreem hoog.

Men moet de huid niet verkopen, voordat de beer geschoten is.

Daryl gaat op tijd naar bed, want hij moet morgen op.

Als ik mijn diploma heb behaald, ga ik de opleiding criminologie doen.

Toen we in Limburg op vakantie waren, hebben we de mergelgrotten bezocht.

Aan de slag 

§10 voegwoord 

Opdracht 1, 2, 3 + 5