H6 Highlights

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H6 Highlights

Verteringsstelsel

• Mondholte
• Slokdarm
• Maag
• Twaalfvingerige darm
• Dunne darm
• Blindedarm
• Dikke darm
• Endeldarm

BINAS 82C

Mechanische & Chemische vertering

• Mechanische vertering: Kleiner maken en mengen van ingeslikt voedsel. Kauwen en kneden
  Belangrijk: zorgt voor oppervlaktevergroting!!
  
  
• Chemische vertering: Verkleinen van macromoleculen (de voedingsstoffen) tot monomeren met behulp van enzymen.
  Ofwel enzymatische vertering: enzymen knippen grote voedingsstoffen kleiner.

Enzymen

Enzymen zijn heel selectief bij de vertering, door hun vorm.
Net als een puzzelstukje past een enzym precies op 1 plaats.

Mondholte

• Vertering start al in de mond
• 6 speekselklieren => produceren speeksel.
  
  
• Speeksel: verteringssap met het enzym AMYLASE
• Breekt zetmeel af.

BINAS 82E

BINAS 82E

Twaalfvingerige darm

• Ontvangt afvoerbuizen vanaf de alvleesklier en galblaas
• Alvleessap - pH8, en enzymen die koolhydraten, vetten en eiwitten (verder) verteren
  
• HCO₃^- neutraliseert maagsap en bij deze hogere pH werken de enzymen het beste

BINAS 82E

Lever en Galblaas

• Lever maakt gal
• Gal wordt opgeslagen in galblaas
• Bij vet eten komt gal in 12-vingerige darm
• Grote vetdruppels worden klein gemaakt = emulgeren

Gal bevat geen enzymen!

Dus geen sprake van vertering!

Dunne darm

• 5 meter lang
• Darmsapklieren => Toevoegen enzymen laatste stap vertering
  
• Koolhydraten => monosachariden
• Eiwitten => aminozuren
  
• Vetten => vetzuren en glycerol
  
• Opname voedingsstoffen en verteringsproducten

BINAS 82E

Blinde en dikke darm

• 1,5 m lang
• Blinde darm - appendix (wormvormig aanhangsel)
  
• Darmflora (bacteriën)
  
• Vitamine K en water resorptie
  
• Ontlasting = onverteerde voedselresten, darmbacteriën, afvalstoffen, water, slijm.
  

Te veel stoffen

• Additieven => geur, kleur en smaakstoffen.
• ADI-waarde => hoeveelheid die mensen per kg lichaamsgewicht kunnen eten zonder risico op gezondheidsklachten 

Opname door de 

dunne darm

Darmplooien -> darmvlokken -> microvilli (= uitsteeksels van dekweefselcellen)

Vergroting oppervlak (100m2)

Resorptie = opname van voedingsstoffen

Resorptie in de darmwand

= actief transport !

Functie dikke darm

• Bevat voedsel wat niet volledig verteerd is met veel vocht

• Eén van de taken van de dikke darm = resorptie van water (voorkomt uitdroging)

• Darmbacteriën (darmflora) aanwezig. Deze zijn nuttig!! Ze maken bijvoorbeeld vitamine K. 

Darmbacteriën

Darmflora: 

100 soorten per mens, in totaal >1000 soorten

Aanmaak Vit.K, aanmaak bruine kleurstoffen

Hechten aan binnenkant v/d darm, voorkomt groei slechte bacteriën

Prebiotica -> stimuleren groei nuttige bacteriën

Probiotica -> voedingsmiddelen dat nuttige bacteriën bevat

Zie ook BINAS 89A

Pancreas (alvleesklier) produceert de hormonen insuline en glucagon.