3.2 Genen en 3.3 kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

3.2 Genen en 3.3 Kruisingen

Open je boekje op pagina 173

Planning

Herhaling genen (homozygoot, heterozygoot en dominantie)

Uitleg intermediair fenotype

Uitleg kruisingen

Maken opdrachten

Leerdoelen

Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant, recessief en intermediair fenotype betekenen

Je kunt een kruisingsschema opstellen

Je kunt bij een gegeven kruising genotypen en fenotypen van ouders en/of nakomelingen afleiden  

Voor de vakantie..

Hebben we het gehad over de termen: homozygoot en heterozygoot

Homozygoot betekend 2 keer hetzelfde allel (homo=hetzelfde of gelijk)

Heterozygoot betekend 2 verschillende allelen (hetero=verschillend)

Voor de vakantie..

Een voorbeeld

Welk plaatje is heterozygoot?

Voor de vakantie..

Wanneer iemand heterozygoot is. bijvoorbeeld voor haartype, zie je vaak dat deze persoon krullen heeft.

Dit komt doordat het allel voor krullend haar

´sterker´ is en dus meer tot uiting komt.

Dit noemen we het dominante allel

Het allel voor steil haar is recessief 

Voor de vakantie..

Het genotype geef je aan met letters

Per erfelijke eigenschap gebruik je dezelfde letter

Dominante allelen geef je aan met een hoofdletter (bijvoorbeeld A)

en recessieve allelen geef je aan met een kleine letter (a)

Homozygoot of heterozygoot?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Welke symboolcombinatie wordt gebruikt voor een homozygoot dominant genotype?

1. Aa
2. aa
3. AA
4. aA

Een persoon heeft 2 dezelfde allelen voor steil haar. Je weet dat steil haar een recessieve eigenschap is. Wat is dan het genotype van dit persoon?

Nieuwe uitleg intermediair

Het kan voorkomen dat erfelijke eigenschappen niet dominant en niet recessief zijn.

Beide allelen zijn dan even sterk

Als je deze 2 eigenschappen zou mengen ontstaat een intermediair fenotype 

Nieuwe uitleg intermediair

Intermediair fenotype

Nieuwe uitleg intermediair

Het genotype van de bloemen is als volgt:

Rood ArAr

Wit AwAw

roze ArAw

Zowel rood als wit is dominant, maar samen kunnen zij toch roze vormen

Nieuwe uitleg kruisingen

Bij kruisingen planten 2 organismen zich geslachtelijk voort

Nakomelingen krijgen erfelijke eigenschappen van zowel vader als moeder

Welk genotype de nakomelingen krijgen kan je voorspellen met kruisingsschema´s

Nieuwe uitleg kruisingen

Bij kruisingsschema´s geef je de ouders aan

met de letter P

De eerste generatie nakomelingen wordt de

F1 genoemd

De tweede generatie nakomelingen heet de

F2

Zelf oefenen met kruisingen (Schrijf mee!)

Bij cavia´s is het allel voor korte haren (A) dominant over het allel voor lange haren (a). Een kortharig mannetje dat homozygoot is voor de eigenschap haarlengte paart met een langharig vrouwtje. 

De nakomelingen van de F1 zullen onderling ook weer paren.

De opdracht aan jou is om erachter te komen hoeveel cavia´s in de F2 korte haren hebben en hoeveel lange haren hebben

Zelf oefenen met kruisingen

Het opstellen van een kruisingsschema kan in 4 stappen

Stap 1: Bedenk wat de genotypen en fenotypen van de ouders (P) zijn

Stap 2: Bedenk welke allelen in de geslachtscellen van beide ouders kunnen voorkomen

Zelf oefenen met kruisingen

Stap 3: Stel vast welk genotype en fenotype de nakomelingen (F1) kunnen hebben

Stap 4: stel vast welk genotype en fenotype de tweede generatie (F2) nakomelingen heeft 

Maken opdrachten

Maak de opdrachten van paragraaf 2 af

Maak van paragraaf 3 opdracht 1, 2, 5 en 6