6.3 Koolstofkringloop en stikstofkringloop

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

6.3 Koolstofkringloop en stikstofkringloop

Wat weet je nu al en wat nog niet?

Hoe wordt dit
genoemd (klikken
om groter te maken)

1. Voedselketen
2. voedselweb
3. kringloop

In een voedselpiramide van biomassa is er energieverlies door ....

1. verbranding en voeding
2. fotosynthese en voeding
3. verbranding en onverteerbare stoffen
4. Fotosynthese en onverteerbare stoffen

Welke piramide hoort waar?

Piramides van Biomassa

Piramides van aantallen

Producent

 Consument

Reducent

Voedingsstoffen maken

Resten afbreken tot mineralen

Voedingsstoffen gebruiken

Wie is de producent?

1. Pissebed
2. Kat
3. Kastanjeboom
4. Egel

Wie zijn reducenten?

1. Planten en dieren
2. Dieren en schimmels
3. Schimmels en Planten
4. Bacteriën en Schimmels

Horen afvaleters bij producenten, consumenten of reducenten?

1. producenten
2. consumenten
3. reduceren

Afvaleters

Consumenten

Reducenten

De producenten in de voedselketen leggen door fotosynthese zonne-energie vast in energierijke organische stoffen

1. juist
2. onjuist

In welke schakel van de voedselketen is de hoeveelheid energierijke stoffen het grootst? Waardoor?

1. 1e, doordat het aantal individuen het grootst is
2. 1e, doordat uit elke schakel energie verdwijnt uit de voedselketen
3. 2e, doordat het aantal individuen het grootst is
4. 2e, doordat in elke schakel energie wordt opgenomen

Leerdoelen 6.3 kringlopen:

6.3.1 Je kunt de koolstofkringloop beschrijven.

6.3.2 Je kunt de stikstofkringloop beschrijven.

Een kringloop 

- Kringloop van bouwstenen van stoffen: atomen.

- Atomen zijn bijvoorbeeld: O (zuurstof-atoom), H (waterstof-atoom), C (koolstof-atoom) en N (stikstof-atoom).

- De bouwstenen gaan door een keten van organismen.

- Een zich herhalend proces

- Sinds ontstaan van de aarde zijn dit nog dezelfde bouwstenen!

- Ze 'verhuizen' door verschillende stoffen in verschillende organismen. 

Bouwstenen van het leven:

Bouwstenen van stoffen waar dieren en planten van zijn opgebouwd.

• koolstof (C) in alle energierijke stoffen (koolhydraten, eiwitten en vetten)
• stikstof (N) in alle eiwitten

Andere belangrijke bouwstenen zijn zuurstof (O) en 

waterstof (H).

Voorbeelden stoffen:

• glucose (C6H12O6) (het getal erachter geeft aan hoeveel deze atomen erin zitten)
• zuurstofgas (O2) in de lucht, nodig voor verbranding
• water (H2O) onmisbaar voor alle leven
• koolstofdioxide (CO2) komt vrij bij verbranding
• nitraat (NO3) (zit in mest) en ammoniak (NH3) (is giftig gas)

Hierboven een voorbeeld van de bouw van de stof glucose (C6H12O6)

Fotosynthese

Verbranding

De omzetting van stoffen

Stoffen worden andere stoffen

C6H12O6   +   O2     ->     CO2     +   H2O    +    energie 

We leren twee kringlopen

1. Koolstofkringloop (C)

2. Stikstofkringloop (N)

Tijdens deze kringlopen gaan bovenstaande atomen over van de ene stof over in de andere.

1. Koolstofkringloop

Bij de koolstofkringloop kijk je alleen naar het atoom koolstof => dus de C

Tijdens fotosynthese en verbranding gaan de koolstofatomen van de ene stof over in de andere.

Dus van CO₂, naar glucose, naar CO₂

koolstofkringloop

= Koolhydraten, vetten en eiwitten

= Koolhydraten, vetten en eiwitten

= reducenten

= producenten

=CO2

=C6H12O6

2. Stikstofkringloop

1. Planten nemen nitraat (stikstofrijke stof) op uit de bodem --> ze bouwen de stikstof (N) uit het nitraat  in plantaardige eiwitten in (oftewel, ze groeien)

2. Dieren eten de planten en krijgen zo de eiwitten binnen. Dieren eten ook weer elkaar en geven de N door via de dierlijke eiwitten.

3. Dode resten en ontlasting (beide eiwitrijk)

4. Bacteriën zetten dit om in nitraat.

5. De N uit nitraat wordt weer door planten gebruikt voor de groei (eiwitten voor nodig)

Stikstofkringloop

Volg de pijlen, check of je in grote lijnen begrijpt wat er gebeurt.

En nu eens kijken wat je al hebt begrepen van deze les!

Waar kan fotosynthese plaatsvinden

1. planten
2. dieren
3. schimmels
4. bacteriën

Wat stelt 4 voor?

1. fotosynthese
2. verbranding
3. Dode resten dieren
4. dode resten planten

Aan de slag!

Thema 6, basisstof 3

- Opdrachten 1-7 maken en nakijken

Klaar?

- Lees de samenvatting (t/m b3) achterin het hoofdstuk.

- maak de test-jezelf's in de online methode.