KA 24 (deel 2) Bestuur in de Republiek der zeven verenigde Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag:

1. Regenten

2. Maurits versus van Oldenbarnevelt

3. Regentenprofiel 

Leerdoelen:

- Je kunt beschrijven hoe het streven naar particularisme de staatsinrichting van de Republiek heeft beïnvloed.

- Je kunt de verschillen van inzicht tussen de staatsgezinde en Oranjegezinden benoemen en verklaren.

Hoe bestuur je een land zonder koning of keizer?

We gaan het deze les hebben over de staatskundige situatie in het 'nieuwe' land: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. 

Kenmerkend aspect:  Bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

Republiek der zeven verenigde Nederlanden

Wat was er ook alweer aan de hand?

 - Unie van Utrecht 1579 --> Acte der verlatinghe

- 1588 Republiek kan geen nieuwe vorst vinden en besluit zelf door te gaan.

- Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

(tel het aantal gewesten in het plaatje eens)

Regenten

- Door de moedernegotie was er een nieuwe groep burgers ontstaan. 

De regenten:  Rijke burgers met bestuursfunctie. 

- Rijke burgers door handel met veel politieke invloed in de steden. (Delen bestuur gewesten samen met oude adel)

- Waarom is het ontstaan van regenten alleen mogelijk in de Republiek der zeven verenigde Nederlanden? 

- Waarom hebben de geestelijke minder macht in de Republiek der zeven verenigde Nederlanden? 

Adel

Geestelijke

Regenten

Hoe gaan we het regelen?

Alle zeven de gewesten willen binnen hun eigen gebied de regels kunnen bepalen. (soeverein/Particularisme)

De gewesten gaan samenwerken op financieel gebied en buitenland politiek (leger). Omdat ze zo samen sterker staan. 

Om deze twee zaken te regelen ontstaat de Staten-Generaal. 

Elk gewest stuurt een afgevaardigde naar Den Haag. 

Staten-Generaal 

-Is een vergadering tussen afgevaardigden uit  zeven de 'Gewestelijke Staten' of gewesten van de Republiek. 

- In het binnenhof te Den Haag (hofstad)

Taken:

- Beslissen over oorlog en vrede (het leger)

- Bestuur Generaliteitslanden (Brabant & Limburg)

- Belasting afspraken maken

Particularisme 

De Gewestelijke Staten hadden dus zelf zoveel mogelijk autonomie. 

Elke gewest mocht zijn eigen regels maken. Het kon dus per gewest verschillen welke straffen er stonden op bepaalde overtredingen of welk geloof geaccepteerd werd en welke niet. 

Belangrijke functies

Stadhouder: 

Dit was de leider van het leger. Staat in dienst van de Staten-Generaal want die beslissen over oorlog en vrede. Altijd iemand van Oranje werd gekozen voor deze functie

Gekozen door de afgevaardigde (dus door de gewesten)

Waarom werd er één legerleider gekozen? 

Waarom werd er altijd iemand van Oranje gekozen ?

Belangrijke functies

Raadspensionaris

De raadspensionaris was de titel voor de afgevaardigde van het gewest Holland. Hij had officieel net zoveel macht als de andere afgevaardigde, maar in praktijk werd hij gezien als de leider van de staten generaal. 

Johan van Oldenbarnevelt 

(Regent)

Ruzie om de macht

Raadspensionaris Versus Stadhouder -- Staatsgezinde Versus Oranjegezinde

Johan van Oldenbarnevelt versus Prins Maurits van Oranje -- Vrede met Spanje versus Oorlog met Spanje

Leg in je eigen woorden uit wat een regent is.

Waarom was het ontstaan van de regenten uniek voor de Republiek der zeven verenigde Nederlanden

Wie bestuurde het land? 

Regenten:

'Rijke burger met bestuursfunctie'

Regenten waren families die zo rijk waren geworden in de Gouden Eeuw dat ze een belangrijke rol gingen spelen in het bestuur van het land. 

Opdracht

Wat?

Je kiest één van de drie regenten die straks voorbij komen. Je vult de hand-out in voor de door jou gekozen regent. 

Waarom? 

Je krijgt zo beter inzicht in hoe het leven van regent eruit ziet en wat hun taken waren in de tijd van regenten en vorsten. 

Hoe?

Je werkt alleen en zoekt informatie over jou regent op op het internet. Je krijgt 15 minuten de tijd om de opdracht af te ronden. Daarna bestpreken we de profielen. 

Andries Bicker

Reinier Pauw

Johan de Witt

Kies één van de bovenstaande regenten om de hand-out in te vullen