Voedingsleer III - Les 6

• Voedingsleer
• MBO
• Studiejaar 2

Voedingsleer III - Les 6

Lesplanning

• Herhaling vorige week
• Voedingsbehoefte tijdens het sporten 

Weekplanning

1. Allergieën en intoleranties
2. Allergieën en intoleranties - in de praktijk
3. Eetstoornissen
4. Eiwitbehoefte
5. Aerobe systeem vs anaerobe systeem (energiesystemen)
6. Voedingsbehoefte tijdens het sporten 
7. Toets

Leerdoelen

Jij:

• Kunt beschrijven hoe de sportvoedingspiramide eruit ziet en uit ewlke lagen deze bestaat
• Kunt beschrijven welke basisvoedingsmiddelen sporters nodig hebben en wat de functie hiervan is
• Kunt beschrijven wat sportspecifieke voeding is en wat de functie hiervan is
• Kunt beschrijven wat sportsupplementen zijn en wat de functie hiervan is

Wat is het dominante energiesysteem voor de volgende sport?
Baanwielrennen - middenlange afstand

1. ATP-CP systeem
2. Anaeroob-lactatisch systeem
3. Aeroob systeem

Wat is het dominante energiesysteem voor de volgende sport?
100 meter sprint

1. ATP-CP systeem
2. Anaeroob-lactatisch systeem
3. Aeroob systeem

Bij 100 meter sprint zal eerst het ATP-CP systeem in werking treden en vervolgens het anaeroob-lactatische systeem

Wat is het dominante energiesysteem voor de volgende sport?
IJshockey

1. ATP-CP systeem
2. Anaeroob-lactatisch systeem
3. Aeroob systeem

Bij ijshockey zullen alle drie de systemen in werking treden, afhankelijk van de activiteit tijdens de wedstrijd

Wat is het dominante energiesysteem voor de volgende sport?
Gewicht heffen

1. ATP-CP systeem
2. Anaeroob-lactatisch systeem
3. Aeroob systeem

Wat is het dominante energiesysteem voor de volgende sport?
Marathon lopen

1. ATP-CP systeem
2. Anaeroob-lactatisch systeem
3. Aeroob systeem

1. Het creatinefosfaat systeem (ATP-CP-systeem)

• Geen tijd om zuurstof te gebruiken
• Explosieve inspanning

       rekken tot paar sec.

• Genoeg voor 100 m 

       sprint

• Anaeroob systeem

Het is anders wanneer je honderd meter sprint. De intensiteit is dan zo hoog dat je lichaam geen tijd heeft om zuurstof te gebruiken om opnieuw ATP te vormen. Als je ATP-voorraad na enkele seconden op is, heeft je lichaam gelukkig nog een back-up voor het razendsnel aanmaken van ATP: het creatinefosfaat systeem (ATP-CP-systeem). Het creatinefosfaatsysteem kan die explosieve inspanning rekken tot een tiental seconden, dit is genoeg om de finish van de 100m sprint te bereiken. Het ATP-CP systeem is een anaeroob systeem en dat betekent ‘zonder zuurstof’. Er is geen zuurstof nodig en hierdoor kan je lichaam het systeem snel inschakelen.

2. Het anaeroob-lactatisch systeem

• Anaeroob systeem
• 10 sec - 2 minuten
• Bv. 400 m hardlopen
• Koolhydraten zonder

       zuurstof --> ATP

• Sneller dan systeem 1
• Lactaatvorming
• Terug gevormd naar

       koolhydraten

Er is nog een energiesysteem dat óók anaeroob is en dat de hoofdrol speelt bij maximale inspanningen tussen de tien seconden en ongeveer twee minuten. Bijvoorbeeld 1 kilometer baanwielrennen, 100 m zwemmen of 400 m hardlopen. Dit systeem heet het anaerobe-lactische systeem. In dit systeem zet je lichaam koolhydraten zonder zuurstof om tot ATP. Dit gaat sneller dan mét zuurstof, zoals het aerobe systeem, maar heeft het nadeel dat je lichaam lactaat (melkzuur) vormt. Lactaat is een stof die je lichaam met behulp van zuurstof weer kan omzetten in koolhydraten. Hoe meer lactaat er is, hoe moeizamer je spieren kunnen functioneren. De hoge intensiteit en de lactaatvorming zorgen ervoor dat je die activiteit maar een paar minuten kunt volhouden. Je spieren schreeuwen om zuurstof om het lactaat weer te kunnen omzetten. Ren zes trappen achter elkaar op en je hebt ongeveer dit gevoel, dat veel sporters ‘verzuring’ noemen.

3. Het aerobe systeem

• Met zuurstof
• Niet snel ATP productie 
• Mitochondriën
• Vetten en koolhydraten

Aeroob betekent ‘met zuurstof’. Je lichaam hoeft niet heel snel ATP te produceren. Je energiefabriekjes die zich in alle cellen van je lichaam bevinden, ook wel mitochondriën genoemd, hebben zo voldoende tijd om met behulp van zuurstof zowel vetten als koolhydraten om te vormen tot ATP. Het kost namelijk tijd voordat zuurstof wat je ingeademd hebt, via je bloedbaan bij je spieren terecht komt en daar gebruikt kan worden om energie vrij te maken.