Lesweek 2: Vitale functies ademhalingsstelsel

• Zelfzorg
• MBO
• Studiejaar 1

Vitale functies ademhalingsstelsel

Les 2

Lesweek 2

IOZ, SCT

Planning periode

Lesweek 1: Vitale functies polsslag

Lesweek 2: Vitale functies ademhalingsstelsel

Lesweek 3: Vitale functies en ziekten van de luchtwegen

Lesweek 4: Vitale functies en de bloedsomloop

Lesweek 5: Workshops

Lesweek 6: Ken je doelgroep

Lesweek 7: Vitale functies en het zenuwstelsel

Lesweek 8: Vitale functies en infectie

Lesweek 9: Pijn en pijnbeleving

Lesweek 10: Workshops

Wat gaan we vandaag doen?

Opdrachten

Titel: Zelfzorg

Module 7 Observeren van vitale functies

2 Meten van vitale functies

Titel: Anatomie en fysiologie

Module 7 Ademhalingsstelsel

1 Ademhalingsstelsel

Onderwerpen

• Ademhaling
• Luchtwegen
• Ademhaling observeren
• Zuurstofsaturatie meten
• Zorgverlening bij ademhaling
• Tripodhouding
• Wijze van ademhalen

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat de ademhaling als vitale functie inhoudt.
• Je kunt benoemen wat de aandachtspunten zijn bij het meten van de ademfrequentie en de zuurstofsaturatie bij een cliënt
• Je kunt het onderscheid maken in wat de normaal- en afwijkende waarden zijn van de ademfrequentie en de zuurstofsaturatie bij een cliënt.
• Je kunt uitleggen hoe je de cliënt ondersteunt bij de ademhaling.

Terugblikken

Inleiding

De mate waarin vitale functies wel of niet accuraat werken, zegt iets over de kans op mogelijk overlijden van een cliënt. 

Het bieden van adequate zorg aan cliënten bij wie deze vitale functies niet accuraat functioneren, is van belang om hen (zo snel mogelijk) te helpen herstellen hiervan. 

Dit kun je alleen doen als je weet hoe je kunt herkennen dat vitale functies niet accuraat functioneren en welke zorg je hierbij kan en mag verlenen.

Ademhalingsstelsel

Ademhaling

02:22

Leg in eigen woorden uit hoe jouw ademhaling wordt geregeld vanuit de hersenstam

Ademhaling

• Je luchtwegen vormen de verbinding tussen de buitenlucht en het longweefsel. 
• Via de luchtwegen vindt transport van zuurstof (O2)  en koolzuurgas (kooldioxide, ) plaats. 
• De zuurstof gaat naar je longen en het koolzuurgas wordt uit je longen verwijderd.

inademing = inspiratie

uitademing = expiratie

Als je inademt, hoeveel % van deze lucht bevat zuurstof?

1. 97%
2. 21%
3. 55%
4. 65%

Inademingslucht: 21% uit zuurstof en voor 79% uit stikstof. 

Als je uitademt, hoeveel % van deze lucht bevat er dan zuurstof?

1. 2%
2. 21%
3. 5%
4. 16%

Uitademingslucht: bestaat voor 77% uit stikstof, voor 16% uit zuurstof, voor 4% uit koolzuurgas en voor 3% uit waterdamp 

Luchtwegen

De bovenste luchtwegen zijn:

• mondholte (cavum oris);
  
• neusholte (cavum nasi);
  
• keelholte (pharynx);
  
• strottenhoofd (larynx).

De onderste luchtwegen zijn:

• luchtpijp (trachea);
  
• luchtpijpvertakkingen (bronchiën);
  
• longbuisjes (bronchiolen);
  
• longblaasjes (alveolen).

00:56

Beschrijf hoe de ademhalingsbewegingen werkt

01:05

Waarom haal je adem?

02:08

Beschrijf hoe zuurstof vanuit de lucht naar je kleine teen komt!

De ademhaling observeren

Waarom is het belangrijk om de ademhaling van je cliënt te observeren?

• Een veranderde ademhaling kan duiden op verslechtering of verbetering van de gezondheidstoestand van een cliënt.

Belangrijke observatiepunten:

- geluid;

- frequentie;

- diepte;

- gelijkmatigheid;

- ritme.

In normale, gezonde omstandigheden is een ademhaling ... hoorbaar.

1. wel
2. niet

1. Geluid 

• Normale toestand niet hoorbaar 
• Bij problemen in de luchtwegen, zoals vernauwing of obstructie, kunnen abnormale geluiden hoorbaar zijn

tijdens inademen (inspiratoir);

tijdens uitademen (expiratoir).

bijgeluiden

stethoscoop

Geluiden tijdens inademen?

VOORBEELD

snurkende ademhaling > vernauwing bovenste luchtwegen

piepende ademhaling > zwelling van de slijmvliezen van de bovenste luchtwegen

Geluiden tijdens uitademen?

VOORBEELD

Geluid tijdens het uitademen ontstaat in geval van een vernauwing of obstructie van de lage luchtwegen

hijgend, piepend en/of rochelende ademhaling > astma, COPD of een longontsteking 

piepende ademhaling > zwelling van de slijmvliezen van de bovenste luchtwegen

2. Frequentie

De ademhalingsfrequentie is het aantal ademhalingen per minuut. Je telt een in- en uitademing samen als één ademhaling. 

Normaalwaarden voor de ademhalingsfrequentie zijn bij:

• volwassenen: 9 t/m 14 keer per minuut;
  
• kinderen: 20 t/m 30 keer per minuut;
  
• baby's: 30 t/m 40 keer per minuut.

Zodra je als (persoonlijk) begeleider start met het tellen en observeren van de ademhaling, is het van belang dat de cliënt zich daarvan ... bewust is.

1. wel
2. niet

Observeren van de ademhaling

Het observeren van de ademhaling doe je als volgt:

1. Laat de cliënt een voor hem comfortabele houding aannemen.
   
2. Voel de hartslag aan de pols en laat niet merken dat je ondertussen de ademhaling observeert.
   
3. Tel de ademhaling gedurende dertig seconden en vermenigvuldig het totaal hiervan met twee. Je weet nu het aantal ademhalingen per minuut.
   
4. Observeer tegelijkertijd de ademhaling op diepte en gelijkmatigheid, ritme en geluid.

Opdracht

Ga naar Thieme > Zelfzorg > Module 7 > 2 Meten van de vitale functies > Lees de volgende kopjes in paragraaf 2.1.2:

- Diepte 

- Gelijkmatigheid

- Ritme

En beantwoord de vragen op de volgende dia

Een snelle, oppervlakkige ademhaling kan bijvoorbeeld voorkomen bij

1. het gebruik van (te veel) slaapmiddelen
2. een hersenbloeding
3. infecties

Een trage, diepe ademhaling kan bijvoorbeeld voorkomen bij

1. bewusteloosheid door een te hoog bloedsuikergehalte
2. bepaalde hart- en vaatziekten
3. een obstructie en/of vernauwing van de luchtwegen

Bij het observeren van het ademhalingsritme let je op de verhouding tussen de ...... die nodig is om in en uit te ademen en het patroon van de ademhaling. Bij een normaal ademhalingsritme is de ...... van uitademen ongeveer twee keer de ...... van inademen.

Welk woord ontbreekt er?

De zuurstofsaturatie meten

Zuurstof wordt via de longen doorgegeven aan de hemoglobine (Hb) die zich in de rode bloedcellen bevindt            wordt de zuurstof vervoerd naar de organen, zoals de hersenen, de lever, de nieren en de huid.

Wat is                         ?

saturatie

Mate van zuurstofvoorziening in de aderen en slagaderen van het lichaam.

Gezonde persoon

Bij gezonde personen is de saturatiewaarde tussen de 95 en 100%.

Zorgverlening bij de ademhaling

• Raam openen
  
• Knellend kleding losmaken
  
• Gevoelens van angst bespreken
  
• Helpen doorhoesten
  
• Mondverzorging (uitdroging)
  
• Houding
  
• Ademinstructie; wijze van ademhalen

Tripodhouding

Wijze van ademhalen

Geef instructie aan de cliënt over de wijze van ademhalen en hoe hij het ademhalen kan vergemakkelijken. Het kan goed werken als je dit voordoet. 

Je kunt ook met de cliënt meedoen om te laten zien wat je van hem verwacht. 

Voorbeeld ademhalingsritme:

• neus in (2 seconden);
  
• pauze (1 seconde);
  
• mond uit (4 seconden).

Aan de slag!

Opdrachten

Titel: Zelfzorg

Module 7 Observeren van vitale functies

2 Meten van vitale functies

Titel: Anatomie en fysiologie

Module 7 Ademhalingsstelsel

1 Ademhalingsstelsel

Leerdoelen check

Jij kunt nu...

• Uitleggen wat de ademhaling als vitale functie inhoudt.
• Benoemen wat de aandachtspunten zijn bij het meten van de ademfrequentie en de zuurstofsaturatie bij een cliënt
• Het onderscheid maken in wat de normaal- en afwijkende waarden zijn van de ademfrequentie en de zuurstofsaturatie bij een cliënt.
• Uitleggen hoe je de cliënt ondersteunt bij de ademhaling.

Ik geef deze les het volgende cijfer:

110

Ik heb de volgende feedback
voor deze les:

Vooruitblikken

Thieme

Titel: Pathologie

Module 7 Ziekte van de luchtwegen

1 Hoesten

2 Ademhalingsproblemen