2MH - voorvoegsels en achtervoegsels

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Voorbereiding s.o. Woorden 1.5. + 2.5.

Voorvoegsels en achtervoegsels

moeilijke woorden

Weet jij de betekenis van de volgende woorden?

Wat is...

schrijnend

1. nadoen
2. brandend, pijnlijk
3. scherp, schel
4. stoppen, tegenhouden

Wat is...

garanderen

1. nauwgezet
2. stimuleren
3. verzekeren
4. gedachteloos

Wat is...

constant

1. voortdurend
2. kennelijk
3. totaal
4. gedachteloos

Wat is...

gering

1. twijfel
2. mode
3. klein
4. verwerken

Maak een zin met het woord 'alert', waarin de betekenis duidelijk wordt.

Maak een zin met het woord 'imiteren', waarin de betekenis duidelijk wordt.

Belangrijke begrippen

• Voorvoegsel
• Achtervoegsel
• Grondwoorden (of: kernwoorden)
• Afleidingen

Afleidingen

Een afleiding...

is dus een woord dat bestaat uit een grondwoord en één of meer voor- of achtervoegsels 

(Voorbeeld: onschuldig --> on              schuldig)

                                                 voorvoegsel         grondwoord

Maar... Met landen/steden kan het ook!

Wat is de goede afleiding van het land in de zin...

"De (België)... koning was niet onder de indruk."

1. Belgie
2. Belgise
3. Belgische
4. Belgse

Wat is de goede afleiding van het land in de zin...

"De (Portugal)... vlag bestaat uit veel verschillende kleuren."

1. Portugalse
2. Portugase
3. Portugal
4. Portugese

Wat is de goede afleiding van het land in de zin...

"De (Finland)... cultuur verschilt niet veel van de onze."

1. Finlandse
2. Finse
3. Finsche
4. Finland

Woordenschat

Achtervoegsels

Voorvoegsel (1)

- een stukje voor het woord

- daardoor verandert het woord van betekenis

Bijvoorbeeld: 

on (=voorvoegsel) + rustig = onrustig

Voorvoegsel (2)

Bijvoorbeeld:

her (= voorvoegsel) + gebruiken = hergebruiken

mis + dragen = misdragen

non + fictie = nonfictie

ex + vriend = ex-vriend

on + zeker = onzeker

Een (kern)woord met een voorvoegsel noemen we een afleiding.

Voorvoegsels: ten slotte

Soms kun je een tegenstelling van een woord maken door er een voorvoegsel voor te zetten 

Bijvoorbeeld: religieus - areligieus

Bijvoorbeeld: opvallend - onopvallend

Noem zoveel mogelijk 'voorvoegsels'

Maak een tegenstelling van het woord 'correct' door er een voorvoegsel of achtervoegsel aan toe te voegen.

Wat is de betekenis van het voorvoegsel 'hyper'.

1. heel erg
2. voor
3. veel
4. achter

Stapelbed

Werkzaam

Onschuldig

Harteloos

Boomhut

Koffiekan

Samenstelling

Afleiding

Samenstelling

Afleiding

meisjesachtig

meisjeskamer

heiïg

ontmoedigd

bloemetje

bloemenvaas

hondenhok

lampenkap

verlichting

paasei

Grondwoord

voorvoegsel - grondwoord - achtervoegsel

on - gebruik - (e)lijk

super-gehoor-zaam
her-bruik-baar

Achtervoegsels

Er zijn veel woorden die eindigen op -heid, -lijk, -ing, -ig, -er, -erd, -aar, -aard, -baar, -rik of -isch . 

Deze korte stukjes zijn achtervoegsels,
je schrijft ze altijd op dezelfde manier. 

Vrolijk

achtervoegsels zet je altijd achter een woord, zoals het woord zelf al aangeeft: achtervoegsels. Het gaat dus om het laatste deel van een woord.

Achtervoegsels

Achtervoegsels zijn vaste stukjes aan het eind van een woord. 

Achtervoegsels zeggen iets over het woord waar ze achter staan. 

Vervangbaar, blijheid, kinderlijk

-baar: zegt wat je ermee kunt doen.

-heid: zegt iets over hoe iemand of iets is.

-lijk: zegt wat van of voor iemand of iets is.

Voorbeelden van achtervoegsels:

-je, -tje, -pje, -kje : autootje, zomerkoninkje
-loos :geluidloos, achteloos
-ig : prachtig, doorzichtig
-achtig : zoethoutachtig, geelachtig
-schap : vriendschap, draagmoederschap
-heid : schoonheid, traagheid
-lijk : koninklijk, hoofdzakelijk

grondwoord (of: kernwoord)

Een grondwoord is een woord waarbij je een voorvoegsel en achtervoegsel kunt schrijven.

on gebruik (e)lijk

Door te kijken naar een grondwoord, voorvoegsel en achtervoegsel kun je de betekenis van een woord achterhalen.

Bedenk een woord met een achtervoegsel:

Heeft het woord een voor - of achtervoegsel?

VOORVOEGSEL

ACHTERVOEGSEL

vriendschap

herontdekken

schoonheid

wanorde

omvangrijk

ontcijferen

Bedenk een woord met het achtervoegsel '-heid'.

Noteer de 3 afleidingen (woorden met een voor- of achtervoegsel) uit de tekst:

Met kerst leek het onmogelijk om iedereen gezellig aan tafel te krijgen, omdat sommige familieleden vol desinteresse zaten te scrollen op hun telefoon. Oma probeerde de aandacht te trekken door over een spannend non-fictieboek te vertellen dat ze had gelezen. Uiteindelijk legden ze hun telefoons weg en luisterden naar haar verhaal, wat de avond toch nog speciaal maakte.

Ik weet wat ik kan verwachten op de toets over Woorden 1.5. / 2.5.

😒🙁😐🙂😃

Ik heb vertrouwen in de toets over Woorden 1.5. / 2.5.

😒🙁😐🙂😃

Aan het werk:

Woordenlijst oefenen in StudyGo, Wozzol, etc. 

Digitale methode