AK - Hoofdstuk 5 deel 1

• Aardrijkskunde
• MBO
• Studiejaar 2

Keuzedeel pabo

Hoofdstuk 5. Bevolking

Wordometer

https://www.worldometers.info/nl/

Hoeveel mensen wonen er op de wereld?

Zie werkboek - 5 - blz 92

Hoeveel inwoners heeft NL ongeveer?

CBS

https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-bevolking/bevolkingsteller

1. 15 - 16 miljoen
2. 17 - 18 miljoen
3. 19 - 20 miljoen
4. 21 - 22 miljoen

17,5

Waar heeft de bevolkingsspreiding mee te maken?

Klimaat

landschap

Werkgelegenheid/welvaart

Politieke situatie 

Migratie -> werk/welvaart of politiek

Programma les 1

• Start
• Theorie 5.1 Bevolking in Nederland
• Opdracht
• Pauze
• Theorie 5.2 Bevolking in Europa en 5.3 de wereld 
• Opdracht
• Afronding 

H5:

• De student kan de bevolkingsspreiding in Nederland, Europa en de wereld beschrijven en verklaren;
  
• De student kan ontwikkelingen in de bevolking in Nederland, Europa en de wereld beschrijven en verklaren;

A. In welke gebieden in NL wonen veel mensen?
B. In welke gebieden in NL wonen weinig mensen?

A. Vooral in West-Nederland (in de Randstad) en in gebieden waar twee of meer middelgrote steden vlak bij elkaar liggen (bijvoorbeeld Arnhem - Nijmegen, Heerlen - Sittard - Maastricht).

B. Vooral in de buitengebieden zoals Zeeuws-Vlaanderen, de Waddeneilanden, Noordoost-Groningen, de Noordoostpolder. En in natuurgebieden zoals de Veluwe en de duinen.

Dun- en dichtbevolkte gebieden

• Bevolkingsdichtheid
• Dichtbevolkt / dunbevolkt
• Randstad: stedenring (Ruhrgebied Duitsland)
• Groene hart

Bevolkingsdichtheid: aantal inwoners per vierkante kilometer in een land of gebied

Waarom dunbevolkt? 

Lagere werkgelegenheid t.o.v. andere gebieden. 

Groei van de bevolking

Geboorte- en sterftecijfers

Natuurlijke bevolkingsgroei (momenteel)

- geboorteoverschot

Natuurlijke bevolkingsafname (rond 2030)

- afname door sterfteoverschot (vergrijzing)

Niet natuurlijke bevolkingsgroei

- immigratie

- emigratie

Natuurlijke bevolkingsgroei:

Wanneer de bevolking groeit door positief geboorteoverschot (NL: sprake van een kleine natuurlijke bevolkingsgroei) . 

Er worden meer mensen geboren dan dat mensen overlijden.

Geboortecijfer: aantal geboorten per 1000 inwoners v/d gemiddelde bevolking per jaar. 

Sterftecijfer: aantal sterfgevallen per 1000 inwoners v/d gemiddelde bevolking per jaar

Natuurlijke bevolkingsafname

Wanneer de bevolking afneemt door een sterfteoverschot. In landen waar de vergrijzing groot is, neemt de bevolking af. 

Demografisch transitiemodel

Pre-transitiefase (voor)

- hoog geboortecijfer (grote gezinnen)

- hoog sterftecijfer (sterfte zuigelingen & kraamvrouwen & epidemieën 

Transitiefase

Fase 1 - NL: 1870 

- sterftecijfer daalt (betere medische omstandigheden)

Fase 2 - NL: 1890 

- geboortecijfer daalt (kinderarbeid - Kinderwetje - school - kosten)

later anticonceptie & minder traditie (katholieke gezinnen)

Post-transitiefase (na)

NL: 1975. Geboortecijfer stabiel. Sterftecijfer  later omhoog (vergrijzing)

Hoezo zo grillig? Ineens een epidemie. 

Leeftijdsdiagram

A. Piramide  - transitiefase                    B. UI-vorm  (urn)                                     C. Granaatvorm

groeiende bevolking  - 1966             afnemende bevolking  - 1980             stabiele bevolking - 2013

Wat is er nodig om de bevolking snel te laten groeien?

5.2 en 5.3 dun- en dichtbevolkte gebieden

Europa

• Dichtbevolkt: vlakke gebieden, kruisingen, bereikbaarheid
  
• Dunbevolkt: klimaat, gebergtes 

Wereldwijd

• Dichtbevolkt: natuurlijke omstandigheden (voedsel), vlakke 

      gebieden/ transport

• Dunbevolkt: klimaat, landschappen, poolgebieden

       woestijn, tropisch regenwouden, gebergtes

Verklaren waarom dun of juist dichtbevolkt. Vooral door welvaart als je het wereldwijd bekijkt. 

Europa (net gevraagd)

• Dichtbevolkt: NL, Duitsland, Ruhrgebied/langs de Rijn (Noord-Italie - Povlakte) . 
• Londen/parijs/rome/madrid/berlijn -> vlakkge gebieden op kruisingne van wegen en goedbereikbaar (weg/water)
• Dunbevolkt: Ijsland, scandineavie, siberie, lange koude winters en langer nachten. Berggebieden alpen. 

Wereld

• Dichtbevolkt: China, India, Java, Westueiropa, oosten van VS e brazilie 

5.2 en 5.3 Verschillen in Welvaart

Verschillen in welvaart  - EU

• 1952: EGKS - 1958: EEG -> later EG -> 1992: EU (nu ook Oost-Europa - SU)

Doelstellingen. Wat zijn deze?

1. Vrij verkeer van personen en goederen (beschermen van markt)
2. Afspraken/wetten allerlei zaken (invoerrechten, subsidie. milieueisen)

Verschillen in welvaart - wereldwijd

• Welvaart -> gemiddelde inkomen (BNP)
• Energieverbruik
• Welzijn (voedselvoorziening, inkomsten, educatie - analfabetisme, zorg)

Wat zijn de doelstellingen van de EU? 

- vrij verkeer van personen/goederen

- afspraken over verschillende zaken (invoerrechten, subsidie, milieu)

Welke landen niet bij EU?

Noorwegen (aardolievoorraaden) en Zwistserland- zo rijk dat ze geen voordelen zien. 

Zweden en Denemarken geen euro. 

Andere landen moeten eerst voldoen aan eisen. Lage welvaart. 

Brexit. Waar staat dat voor? Britan-exit. 

Na de doelstellingen. 

Wereldwijd. Een paar indicatoren voor de welvaart. Zoals?

• BNP: gemiddelde inkomen van mensen. Westerse cultuur. 
• Gemiddelde energieverbruik. Soms grote verschillen zoals Amerika en Zuid-Afrika. 
• Energieverbruik
• 
  

Granaat = gelijkblijvend

(geboorte = sterfte)

Rijk

UI/Urn = afnemend 

(geboorte < stervend) 

Rijk

Piramide = groeiend 

(geboorte > sterfte)

Arm

Afronding

Huiswerk

• Opdrachten werkboek H5.1 t/m 5.3 maken
  Studio PABO: Maken thema Bevolking en Ruimte NR. 1 en 2

Volgende keer: H5.4 en 5.5 

Vraag 2 - Bevolking en ruimte - re-urbanisatie - blz 117 (H5)

Hieronder zie je drie afbeeldingen van bouwprojecten uit de regio Rotterdam

Welke afbeelding past het best bij het begrip re-urbanisatie?


Bron: toets ak 2017

1. 
2. 
3.