Herhaling Hoofdstuk 6 & 7

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 4

Welkom

4 HAVO ECONOMIE  ||  2022-2023

Agenda

Uitleg Hoofdstuk 6

Aan de slag / Hoeveel punten toetsweektoets

Pauze 5 minuten in het lokaal

Aan de slag

Bespreken opgave 6, 7, 8, 9 en 10

Wat is een verzekering ?

Een verzekering is:

- Een overeenkomst
 tussen verzekerde en verzekeraar. 

- De verzekerde (dat ben jij) betaalt een premie en de verzekeraar betaalt de schadevergoeding

Verzekeraar en verzekerde

Verzekeraar is de verzekeringsmaatschappij waar je de verzekering afsluit. 

Verzekerde is degene die zich verzekert bij een verzekeringsmaatschappij.

Waarom nemen mensen een verzekering?

Risicomijdend - risico avers 

risico zoekend en risico neutraal

de verzekeraar

• verkoper
• betaald uitkering
• wil hoge premie 

de verzekerde

• consument/klant
• betaald premie
• betaald eigen risico
• wil lage premie

De verzekerde en verzekeraar

Premie?

Hoe werkt een verzekering?

Verzekerde

Verzekeraar

Leg uit waarom een premiebetaling voor een verzekering gezien kan worden als een vorm van solidariteit

Hoort hier niet bij: particuliere verzekeringen

vanuit de overheid

bijv. bijstand of wajong

Voorbeelden particuliere verzekering:

- Reisverzekering

- Telefoonverzekering

- Opstalverzekering

- Aanvullende zorgverzekering (voor orthodontie, fysio)

Voorbeelden collectieve verzekering:

- Basiszorgverzekering

- WW (werkloosheid)

- WIA (arbeidsongeschiktheid)

- AOW

Tegen welke problemen kan de verzekeraar oplopen?

Moral hazard en asymmetrische informatie

Er is sprake van moreel wangedrag wanneer mensen zich riscovoller gaan gedragen, omdat de financiële gevolgen daarvan voor een ander zijn.

Moreel wangedrag, wordt ook wel nalatig gedrag of moral hazard genoemd.

Er is sprake van asymmetrische informatie, wanneer de ene partij meer informatie heeft dan de andere partij.

Wat zou een oplossing kunnen zijn om moreel wangedrag tegen te gaan?

asymmetrische informatie

De verzekerde weet meer over de kans op schade dan de verzekeringsmaatschappij, er is hier sprake van informatie asymmetrie tussen de verzekerde en verzekeraar.

Een ander voorbeeld waarbij sprake is
van asymmetrische informatie: 

Noem een situatie waar asymmetrische informatie van toepassing zou kunnen zijn?

Averechtse selectie & verplichte solidariteit

Als verzekeringen niet verplicht zijn, zullen alleen mensen met een hoog risico zich verzekeren, met als gevolg hoge premies (averechtse selectie).

Dit kan (bij onvrijwillig risico) als onrechtvaardig worden ervaren.

Oplossingen voor averechtse selectie:

-  Premiedifferentiatie (vast)

-  Risicoselectie = de situatie dat verzekeraars vooral proberen goede risico's

    aan te trekken en slechte risico's ontmoedigen zich bij hen te verzekeren

-  Risicospreiding = samenvoegen van individuele risico's van een groep mensen

Oplossingen voor asymmetrische informatie:

 -  Informatie verzamelen over verzekeringnemer

 -  Bonus-malus systeem = goed gedrag wordt beloond en slecht gedrag 'bestraft'

Oplossingen voor moreel wangedrag

-  Informatie registreren van verzekeringnemer

-  Premiedifferentiatie afhankelijk van ingeschat gedrag/risicogroep

-  Bonus-malus systeem

-  Eigen risico

Oplossingen voor dilemma's:

Pensioensopbouw

De AOW

• De AOW is geregeld in de Algemene ouderdomswet (AOW).
• De AOW is gebaseerd op het omslagstelsel.
• Een omslagstelsel is gevoelig voor veranderingen in de      bevolkingsopbouw.

Omslagstelsel

Actieven mensen die werken.

Inactieven mensen die een uitkering ontvangen.

Omslagstelsel

De AOW (staatspensioen) werkt volgens het omslagstelsel.

De werkenden (actieven) van nu betalen premie voor de AOW uitkering aan de senioren (inactieven) van nu.

Kapitaaldekkingsstelsel

Een pensioenfonds (bedrijfspensioen) werkt volgens het kapitaaldekkingsstelsel.

De werkenden van nu betalen premie voor hun eigen pensioenuitkering voor later.

Bedrijfspensioen is geen volledig salaris. Pensioen is uitgesteld loon; ruilen over de tijd 

Beleggen

Rendement op beleggen: Totale opbrengst aan rente of dividend en koerswinst.

Risico's beleggen:

1. De waarde van het aandeel (stukje van het bedrijf) kan hoger of lager worden op de aandelen beurs.

2. Wanneer het bedrijf geen winst maakt heb jij geen dividend.

Dividend

• Als aandeelhouder heb je recht op dividend. 
• Dat is de winstuitkering voor aandeelhouders. 
• Hoe hoger de winst, hoe hoger het dividend kan zijn. 
• Het dividend is inkomen uit bezit.

Obligatie als beleggingsmiddel

Obligaties kunnen worden verhandeld op de Effectenbeurs.

Koers is afhankelijk van: 

- de rente op de kapitaalmarkt

- de inflatie

- betrouwbaarheid van de lener

4% obligatielening bij een marktrente van 2%, betekent dat je bereid bent om meer te betalen voor deze obligatie.

Obligatielening

• Obligatie is een bewijs van deelneming in een geldlening. Ben je houder van een obligatie? Dan ontvang je interest en uiteindelijk de aflossing van de lening. 
• Aflossen kan op verschillende manieren, in 1 keer aan het einde, in gedeelten, of door het inkopen van eigen obligaties 

Aan de slag!

Huiswerk tot en met 6.14