Een waarheid als een koe

• Natuur, Leven en Technologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Een waarheid als een koe

Deel 1

De hoofdstukken 1 t/m 9 worden behandeld, behalve hoofdstuk 6.

Iedere leerling maakt een word-bestand aan en deelt deze met mij. Naam: NLT waarheid als een koe-jouw naam. Dit maak je deze les aan!

Op 6 maart wordt een toets gemaakt over deze stof (staat al  in Som, niet gekoppeld nog aan een les).

Deel 2

Je wordt ingedeeld in groepen  van 3.

Op inschrijving ga je één van de dierziekten uit hoofdstuk 10  onderzoeken. Hiervan maak je een infoblad. Dit telt voor 10% mee. Dit wordt ook gepresenteerd, ook 10% van je cijfer.

Deel 3

Eindopdracht: analyse aan de hand van 2 artikelen, individueel. Dit telt 40% mee. In som ingepland voor 14 maart.

Leerdoelen

• De belangen van producent, consument en dier/dierenwelzijn onderscheiden en uitleggen;
• De interacties tussen producent, consument en dier/dierenwelzijn beschrijven en toelichten;
• De rol van grootschalige productie, klimaatverandering  en transport op ontstaan en verspreiding dierziekten geven;
• In zicht in gevaar op menselijke gezondheid van uitbraak.

Les 1

Lees hoofdstuk 1, maak opdr 1 Mindmap.

Ho 2 Ziekteverwekkers

Vier typen:

1. Bacteriën
2. Virussen
3. Schimmels
4. Prionen

1 t/m 3 zijn micro-organismen, 4 een eiwit.

Bacteriën

Breken dode organismen af:

voedingsstoffen

Voortplanting: celdeling: 20 min.

Ongunstig: (endo)sporen: Overleven hitte en droogte

Pathogene bacteriën maken ziek door gifstoffen

Antibiotica!

Virussen

Ca 0,1 um groot

Dringen cel  binnen: sleutel-slot principe

Voortplanting: cel gebruikt voor vermeerdering

Ongevoelig voor antibiotica

Schimmels

Twee vormen:

• Meercellig: schimmeldraden
• Eencellig: gist

Voeding: stoffen uit cellen (dood of levend)

Voortplanting: sporen: einde schimmeldraad

Leefwijzen: saprofytisch, symbiotisch, parasitair

Parasitaire schimmels zijn ziekmakend

Prionen

Afwijkende eiwitten die andere eiwitten beïnvloeden

Dringen cellen binnen

Worden niet afgebroken, evt ook de beïnvloede eiwitten niet afgebroken

Tasten hersencellen  aan

Ho 3 Ziekteoverdracht

Ziekten voorkómen:

• geen besmetting: beperken van contact: gesloten bedrijf
• Wel besmetting, vitale dieren worden minder ziek

Vitale dieren door goede weerstand: goede hygiëne, gezonde leefomgeving:  frisse lucht, goede voeding

Voeding: bij productie micro-organismen buitensluiten

Bijv: pasteuriseren melk.

Lichaam  houdt micro-organismen buiten,  anders immuunsysteem aan het werk.

3.2 Afweer

Infectie: binnendringen van ziekteverwekker.

Afweer tegen binnendringen:

1. aspecifiek: a. mechanisch: huid en slijmvliezen

b. chemisch: maagzuur

Daarnaast: diarree, braken en koorts

c. microbiële barrière: huidflora en darmflora

Antibioticum: doodt darmflora

2. Specifieke afweer: antistoffen tegen één ziekteverwekker

Stappen:

a. witte bloedcellen gaan naar bloed of weefselvocht

b. Bacterie of virus wordt ingesloten en onschadelijk

c. Vervolgens worden lymfocyten actief die passende antistoffen maken tegen deze ziekteverwekker

Ziekteverwekker onschadelijk gemaakt

Immuniteit door geheugencellen

3.3 Verspreiding van ziekten

Besmetting overgebracht via lichaamsvocht of lucht

Verspreiding via lucht beter bij droog, warm weer 

Natuurlijke immuniteit: ziekteverwekker op een natuurlijke manier binnengekregen, waarna antistoffen gemaakt zijn

Kunstmatige immuniteit: (een deel van) ziekteverwekker via vaccinatie binnengekregen, waarna antistoffen gemaakt zijn

Uitzending BNNVARA Opnieuw Antibiotica alarm volgende dia

www.bnnvara.nl