Hoe verlicht was de Franse Revolutie?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hoe verlicht was de Franse Revolutie?

Sommige historici beweren dat de Franse revolutie veroorzaakt is door de Verlichting. De meeste historici zijn het er inmiddels over eens dat uit de Verlichting wellicht bepaalde ideeën zijn voortgekomen die tijdens de Franse Revolutie voor het eerst een kans van slagen hadden, maar dat de Verlichting niet een directe oorzaak was. In deze werkvorm gaan we kijken in hoeverre ideeën uit de Verlichting nu daadwerkelijk terug kwamen in de Franse Revolutie.

De Franse Revolutie zelf was ook een complexe gebeurtenis, en is om die reden beter niet één gebeurtenis te noemen, maar een aaneenschakeling van verschillende kleinere revoluties. In deze werkvorm wordt de revolutie in vier fasen verdeeld, vernoemd naar diegene die op dat moment de macht in hadden. In de eerste fase is dit de Nationale Vergadering (1789-1792), in de tweede fase de Nationale Conventie (1792-1795), gevolgd door de Directoire (1795-1799) en afsluitend met de regeringstijd van Napoleon Bonaparte (1799-1814).

Jullie gaan bronnen bekijken uit elke fase en voor deze bronnen bepalen in hoeverre de regering nu progressief of conservatief was (ten opzichte van het Ancien Régime) en in hoeverre de bronnen aangeven dat de Fransen meer of minder vrijheden kenden (ook ten opzichte van het Ancien Régime).

Omschrijf in eigen woorden de begrippen ‘progressief’ en ‘conservatief’

Als we er vanuit gaan dat het Ancien Régime onder leiding van het koninklijk huis van Bourbon (met Lodewijk XIV en Lodewijk XVI) conservatief was.
Welke politieke ideeën kan je dan conservatief noemen?

Vanaf het begin van de 18e kwam er al verzet tegen het Ancien Régime. De meest vooraanstaande critici waren de zogenaamde Verlichte Denkers. Deze groep filosofen had bepaalde vooruitstrevende ideeën over hoe een staat beter georganiseerd kon worden.
Welke politieke ideeën hadden deze Verlichte Denkers?

Bestudeer de bronnen en bepaal per bron of hier sprake is van een tijd waarin

a) de regering progressief of conservatief was en

b) de burger veel vrijheid genoten of er sprake was van onderdrukking.

Doe dit door het nummer van de bron in de juiste plaats in het kwadrant te plaatsen (uitgedeelde kopie) 

Geef per bron aan waarom je hebt gekozen voor progressief/conservatief en
vrijheid/onderdrukking.
Bijv. bron 1 progressief / conservatief, omdat ..., want in de bron staat ...
bron 2 progressief / conservatief, omdat ..., want in de bron staat ... enz.

Welke conclusies kan je trekken over hoe verlicht de Franse Revolutie was als je naar het compleet ingevulde kwadrant kijkt?

Ronde 2

Je hebt in de eerste opdracht een algemeen beeld gekregen. Nu is het tijd om te kijken of dit

beeld door de tijd heen nog uitgesplitst kan worden.

Onder het kwadrant staan twee tijdbalken, één met als verticale as progressief/conservatief

en één as voor vrijheid/onderdrukking

Kijk naar de datum waarom elke bron geschreven is en plaats en plaats de bron op de juiste hoogte in allebei de tijdbalken. Houdt rekening met de verticale as, die de mate van progressief/conservatief en vrijheid/onderdrukking weergeeft. Als je alle bronnen erin hebt

gezet, verbind je de punten zodat er een lijn ontstaat. Deze lijn geeft de ontwikkeling weer

Welke conclusies kan je trekken over de verlichte ideeën tijdens de Franse Revolutie als je naar de losse fasen van de revolutie kijkt?

Bekijk de vier afbeeldingen. Dit zijn spotprenten die ten tijde van de Franse Revolutie zijn uitgegeven in Engeland.

Bekijk per bron of de Engelsen een mening hadden of deze fase van de Franse Revolutie progressief was of niet, en de burgers meer vrijheid gaf of hen juist onderdrukte en plaats ze in het kwadrant. 

(Het gaat dus niet over de vraag of de tekenaar het eens was met die elementen, maar of ze gezien werden in Engeland).

Geef per spotprent aan welke elementen in de prent de doorslag geven om de prent in een bepaald kwadrant te plaatsen.
Bijv. bron A plaatsen we in het kwadrant op ... , want in de bron zie ik ...
bron B plaatsen we in het kwadrant op ... , want in de bron zie ik ... enz.

Als je de spotprenten een plaats hebt gegeven in het kwadrant, beantwoord dan de vraag
in hoeverre de Engelsen het eens waren met de veranderingen tijdens de Franse Revolutie?