Herhaling Regeling, Waarneming en gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Regeling

BINAS tabellen: 88, 89

Homeostase

• In stand houden dynamisch evenwicht
• Uitwendig en inwendig milieu
• Regelkring
• Normwaarde
• Negatieve en positieve terugkopppeling

Hormoon-receptorcomplex

Second-messenger

Regeling hormonen

Eilandjes van Langerhans

• a-cellen produceren glucagon en B-cellen produceren insuline
• Door insuline meer glucosetransporteiwitten in celmembraan
• Glucose in cellen omgezet naar glycogeen en opgeslagen
• Insuline stimuleert omzetting glucose naar vetten en eiwitten

Neuron

• Impulsen ontvangen en doorgeven
  
• Dendriet ontvangt impulsen
  
• Axon geleidt impulsen van cellichaam af
  
• Axon eindigt in synaps, spleet tussen uiteinde neuron en doelwit
  
• Cellichamen alle neuronen in of vlak bij CZS

Synaps

Soorten neuronen

• Impulsen ontvangen en doorgeven
  
• Dendriet ontvangt impulsen
• Axon geleidt impulsen van cellichaam af
• Axon eindigt in synaps, spleet tussen uiteinde neuron en doelwit
• Cellichamen alle neuronen in of vlak bij CZS

Zenuwcellen en zenuwen

Pijn heeft een functie bij het beperken of vermijden van lichaamsschade en wordt veroorzaakt door stimulering van uiteinden van speciale sensorische neuronen. Deze pijnreceptoren kunnen reageren op thermische prikkels (hitte, kou), mechanische prikkels (aanraking, druk) en chemische prikkels. Wanneer pijnreceptoren worden gestimuleerd beschrijven mensen de pijn óf als een snelle, kortdurende scherpe pijn óf als een langdurige zeurende pijn. Scherpe pijn wordt ervaren bij stimulatie van Aδ-receptoren. Dit type pijn is niet voelbaar in de meeste diepliggende weefsels en organen. Leg uit, aan de hand van een voorbeeld, waarom het functioneel is dat aan de lichaamsoppervlakte vooral Aδ-receptoren aanwezig zijn.

Reflexboog

Natrium-kaliumpomp

• In neuron cytoplasma negatief geladen vergeleken met buitenkant neuron
• Rustpotentiaal -70 mV
• Buiten meer Na+ dan K+, in cytoplasma meer negatieve ionen
• Gehandhaafd door actief transport natrium-kaliumpomp

Impulsgeleiding

Dwarsdoorsneden zijn schematisch weergegeven. Een aantal neuronen is aangegeven met de nummers 1 tot en met 8. Na een slangenbeet in de rechterhand worden impulsen naar de hersenen geleid. Welke baan volgen de impulsen na opwekking in een pijnreceptor in de hand tot aan de pijngewaarwording? Schrijf de drie nummers die deze baan aangeven in de juiste volgorde op.

Skeletspieren

Myofibril

Sarcomeer

Contractie

Waarneming en gedrag

BINAS tabel: 87C

Accommoderen

Verziend en bijziend

• Hoornvlies en ooglens breken licht
• Bolle lenzen convergeren licht, holle lenzen divergeren licht

Pupilreflex

Staafjes en kegeltjes

Pigmenten

Bij macula-degeneratie (LMD) raakt het netvlies vervormd doordat eiwitten zich ophopen achter het netvlies of doordat daar extra bloedvaatjes ontstaan. Dit veroorzaakt een afwijkend beeld. Bij de Amsler-test kijken patiënten naar een raster (1a). Leg uit hoe ophoping van eiwitten achter het netvlies kan leiden tot het afwijkend beeld zoals in 1b.

Diepte zien

Sleutelprikkel

Supranormale prikkel

Sociaal gedrag

• Balts
• Territoriumgedrag
• Conflictgedrag
• Rangorde
• Staten (insecten)

Leerprocessen

• Gewenning
• Inprenting
• Imitatie
• Conditionering (trial and error, geconditioneerde reflex en beloning)
• Inzicht

Omschrijf wat deze vormen van leren inhouden:
Gewenning
Inprenting
Imitatie
Conditionering
Trial and error
Inzichtelijk leren