Les 6 - Thema rectaal

• productzorg theorie
• MBO
• Studiejaar 1

les 5

Welke van de volgende aspecten controleer je bij het uiterlijk van zetpillen aan het einde van de bereiding?

1. Kleur, geur en gewicht
2. Kleur, breuk en gewicht
3. Gelijkmatig verspreiding, uiterlijk, breuken/barsten en gewicht
4. gelijkmatige uiterlijk, breuken/barsten en gewicht

Wat is de toegestane afwijking tussen het theoretisch gewicht en het praktisch eindgewicht van een zetpil?

Zetpillen moeten in een glazen pot worden verpakt als ze hygroscopisch zijn. Wat betekent "hygroscopisch"?

1. Vatbaar voor smelten bij kamertemperatuur
2. Neiging om vocht uit de omgeving aan te trekken
3. Gevoelig voor licht
4. Beschadigd raken door schokken

Wat is een klysma?

Een vloeistof of suspensie kan met behulp van een klysmaflacon of rectiole rectaal worden ingebracht.

Klysma           volume van 10 tot 100 ml

Rectiole          volume van 3 tot 10 ml

Hulpstoffen: verdikkingsmiddel, oplosbaarheid van gnm te vergroten, pH bij te stellen

Hoe groter het volume, des te hoger komt het in de darmen. 

Werkzame stof opgelost of gesuspendeerd met hulpstof verdikkingsmiddel. 

PH bijstellen zodat er geen ernstige irritatie van het slijmvlies ontstaat. 

In de flacon de totale hoeveelheid die nodig is voor dosering

Heeft een klysma een lokale of systemische werking ?

Lokale werking

Systemische werking

Zowel lokaal als systemisch

Chloralhydraatklysma in olie opgelost als hypnoticum

Theofyllineklysma opgelost bij astma/copd

Beclometasonklysma’s suspensieklysma colitis ulcerosa

Docusaatklysma opgelost als laxans

Kwaliteitseisen klysma

• De pH van de oplossing controleren
• Controleer of de oplossing helder is en of het geen onopgeloste deeltjes bevat.
• Wanneer het geneesmiddel niet oplost in de klysmabasis, dan moet het gecontroleerd worden op klontjes of ontmenging.

Verpakken& etiketteren klysma

• Klysma’s worden afgeleverd in speciale klysmaflacons. 
• In sommige gevallen moet de inhoud beschermd worden tegen licht; dit kan door de flacon in aluminiumfolie te verpakken.
  
• Op het etiket moet worden vermeld ‘niet om in te nemen’.

FNA-klysmaflacon met een bijgeleverde spuit met rechte canule of een klysmazak met slang.

les indeling

• 09:30 - 09:35 lesdoelen
• 09:35 - 09:45 mini quiz
• 09:45 - 10:00 theorie
• 09:50 - 10:05 opdracht
• 10:05 - 10:20 klassikaal bespreken
• 10:20 - 10:30 Afronden 

Lesdoelen

• Je kunt de werkzame stof in een voorschrift benoemen en de meest voorkomende hulpstoffen en hun eigenschappen, met speciale aandacht voor benzalkoniumchloride in oogdruppels.
• Je kunt kan de juiste pH-waarde van het oog benoemen en klachten herkennen die optreden bij een afwijkende pH-waarde. 
• Je kunt de verschillen in luchtstroom en het doel van een LAF-kast, stofafzuigkast en zuurkast uitleggen. 

LAF kast

Een LAF kast of laminair airflow kast is bedoeld om de in de kast gebruikte materialen te beschermen tegen omgevingsinvloeden.

Twee typen LAF kasten:

 Horizontale airflowkast (cross-flowkast)

* Blaast de lucht naar de bereider toe

* Niet geschikt om schadelijke stoffen in te verwerken

Verticale airflowkast (down-flowkast)

* Blaast de lucht van boven naar beneden

* Iets minder geschikt om apparatuur in te plaatsen

Stofafzuigkast

Luchtstroom:

• Inwaartse luchtstroom: 
• Externe afvoer

Doel van de kast:

• Bescherming van de gebruiker en omgeving
• Stofafzuiging

Zuurkast

Luchtstroom:

• Inwaartse luchtstroom
• Afzuigsysteem

Doel van de kast:

• Bescherming van de gebruiker
• Afvoeren van gevaarlijke dampen

Oogdruppels toedienen

Welke toedieningen zijn er via het oog?

• oogdruppels (oculoguttae) --> oplossing of suspensie
• oogwassing (colyria) oplossing 
• oogzalf of ooggel (oculnetae) 

Eigenschappen van een oogdruppel

• steriel
• vrij van grove deeltjes
• pH-waarde
• isotoon
• viscositeit
• buffercapaciteit

Deeltjes

• Het hoornvlies is bijzonder gevoelig voor deeltjes, als deze groter zijn dan 50 micrometer. 
• Kleinere deeltjes kunnen, afhankelijk van de vorm, ook irritatie veroorzaken.
• Het geneesmiddel zal in deze gevallen door de opgewekte traanvloed snel worden verwijderd.

pH- waarde

• PH van traanvocht ligt tussen de 5,0 en 8,5 
• Als de PH van de oogdruppels sterk afwijkt dan gaat het oog tranen en worden de oogdruppels uit het oog "gespoeld."

Osmotische waarde

• natriumchloride 0,9%
• boorzuuroplossing 2%
• boraxoplossing 2,6% 

buffercapiciteit

een buffer bestaat uit een zwak zuur en een zwak basis, zodat de oogdruppel de zuurgraad van het traanvocht kan aannemen, 

Conservering 

• benzalkoniumchloride 0,1mg/ml in combinatie van natrium edetaat 1mg/ml 
• fenylmercuriboraat (phenylhydrageri boras)

Houdbaarheid

Houdbaarheid:

• Ongeopend: Tot 2 jaar (mits koel bewaard, 2-8°C)
• Geopend: 1 maand

Verpakking:

• Maximaal 10 milliliter 
  

Opdracht: Uitzoeken van Conserveringsmiddelen in Oogpreparaten

Zoek het conserveringsmiddel dat in de volgende preparaten is verwerkt:

• Fucithalmic ooggel
• Dexamethason oogdruppels
• Azyter oogdruppels
• Povidon oogdruppels

Lesdoelen behaald

Ja

nog niet helemaal

helaas niet

- Je weet op welke wijze zetpillen gemaakt worden

- Je weet welke basis- en hulpstoffen gebruikt worden bij het bereiden van zetpillen

- Je kunt de juiste hoeveelheden van de benodigde grondstoffen berekenen

- Je weet welke in-procescontroles en hoe je de eindcontroles dient uit te voeren

De volgende les

• Quiz over week 1 t/m 5 
• Vragenuurtje thema "rectaal” 
• Werken aan de eindopdracht

Leermiddelen: 

Productzorg voor apothekersassistenten, Y.M. Groot-Padberg, Bohn, Stafleu van Loghum, 2021  

Hoofdstuk: 3, 4, 8.1.2, 10, 15.1.2, 15.1.5 

6 Februari