AK - Hoofdstuk 5 deel 1

• Aardrijkskunde
• MBO
• Studiejaar 2

Keuzedeel pabo

Hoofdstuk 5. Bevolking

Heb je er een beetje zin in?

Wordometer

https://www.worldometers.info/nl/

Hoeveel mensen wonen er op de wereld?

Zie werkboek - 5 - blz 92

Planning

1: 30 aug	2: 6 sept	3: 13 sept	4: 20 sept	5: 27 sept	6: 4 okt	7: 11 okt	8: 25 okt
H5 (deel 1) Bevolking	H5 (deel 2) Bevolking	H6 (deel 1) Landbouw	H6 (deel 2) Landbouw	H7 (deel 1) Industrie	H7 en H8 Industrie Diensten	H8 en H9 Diensten Topografie Kaartvaard	H9 en HH Topografie Kaartvaard Herhaling

Hoeveel inwoners heeft NL ongeveer?

CBS

https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-bevolking/bevolkingsteller

1. 15 - 16 miljoen
2. 17 - 18 miljoen
3. 19 - 20 miljoen
4. 21 - 22 miljoen

17,5

Waar heeft de bevolkingsspreiding mee te maken?

Klimaat

landschap

Werkgelegenheid/welvaart

Politieke situatie 

Migratie -> werk/welvaart of politiek

Programma les 1

• Start
• Theorie 5.1 Bevolking in Nederland
• Opdracht
• Pauze
• Theorie 5.2 Bevolking in Europa en 5.3 de wereld 
• Opdracht
• Afronding 

H5:

• De student kan de bevolkingsspreiding in Nederland, Europa en de wereld beschrijven en verklaren;
  
• De student kan ontwikkelingen in de bevolking in Nederland, Europa en de wereld beschrijven en verklaren;

A. In welke gebieden in NL wonen veel mensen?
B. In welke gebieden in NL wonen weinig mensen?

A. Vooral in West-Nederland (in de Randstad) en in gebieden waar twee of meer middelgrote steden vlak bij elkaar liggen (bijvoorbeeld Arnhem - Nijmegen, Heerlen - Sittard - Maastricht).

B. Vooral in de buitengebieden zoals Zeeuws-Vlaanderen, de Waddeneilanden, Noordoost-Groningen, de Noordoostpolder. En in natuurgebieden zoals de Veluwe en de duinen.

Dun- en dichtbevolkte gebieden

• Bevolkingsdichtheid
• Dichtbevolkt / dunbevolkt
• Randstad: stedenring (Ruhrgebied Duitsland)
• Groene hart

Bevolkingsdichtheid: aantal inwoners per vierkante kilometer in een land of gebied

Waarom dunbevolkt? 

Lagere werkgelegenheid t.o.v. andere gebieden. 

Groei van de bevolking

Geboorte- en sterftecijfers

Natuurlijke bevolkingsgroei (momenteel)

- geboorteoverschot

Natuurlijke bevolkingsafname (rond 2030)

- afname door sterfteoverschot (vergrijzing)

Niet natuurlijke bevolkingsgroei

- immigratie

- emigratie

Natuurlijke bevolkingsgroei:

Wanneer de bevolking groeit door positief geboorteoverschot (NL: sprake van een kleine natuurlijke bevolkingsgroei) . 

Er worden meer mensen geboren dan dat mensen overlijden.

Geboortecijfer: aantal geboorten per 1000 inwoners v/d gemiddelde bevolking per jaar. 

Sterftecijfer: aantal sterfgevallen per 1000 inwoners v/d gemiddelde bevolking per jaar

Natuurlijke bevolkingsafname

Wanneer de bevolking afneemt door een sterfteoverschot. In landen waar de vergrijzing groot is, neemt de bevolking af. 

Demografisch transitiemodel

Pre-transitiefase (voor)

- hoog geboortecijfer (grote gezinnen)

- hoog sterftecijfer (sterfte zuigelingen & kraamvrouwen & epidemieën 

Transitiefase

Fase 1 - NL: 1870 

- sterftecijfer daalt (betere medische omstandigheden)

Fase 2 - NL: 1890 

- geboortecijfer daalt (kinderarbeid - Kinderwetje - school - kosten)

later anticonceptie & minder traditie (katholieke gezinnen)

Post-transitiefase (na)

NL: 1975. Geboortecijfer stabiel. Sterftecijfer  later omhoog (vergrijzing)

Hoezo zo grillig? Ineens een epidemie. 

Leeftijdsdiagram

A. Piramide  - transitiefase                    B. UI-vorm  (urn)                                     C. Granaatvorm

groeiende bevolking  - 1966             afnemende bevolking  - 1980             stabiele bevolking - 2013

Wat is er nodig om de bevolking snel te laten groeien?

Wanneer groeit de bevolking langzaam?

Opdrachten 5.1 (en evt. 5.2)

• Lees 5.1
• Maak de vragen van 5.1 uit je werkboek en 5.2 (oriëntatievragen) 

Klaar? 

• Kijk na
• Lees verder

Zoek een dun en dikbevolkt gebied op in Europa (figuur 5.5)

5.2 en 5.3 dun- en dichtbevolkte gebieden

Europa

• Dichtbevolkt: vlakke gebieden, kruisingen, bereikbaarheid
  
• Dunbevolkt: klimaat, gebergtes 

Wereldwijd

• Dichtbevolkt: natuurlijke omstandigheden (voedsel), vlakke 

      gebieden/ transport

• Dunbevolkt: klimaat, landschappen, poolgebieden

       woestijn, tropisch regenwouden, gebergtes

Verklaren waarom dun of juist dichtbevolkt. Vooral door welvaart als je het wereldwijd bekijkt. 

Europa (net gevraagd)

• Dichtbevolkt: NL, Duitsland, Ruhrgebied/langs de Rijn (Noord-Italie - Povlakte) . 
• Londen/parijs/rome/madrid/berlijn -> vlakkge gebieden op kruisingne van wegen en goedbereikbaar (weg/water)
• Dunbevolkt: Ijsland, scandineavie, siberie, lange koude winters en langer nachten. Berggebieden alpen. 

Wereld

• Dichtbevolkt: China, India, Java, Westueiropa, oosten van VS e brazilie 

Zoek op wat de EGKS en EEG is.

5.2 en 5.3 Verschillen in Welvaart

Verschillen in welvaart  - EU

• 1952: EGKS - 1958: EEG -> later EG -> 1992: EU (nu ook Oost-Europa - SU)

Doelstellingen. Wat zijn deze?

1. Vrij verkeer van personen en goederen (beschermen van markt)
2. Afspraken/wetten allerlei zaken (invoerrechten, subsidie. milieueisen)

Verschillen in welvaart - wereldwijd

• Welvaart -> gemiddelde inkomen (BNP)
• Energieverbruik
• Welzijn (voedselvoorziening, inkomsten, educatie - analfabetisme, zorg)

Wat zijn de doelstellingen van de EU? 

- vrij verkeer van personen/goederen

- afspraken over verschillende zaken (invoerrechten, subsidie, milieu)

Welke landen niet bij EU?

Noorwegen (aardolievoorraaden) en Zwistserland- zo rijk dat ze geen voordelen zien. 

Zweden en Denemarken geen euro. 

Andere landen moeten eerst voldoen aan eisen. Lage welvaart. 

Brexit. Waar staat dat voor? Britan-exit. 

Na de doelstellingen. 

Wereldwijd. Een paar indicatoren voor de welvaart. Zoals?

• BNP: gemiddelde inkomen van mensen. Westerse cultuur. 
• Gemiddelde energieverbruik. Soms grote verschillen zoals Amerika en Zuid-Afrika. 
• Energieverbruik
• 
  

Granaat = gelijkblijvend

(geboorte = sterfte)

Rijk

UI/Urn = afnemend 

(geboorte < stervend) 

Rijk

Piramide = groeiend 

(geboorte > sterfte)

Arm

Afronding

Huiswerk

• Opdrachten werkboek H5.1 t/m 5.3 maken

Volgende week: H5.4 en 5.5 (en evt. herhaling) 

Vraag 2 - Bevolking en ruimte - re-urbanisatie - blz 117 (H5)

Hieronder zie je drie afbeeldingen van bouwprojecten uit de regio Rotterdam

Welke afbeelding past het best bij het begrip re-urbanisatie?


Bron: toets ak 2017

1. 
2. 
3.