Les 11 - 15 mei BS4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Biologie

met Mevr. Platenburg

Wat gaan we doen?

Deze les

• Doel: Ik kan uitleggen wat de functie en werking van de celkern, ER, Golgisysteem en Ribosomen in een cel is.
• Basisstof 4 
• Weektaak

Blijf je nog hangen?

- Vragen stellen

- Stof bespreken

- Gezellig 

Cellen

• Bouwstenen van elk organisme (plant, dier, schimmel)
• Veel cellen bij elkaar = een weefsel
• Veel weefsels bij elkaar = een orgaan
  
  

 Cellen moeten met elkaar kunnen communiceren.. 

Wat zijn organellen?

Dierlijke cel

1. celmembraan
2. celkern
3. cytoplasma

Pakketje

- Order wordt klaargemaakt (daarop staat wat er gemaakt/geleverd moet worden)

- Losse producten gemaakt  & verzameld (schroefjes, lamp, voetje, stekker) 

- Product in elkaar gezet (lamp gemaakt) & in doos voor verzending

Celkern

• Ligt in het cytoplasma
• Omgeven door een kernmembraan met daarin:
  - kernporiën
  - kernplasma
  - chromosomen 
  - kernlichaam (nucleolus)

Een cel van een waterlelie heeft een celkern

1. Juist
2. Onjuist

Celkern

• Functie: 
  - Beschermen én in stand houden van chromosomen
  - ...
  

Welke functie heeft de celkern?

1. Order maken
2. Losse producten maken
3. Product in elkaar zetten
4. In doos voor verzenden

Pakketje

- Order wordt klaargemaakt (daarop staat wat er gemaakt/geleverd moet worden)

- Losse producten gemaakt  & verzameld (schroefjes, lamp, voetje, stekker) 

- Product in elkaar gezet (lamp gemaakt) & in doos voor verzending

Celkern

• Functie: 
  - Beschermen én in stand houden van chromosomen
  - Gen-expressie:
  Genen aanzetten door signaal te maken
  (oftewel: de order maken)

Endoplasmatisch reticulum

Het wat?

Endo-plasmatisch reti-culum

Oftewel het ER

Endoplasmatisch reticulum

• Netwerk van membranen
• Om de celkern heen gevouwen
• 2 types
     - Ruw ER
     - Glad ER

Ruw ER

• Bevat ribosomen (afgebeeld
  als puntjes)
• Ribosomen maken de eiwitten
  geven de eiwitten af in holte 
  van membraan
  
  

Glad ER

• Geen ribosomen
• Stopt eiwitten in blaasjes

Het ruwe endoplasmatisch reticulum bevat de ribosomen

1. Juist
2. Onjuist

Door welk organel worden eiwitten gemaakt

1. Ribosomen
2. Golgi-systeem
3. Ruw Endoplasmatisch reticulum
4. Glad Endoplasmatisch reticulum

Welke functie heeft het ER?

1. Order maken
2. Losse producten maken
3. Product in elkaar zetten
4. In doos voor verzenden

Pakketje

- Order wordt klaargemaakt (daarop staat wat er gemaakt/geleverd moet worden)

- Losse producten gemaakt  & verzameld (schroefjes, lamp, voetje, stekker) 

- Product in elkaar gezet (lamp gemaakt) & in doos voor verzending

Golgi systeem

• Ligt naast ER
  
• Neemt de blaasjes met
  eiwit afgesnoerd van het
  gladde ER op.
• Geeft eiwitten hun uiteindelijke vorm en stopt ze weer in blaasjes

Welke functie heeft het Golgisysteem?

1. Order maken
2. Losse producten maken
3. Product in elkaar zetten
4. In doos voor verzenden

Pakketje

- Order wordt klaargemaakt (daarop staat wat er gemaakt/geleverd moet worden)

- Losse producten gemaakt  & verzameld (schroefjes, lamp, voetje, stekker) 

- Product in elkaar gezet (lamp gemaakt) & in doos voor verzending

Eiwit synthese

Zet de organellen in de juiste volgorde van eiwitsynthese

1. Ribosoom - Celkern - Golgi - ER
2. ER - Golgi - Vacuole - Celkern
3. Celkern- Golgi - ER - Ribosoom
4. Celkern - Ribosoom - ER - Golgi

Wat is onderdeel E?

1. Ruw endoplasmatisch reticulum
2. Glad endoplasmatisch reticulum
3. Golgisysteem
4. Transportblaasje

Zijn er vragen?
Stel ze via de microfoon, of anoniem via hier)

Weektaak

Deze week ga je leren wat de functie is van een celkern, endoplasmatisch reticulum, golgisysteem en ribosomen. Je kan bovenstaande onderdelen + mitochondriën en bladgroenkorrels herkennen.

- Lees BS 4 (de tekst over bovenstaande begrippen) & volg de les 

 Kijk evt: https://youtu.be/f8BMvhz2Poo (kijk alleen de begrippen die hierboven staan) 

- Maak Opdr 28, 29 & de Socrative (met je boek) 

Socrative maak je door naar Socrative Student te gaan en bij Room name PLATENBURG in te vullen. Succes.

Overhoor jezelf: weet je de functies nog?

Een ribosoom is een eiwitfabriek; het ruw E.R. is het transportsysteem van die eiwitten

Het Golgi-apparaat vouwt eiwitten goed op (maakt het 'af') en transporteert ze in blaasjes

Het centriool speelt een rol bij de celdeling; hieraan bevestigen zich de trekdraden die de chromosomen uit elkaar trekken

Het lysosoom is een blaasje met verteringsenzymen om kapotte ceponderdelen op te ruimen

De celkern bevat het DNA, hierin vindt ook transcriptie (maken van RNA) plaats

Het cytoplasma bevat opgeloste stoffen, is de inhoud van de cel waarin alle organellen 'hangen'. Bevat ook het celskelet

Het celmembraan is het omhulsel van de cel, de poortwachter die zorgt dat sommige stoffen wel en andere niet binnen komen

De mitochondriën zijn de energiecentrales. Ze verbranden energierijke stoffen en maken ATP van ADP en P

Het glad ER (zonder ribosomen) is een transportsysteem, vooral voor eiwitten