HV1 Leesvaardigheid 4 Activeren en amuseren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom V1T

Leesvaardigheid 4

Programma

1. 10 minuten lezen
2. Huiswerk nakijken
3. Maken opdr 6 en 7
4. Leerdoelencheck / leerwerkcheck
5. Leesvaardigheid 4 Activeren en amuseren
6. Afsluiting en vooruitblik

5- 10 minuten lezen

Noem een voorbeeld van een beschouwende tekst.

Waar of niet waar?
Het grote verschil tussen een informerende tekst en een overtuigende tekst zit hem in het standpunt van de schrijver.

1. waar
2. niet waar

Tip voor de volgende vraag

Kijk goed naar de titels van de teksten.

informerende tekst

overtuigende tekst

beschouwende tekst

 Nakijken opdracht 4 par. 3

a De vragensteller vindt dat haar dochter van 19 gewoon moet meebetalen aan het huishouden.

b De vragensteller ondersteunt haar mening met drie argumenten: (1) haar dochter is een werkende medebewoner, (2) het bedrag dat ze vraagt is veel lager dan de huur bij een ander en (3) haar dochter kan het bedrag makkelijk betalen van haar loon.

c De dochter vindt het belachelijk dat ze moet meebetalen aan het huishouden.

d De dochter ondersteunt haar mening met twee argumenten: (1) niemand van haar vrienden hoeft iets te betalen en (2) haar moeder moet het gewoon fijn vinden dat ze bij haar wil wonen.

e De tekst is beschouwend. De schrijver beschrijft namelijk twee verschillende meningen: haar eigen mening en die van haar dochter. Hierdoor heeft de lezer de mogelijkheid om zelf een mening te vormen over het onderwerp. De schrijver maakt dit zelfs expliciet met de vraag ‘wat vindt u?’.

Aan het werk

Maken H3 opdr 6 en 7 

Nakijken opdr. 7a
Ja, de schrijver maakt gebruik van feiten. Namelijk:

‘Mijn vader is psycholoog in een jeugdgevangenis.’

‘Straf is gebaseerd op een vorm van angst. Als iemand bang is, ontstaan er in de hersenen

processen die voorkomen dat hij of zij nog nieuwe informatie kan verwerken.’

‘In de positieve psychologie is straf niet vaak onderwerp van studie.’

‘In de Babembastam, in het zuiden van Afrika, worden mensen die zich slecht hebben gedragen 

‘Een bekende theorie vanuit de positieve psychologie, de zelfdeterminatietheorie, zegt dat iedere

mens autonomie, verbondenheid en competentie nodig heeft om gelukkig te kunnen zijn.’

‘Straffen door iemand op te sluiten in de gevangenis bestaat uit het wegnemen van vrijheid.’

‘In het boek en de serie Orange Is the New Black over een vrouwengevangenis bepalen anderen

hoe de vrouwen zich moeten kleden, wat en wanneer ze eten en wat voor werkzaamheden ze

moeten doen. De gevangenis haalt de gevangenen weg bij vrienden en familie. De gevangenen

krijgen weinig kans om competenties te gebruiken die wellicht in een oude baan of hobby wel

konden worden verwezenlijkt.’

‘De Babemba’s tasten de autonomie niet aan en herinneren de beschuldigde persoon aan zijn

competenties.’

‘Om de twee schijnbare tegengestelde werelden van de gevangenis en de positieve psychologie

samen te brengen, heb ik samen met mijn vader een onderzoek opgezet over jonge

gedetineerden en geluk. Mijn vader heeft al vijftien gevangenen geïnterviewd over hoe zij geluk

zien en over hun gevoel van autonomie, verbondenheid en competentie.’

het midden van het dorp gezet. Er wordt een kring gevormd rond de persoon en iedereen zegt

iets goeds over hem of haar. Uiteindelijk wordt de kring verbroken en wordt uitbundig gevierd en

de persoon wordt weer terug verwelkomd in de stam.’

‘Een bekende theorie vanuit de positieve psychologie, de zelfdeterminatietheorie, zegt dat iedere

mens autonomie, verbondenheid en competentie nodig heeft om gelukkig te kunnen zijn.’

‘Straffen door iemand op te sluiten in de gevangenis bestaat uit het wegnemen van vrijheid.’

‘In het boek en de serie Orange Is the New Black over een vrouwengevangenis bepalen anderen

hoe de vrouwen zich moeten kleden, wat en wanneer ze eten en wat voor werkzaamheden ze

moeten doen. De gevangenis haalt de gevangenen weg bij vrienden en familie. De gevangenen

krijgen weinig kans om competenties te gebruiken die wellicht in een oude baan of hobby wel

konden worden verwezenlijkt.’

‘De Babemba’s tasten de autonomie niet aan en herinneren de beschuldigde persoon aan zijn

competenties.’

‘Om de twee schijnbare tegengestelde werelden van de gevangenis en de positieve psychologie

samen te brengen, heb ik samen met mijn vader een onderzoek opgezet over jonge

gedetineerden en geluk. Mijn vader heeft al vijftien gevangenen geïnterviewd over hoe zij geluk

zien en over hun gevoel van autonomie, verbondenheid en competentie.’

‘Straffen door iemand op te sluiten in de gevangenis bestaat uit het wegnemen van vrijheid.’

‘In het boek en de serie Orange Is the New Black over een vrouwengevangenis bepalen anderen

hoe de vrouwen zich moeten kleden, wat en wanneer ze eten en wat voor werkzaamheden ze

moeten doen. De gevangenis haalt de gevangenen weg bij vrienden en familie. De gevangenen

krijgen weinig kans om competenties te gebruiken die wellicht in een oude baan etc. 

‘De Babemba’s tasten de autonomie niet aan en herinneren de beschuldigde persoon aan zijn

competenties.’

‘De Babemba’s tasten de autonomie niet aan en herinneren de beschuldigde persoon aan zijn

competenties.’

‘Om de twee schijnbare tegengestelde werelden van de gevangenis en de positieve psychologie

samen te brengen, heb ik samen met mijn vader een onderzoek opgezet over jonge

gedetineerden en geluk. Mijn vader heeft al vijftien gevangenen geïnterviewd over hoe zij geluk

zien en over hun gevoel van autonomie, verbondenheid en competentie.’

Bespreken rest opdr. 7

Leesvaardigheid 4: 

Activeren en amuseren

Doel: Je leert wat activerende en amuserende teksten zijn en welke doelen een schrijver hiermee heeft. 

Dus we leren deze les nog twee tekstdoelen en tekstsoorten.

Activeren

Lijkt op een overtuigende tekst, maar het gaat een stapje verder: de schrijver wil niet alleen dat je het met hem/haar eens bent, hij/zij wil ook dat je iets gaat DOEN. 

Oftewel: activeren is zorgen dat je in actie komt, dat je iets gaat kopen, dat je ergens geld aan geeft, dat je ergens naartoe gaat of ergens lid van wordt. 

Voorbeelden: reclameteksten, advertenties, folders, posters, verkiezingsteksten

Amuseren

De schrijver van een amuserende tekst wil dat de lezer plezier beleeft aan het lezen van zijn tekst. 

Een amuserende tekst KAN helemaal verzonnen zijn, maar dat hoeft niet! 

Voorbeelden: gedicht, roman, strip, column, blog

Schema maken

Laptop zo pas weer nodig, draai hem met scherm naar mij.

Pak je schrift erbij en schrijf mee.

Tekstdoel Bedoeling schrijver Hoe te herkennen  Tekstsoort

Pak antwoorden opdr.1 erbij

Voor de volgende vragen in Lessonup

Wat is het doel?
Melk is gezond en daarom moet je het veel drinken.

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Wat is het doel?
Als je veel melk drinkt, krijgt je lichaam de nodige calcium binnen, mar ook veel stoffen die niet goed voor je zijn.

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. beschouwen

Wat is het doel?
Melk is goed voor elk.

1. informeren
2. activeren
3. beschouwen
4. amuseren

Wat is het doel?
De meeste Nederlanders drinken koemelk, en geen geitenmelk.

1. informeren
2. activeren
3. beschouwen
4. amuseren

Wat is het doel?
De koe is een merkwaardig beest, wat er ook in haar geest moge zijn, haar laatste woord is altijd: boe.

1. informeren
2. activeren
3. beschouwen
4. amuseren

Wat is het doel?
Knalaanbiedingen bij vuurwerkshop De Voetzoeker!

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Wat is het doel?
Je bent een rund als je met vuurwerk stunt.

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Wat is het doel?
Vuurwerk is gevaarlijk en moet daarom verboden worden.

1. informeren
2. activeren
3. beschouwen
4. overtuigen

Wat is het doel?
Aan de ene kant is het afsteken van vuurwerk een mooie traditie, maar al dat afval is erg slecht voor het milieu.

1. informeren
2. activeren
3. beschouwen
4. overtuigen

Wat is het doel?
In 2017 gaven Nederlanders samen zo'n 68 miljoen euro aan vuurwerk uit.

1. informeren
2. activeren
3. beschouwen
4. overtuigen

Opdracht maken

• Maak opdracht 2 op pagina 19 van je boek. 
• Je krijgt voor het maken van deze opdracht 10 minuten de tijd, daarna bespreken we de antwoorden. 
• Je mag zachtjes overleggen met je buur. 
• Klaar? Ga nog even in je leesboek lezen.

Opdracht 2 nakijken

a Met ‘Magere Hein’ wordt de dood bedoeld.

b De grap van het gedicht is dat de tuinman denkt dat Magere Hein hem in de tuin komt ‘halen’ (dat hij daar zal sterven). Daarom vlucht hij naar Winterswijk. Maar aan het eind blijkt dat Magere Hein de tuinman juist in Winterswijk gaat halen.

c Bijvoorbeeld: De tekst is leuk om te lezen, omdat deze in dichtvorm is opgesteld en een vast ritme (metrum) bevat. Het heeft een verrassing, een grap waaraan de lezer plezier kan hebben.

Bespreken opdr. 3

Fijn als je meedoet! Steekje vinger even op als je iets wilt zeggen

Welke vijf tekstdoelen heb je afgelopen weken geleerd?

Wat is het tekstdoel van deze tekst?

Wat zijn de
twee tekstdoelen?

1. activeren en amuseren
2. overtuigen en amuseren
3. beschouwen en amuseren
4. informeren en amuseren

Bespreken opdr. 5

Fijn als je meedoet! Steek wel even je hand op

Oefenen opdr. 6

Maak par. 4, opdr. 6.

Tijd: 10 min.

Zo bespreken

Afsluiting en vooruitblik

  Volgende les: woensdag 20 september

• Huiswerk:  leren p. 10, 14 en 18 EN schema
• Meenemen: leesboek, boek, pen, schrift en LAPTOP
• Programma: leesvaardigheid 2, 3 en 4