§1.1 Het landschap als dynamisch systeem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Hoofdstuk 1

1.1 Het landschap als dynamisch systeem

Domein C: Aarde

6 vwo 

Kleine sidenote:

opbouw examen:

Opgave 1 en 2 : Wereld

Opgave 3 en 4: Aarde

Opgave 5 en 6: Gebieden (Zuid-Amerika)

Opgave 7 en 8: Leefomgeving

6 vwo 

Theorie §1.1 

Landschap als dynamisch systeem

Leerdoelen §1.1

• Wat is het verschil tussen humificatie en mineralisatie?

• Op welke drie plaatsen worden voedingsstoffen die bodem nodig hebben, opgeslagen?

• Waarom zijn tropische bodems niet echt vruchtbaar?

Nu in een iets rustiger tempo...

Voedingsstoffen die bomen nodig hebben worden door de voedselkringloop continue gerecycled.



 Opslag voedingstoffen bomen op drie plekken:

 

1. levende organische materiaal van de bomen

2. dode organische materiaal op de grond

 3.  zwarte humuslaag in de bodem

Een bos als dynamisch systeem

• organisch afval
  
• levend organisch materiaal
  
• humusrijke grond
• onveranderde grond
  
• uitgespoelde grond
  

A

Levend organisch materiaal

B

Organisch afval

C

Uitgepoelde grond

D

Humusrijke grond

E

Onveranderde grond

Een combinatie van processen houdt een voedselkringloop in stand:

• Fotosynthese --> productie nieuw organisch materiaal
• Vorming organisch afval --> ophoping vallende bladeren
• Mineralisatie --> wanneer organisch materiaal geheel wordt afgebroken tot CO2 en N, Ca en K dat uitspoelt.
• Humusvorming --> gedeeltelijke afbraak materiaal, houdt voedingsstoffen vast (N, Ca en K).
• Verwering --> door inwerking van water en bacteriën komen voedingstoffen vrij.
• Neerslag & grondwater --> speelt een grote rol bij de voedselopname en de transpiratie van de bodem, maar kan ook zorgen voor uitspoeling van voedingstoffen.

Het klimaat heeft grote invloed op het type bos dat ergens voorkomt

A

Naaldbos > in de boreale zone

(lange koude winter, kort groeiseizoen)

B

Tropisch regenwoud > in de tropische zone

(warm, veel neerslag)

C

Loofbos > in de gematigde zone

(seizoensinvloed, voldoende neerslag)

Als klimaat en begroeiing veranderen is het logisch dat de processen die de verkleuring van de grond veroorzaken ook anders zijn

Welke processen horen (vooral) bij welke bodem?

Gebruik je boek om de begrippen te matchen 

• uitspoeling
• humusvorming
• uitspoeling 
• inspoeling 
• chemische verwering
  

In een rotsachtige bodem kan.....

1. weinig water infiltreren
2. veel water infiltreren

Naaldbos                 Tropisch bos                        Loofbos

humusvorming 
uit- en inspoeling

sterke mineralisatie

sterke uitspoeling

sterke chemische verwering

 humusvorming

uit- en inspoeling

Waarom zijn tropische bodems niet echt vruchtbaar?

• Hoge temperatuur, hoge vochtigheid en permanent groeiseizoen in tropische regenwouden zorgt voor snel verloop van mineralisatie en afbraak organisch materiaal --> vrijgekomen voedingstoffen worden door grote hoeveelheid neerslag snel weggespoeld.

Geofactoren

Wat is de belangrijkste geofactor die de bodemvorming bepaalt?

Podzol bodems

1. zijn zanderig met een zure humuslaag
2. bevatten veel ijzer
3. hebben een rode kleur
4. zijn zeer vruchtbaar

Leerdoelen §1.1

• Wat is het verschil tussen humificatie en mineralisatie?

• Op welke drie plaatsen worden voedingsstoffen die bodem nodig hebben, opgeslagen?

• Waarom zijn tropische bodems niet echt vruchtbaar?

Aan de slag

Maken opdr. 1, 2, 4 en 5 van §1.1