Herhaling thema 3 bs 1-3

• biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 3: bloedsomloop, bs 1-3

basisstof 1 leerdoelen

bloed

-Je moet de bestanddelen van bloed kunnen noemen met hun kenmerken en functies.

bestandsdelen

onderdeel 1 is een witte bloedcel. deze doodt ziekteverwerkers.

onderdeel 2 is bloedplasma. hierin zitten opgeloste afvalstoffen en voedingsstoffen + plasma-eiwitten (die helpen bij bloedstolling)

onderdeel 3 zijn bloedplaatjes. Dit zijn resten van dode cellen en zorgen voor bloedstolling.

onderdeel 4 is een rode bloedcel. deze vervoert zuurstof

Witte bloedcel	Wel celkern	Ziekteverwekkers onschadelijk maken
Rode bloedcel	Geen celkern	Zuurstof vervoeren
Bloedplaatje	Geen celkern	Bloedstolling

Bloedplaatjes zorgen voor bloedstolling

1. Waar
2. Niet waar

Rode bloedcellen krijgen hun rode kleur door een bepaald stofje. Door deze stof worden de rode bloedcellen niet alleen rood, maar kunnen ze ook makkelijk zuurstof opnemen.
Hoe heet deze stof?

Wat is er in bloedplasma aanwezig? Meerdere antwoorden zijn goed

1. Bloedplaatjes
2. Water
3. Opgeloste stoffen
4. Eiwitten

Patiënten met de ziekte aids zijn gevoeliger voor ziekteverwekkers dan gezonde mensen. Ze krijgen bijvoorbeeld snel een longontsteking. Dat komt doordat bepaalde bloeddeeltjes door het aidsvirus (hiv) worden vernietigd.
Welke bloeddeeltjes worden door het aidsvirus vernietigd?

1. Witte bloedcellen
2. Rode bloedcellen
3. Bloedplaatjes

 basisstof 2 leerdoelen

de bloedsomloop

-Je kunt 3 typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies

- je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen

-je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies

Belangrijke begrippen

slagader                                                                        ader

haarvaten                                    grote bloedsomloop

kleine bloedsomloop       dubbele bloedsomloop

kleppen (in aders)                                      

kleine bloedsomloop

functie: zuurstof halen bij de longen

hart longen hart

aan het begin zuurstofarm daarna zuurstofrijk

grote bloedsomloop

functie: zuurstof brengen bij de organen

hart organen hart

aan het begin zuurstofrijk daarna zuurstofarm

aders

Bindweefsel-dunne spierlaag-dekweefsel

heeft kleppen (om terugstromen bloed te voorkomen)

slagaders

bindweefsel-dikke spierlaag-dekweefsel

heeft geen kleppen

haarvaten

in de haarvaten vind gaswisseling plaats.

in de organen: zuurstof wordt afgegeven en koolstofdioxide opgenomen.

zuurstofrijk->zuurstofarm

in de longhaarvaten: koolstofdioxide wordt afgegeven en zuurstof opgenomen

zuurstofarm->zuurstofrijk

Bloedvaten

• Slagader: van het hart weg, hoge bloeddruk, dikke en elastische wand, diep in lichaam
• Haarvaten: wand één cellaag dik, lage bloeddruk, uitwisseling voedings- en afvalstoffen
• Ader: naar het hart toe, lage bloeddruk, dunne wanden, minder diep in lichaam, kleppen

Bloedvatenstelsel

• Slagader: naam van orgaan waar bloed naartoe stroomt + slagader
• Ader: naam van orgaan waar bloed vandaan komt + ader
• Poortader: zuurstofarm bloed met voedingsstoffen van darmen naar lever
• In holle ader komen aders uit
• Uit aorta takken slagaders af

Wat voor typen bloedvaten heeft een mens? (meerdere antwoorden zijn goed)

1. Haarvaten
2. Trilvaten
3. Slagaders
4. Aders

Aders bevatten kleppen, vooral de aders in armen en benen.

1. Waar
2. Niet waar

Kleppen in aders zorgen ervoor dat bloed niet terugstroomt de verkeerde richting in

1. Niet waar
2. Waar

In de afbeelding zie je het hart met longen
en een aantal bloedvaten. De weg die het
bloed door het lichaam aflegt, noem je de
bloedsomloop. Welke bloedsomloop zie
je in deze afbeelding?

1. De grote bloedsomloop
2. De kleine bloedsomloop
3. De bloedsomloop

De dubbele bloedsomloop gaat bij een omloop 2 keer door ......

1. De longen
2. Het hart
3. De organen
4. De hersenen

Welke wand is het dunst?

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat

Doelen BS 3

* Je kunt de delen van het hart en de aansluitende bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies

* Je kunt beschrijven hoe de hartslag verloopt

buitenkant hart

op het hart ligt de kransslagader (14).

de kransslagader brengt vanuit de aorta (hoofdslagader) zuurstofrijk bloed naar de hartspieren.

de kransader (5) brengt zuurstofarm bloed naar de holle ader.

binnenkant hart

aan de bovenkant van het hart zitten de boezems. 

aan de onderkant zitten de kamers.

in het hart zitten hartkleppen.

in de slagaders zitten halvemaanvormige kleppen.

Halvemaanvormige kleppen

Tussen de kamers en de longslagader/ aorta zitten halvemaanvormige kleppen. Die voorkomen dat het bloed ná het pompen terugstroomt het hart in. 

Hartkleppen

Tussen de boezems en de kamers zitten de hartkleppen.

Die voorkomen dat het bloed terug de boezems ingepompt wordt als de kamers samentrekken.

aorta

longslagader

longader

bovenste holle ader

onderste holle ader

linkerboezem

linkerkamer

rechterboezem

rechterkamer

hartklep

hartklep

halve maanvormige klep

halve maanvormige klep

1 rechterboezem

2 linkerboezem

3 bovenste holle ader

4 aorta

5 longslagader

6 longader

7/12 hartklep

8/13 halvemaanvormige klep

9 linkerkamer

10 rechterkamer

11 onderste holle ader

Het hart heeft veel spierweefsel.
Welk deel van het hart is het meest gespierd?

1. Rechterboezem
2. Linkerboezem
3. Rechterkamer
4. Linkerkamer

De linkerkamer heeft een gespierde wand, omdat het bloed door de aorta moet pompen. Hier is veel kracht voor nodig

1. Niet waar
2. Waar

Is de longslagader zuurstofrijk of zuurstofarm? (van het hart af)

1. Zuurstofarm
2. Zuurstofrijk

Waar komt bloed het hart binnen?

1. Linkerkamer
2. Rechterkamer
3. Linkerboezem
4. Rechterboezem

Hoe heet het bloedvat van de longen naar het hart?

1. Holle ader
2. Longslagader
3. Aorta
4. Longader

Bij een 'hartslag van 68' trekt het hart zich per minuut 68 x samen

1. waar
2. niet waar

Bij een hartslag trekken eerst de boezems samen, en dan de kamers

1. Waar
2. Niet waar

https:

Klaar?  

Neem bs 1 t/m 3 nog eens door & maak de verdiepingsopdrachten in je boek

Je kunt ook oefenen op www.biologiepagina.nl

Klik hieronder voor:

Oefenopdracht hartonderdelen

Oefenopdracht bloedstroomrichting hart

+ oefenen bloedvaten lichaam

oefenen begrippen thema 3

Oefentoets bs 3 thema 1 - 4 

Baarmoederslijmvlies

Elke maand wordt het baarmoederslijmvlies dikker door bloedvaten en slijm. 

Als de eicel is bevrucht

dan nestelt die zich in in het baarmoederslijmvlies. 

De vrouw is dan zwanger. 

Menstruatie:

het slijmvlies laat los

Als er geen bevruchting plaatsvindt, laat het verdikte baarmoederslijmvlies met veel bloedvaten voor een deel los. 

Dat loslaten heet menstruatie of ongesteld zijn.

De spierlaag van de baarmoederwand trekt samen en daardoor worden stukjes slijmvlies, slijm en bloed via de vagina afgevoerd. 

Het samentrekken van de spieren kan buikkrampen veroorzaken die pijnlijk zijn. 

Veel meisjes of vrouwen zijn tijdens of vlak voor de menstruatie wat kribbig of voelen zich ellendig of verdrietig.

Menstruatie kan hoofdpijn, buikpijn, 

rug- of spierpijn veroorzaken. 

Sommige meisjes menstrueren als ze 10 jaar zijn, anderen als ze 16 jaar zijn. Gemiddeld zijn meisjes 

13 jaar oud bij de 1e menstruatie.

Een menstruatie duurt gemiddeld 3 dagen maar bij sommigen kan het wel een week duren.

Menstruatie of ongesteld zijn

- de duur is afwisselend. De ene vrouw is 2 tot 3 dagen ongesteld, de andere vrouw wel 7 dagen of langer. 

- gemiddeld is een meisje of vrouw 3 tot 4 dagen ongesteld. 

- een meisje is ongesteld vanaf de puberteit (ongeveer 13 jaar) tot de overgang (ongeveer 50 jaar)

Menstruatiecyclus

Bijna geen enkele vrouw menstrueert precies om de 4 weken. Vooral in de puberteit kan de menstruatie zeer onregelmatig plaatsvinden. Soms zit er veel tijd tussen de menstruaties.

Menstruatiecyclus

Periodieke onthouding - Onbetrouwbaar- Ovulatie

De vruchtbare periode is een paar dagen vóór en een dag na de eisprong. Dit komt doordat spermacellen een aantal dagen kunnen overleven. 

Bij geslachtgemeenschap vóór de eisprong, zullen de spermacellen overleven in het lichaam van de vrouw tot ze de eicel enkele dagen later tegenkomen. 

Een eicel blijft na de eisprong slechts één dag in leven.

Hoe werken hormonen?

Wat zijn hormonen?

• Hormonen zijn regelstoffen

• Hormoonklieren maken deze stoffen en geven het af aan het bloed. Hormonen komen dus door je hele lichaam.

Hormoonstelsel

Hormonen regelen langzame processen:

• groei, 
  
• ontwikkeling, 
  
• stofwisseling  
  
• voortplanting
  

Geslachtshormonen

De hypofyse regelt de werking van de geslachtshormonen

Bij de man:

'Testosteron' in de teelballen

De vrouw:

'Oestrogeen' in de eierstokken