In deze les zitten 39 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.
Lesduur is: 60 min
Onderdelen in deze les
Paragraaf 9.4 Ziek
Benodigheden
- Schrift
- Pen, potlood
- Laptop
LessonUp:
JA!
Telefoons in de telefoontas!
Slide 1 - Tekstslide
Programma
Welkom
Nieuwe stof uitleg :
'9.4 Ziek'
Aan de slag/huiswerk
- Maak deze LessonUp
- Maak de werkboekopdrachten
Klassikale afsluiting
Slide 2 - Tekstslide
Leerdoelen
1. Je kunt opnoemen door welke ziekteverwekkers je ziek wordt en je kunt beschrijven hoe ze in je lichaam komen.
2. Je kunt beschrijven hoe een infectieziekte verloopt.
3. Je kunt beschrijven hoe witte bloedcellen ziekteverwekkers herkennen en hoe ze je genezen.
4. Je kunt uitleggen wat de functie van koorts is bij de genezing.
5. Je kunt uitleggen hoe je lichaam op eigen kracht immuun wordt voor een ziekte en hoe vaccinatie(inenting) daarbij helpt.
6. Je kunt uitleggen wat er gebeurt als je een nieuw orgaan of weefsel nodig hebt.
Slide 3 - Tekstslide
Wat is 'ziek' zijn eigenlijk?
Slide 4 - Open vraag
Ziekte is een tijdelijke lichamelijke of geestelijke aandoening die iemand belemmert in het normale functioneren.
Een ziek organisme is uit zijn evenwicht, er is sprake van een verstoorde homeostase
Ziek zijn
Slide 5 - Tekstslide
Slide 6 - Video
Hoe word je ziek?
Micro-organismen: bacteriën, virussen en schimmels
Ziekteverwekkers: micro-organismen waar je ziek van kunt worden
Bacteriën en schimmels kunnen giftige stoffen afgeven
Virussen dringen je cellen binnen en zich daar vermeerderen, waardoor uiteindelijk de cel stuk gaat
Slide 7 - Tekstslide
Hoe word je ziek?
Infectieziekte: ziekte die door een infectie met bacteriën, virussen of schimmels ontstaan.
Verkoudheid: virus in slijmvliescellen van je mond, neus en keel - besmetting via druppeltjes vocht in de lucht/handcontact
Griep: spierpijn, koorts, hoofdpijn, verkouden - zelfde manier van verspreiding
Slide 8 - Tekstslide
Bij de supermarkt worden tegenwoordig de manden/karren ontsmet. Leg uit hoe je besmet kan raken als men dit niet doet.
Slide 9 - Open vraag
Hoe word je ziek?
Infectieziekte: ziekte die door een infectie met bacteriën, virussen of schimmels ontstaan.
Verkoudheid: virus in slijmvliescellen van je mond, neus en keel - besmetting via druppeltjes vocht in de lucht/handcontact
Griep: spierpijn, koorts, hoofdpijn, verkouden - zelfde manier van verspreiding
Slide 10 - Tekstslide
Welke soort cellen zijn verantwoordelijk voor ons afweer?
Slide 11 - Open vraag
Hoe genees je?
Afweer: het uitschakelen van ziekteverwekkers -> witte bloedcellen
Vreetcellen: sluiten bacteriën in en verteren ze -> pus/etter = dode witte bloedcellen, verteerde bacteriën en resten van kapotte huidcellen. Vreetcellen zijn niet heel specifiek
Slide 12 - Tekstslide
Hoe genees je? (2)
Afweer: het uitschakelen van ziekteverwekkers -> witte bloedcellen
Antistofcellen: WBC die antistoffen maken
Ziekteverwekker komt in lichaam
Antistofcellen maken juiste antistof
Antistofcellen delen snel = + antistoffen
Antistoffen koppelen en schakelen ziekteverwekkers uit
Vreetcellen sluiten ze in en verteren ze
Slide 13 - Tekstslide
Hoe herkennen je witte bloedcellen dan een ziekteverwekker?
Slide 14 - Tekstslide
Lichaamseigen/vreemd
Antigenen: herkenningseiwitten aan buitenkant van een cel
Lichaamseigen - eigen lichaamscellen
Lichaamsvreemd - ziekteverwekkers
Op iedere antigen past slechts één specifieke antistof
Slide 15 - Tekstslide
Hoe genees je?
Antistofcellen: WBC die antistoffen maken
Ziekteverwekker komt in lichaam
Antistofcellen maken juiste antistof
Antistofcellen delen snel = + antistoffen
Antistoffen koppelen en schakelen ziekteverwekkers uit
Vreetcellen sluiten ze in en verteren ze
Er kan een behoorlijke tijd zitten tussen stap 1 en stap 2, waardoor je toch ziek kan worden
Slide 16 - Tekstslide
timer
2:00
Als je witte bloedcellen een indringer met lichaamsvreemde antigenen tegenkomt is de kans groot dat je koorts krijgt.
Overleg met je buur waarom dat nuttig kan zijn.
Slide 17 - Open vraag
Waarom krijg je koorts?
Koorts doordat witte bloedcellen stofjes maken waardoor de hypothalamus lichaamstemperatuur verhoogt
Bloed stroomt sneller en voer je de afvalstoffen van ziekteverwekkers sneller af
Witte bloedcellen maken sneller antistoffen
> 42 graden Celsius is gevaarlijk, waarom?
Slide 18 - Tekstslide
Veel mensen slikken bij koorts paracetamol. Deze stof zorgt ervoor dat de hypothalamus weer de normale lichaamstemperatuur aangeeft.
De koorts zakt dan.
Word je door paracetamol ook sneller beter? Leg uit.
Slide 19 - Open vraag
Herhaling. Leg uit op welke 2 manieren een lichaamsvreemd organisme kan worden opgeruimd door je afweer.
Slide 20 - Open vraag
Geheugencellen
Bekijk het plaatje.
Functie?
Hoe ondersteunen geheugencellen?'
Zorg dat je na het filmpje het antwoord weet
Slide 21 - Tekstslide
Geheugencellen zorgen voor immuniteit. Wat houdt dat in?
Slide 22 - Open vraag
Slide 23 - Tekstslide
Er zijn twee soorten immuniteit. Wat is het grote verschil en hoe komt dat? (overleg met buur)
Slide 24 - Tekstslide
biologiepagina.nl
Slide 25 - Link
Het Covid-19 vaccin zorgt voor immuniteit tegen corona. Wat voor soort immuniteit is dat?
A
Natuurlijke actieve immuniteit
B
Natuurlijke passieve immuniteit
C
Kunstmatige actieve immuniteit
D
Kunstmatige passieve immuniteit
Slide 26 - Quizvraag
Meisjes in Nederland krijgen een prik tegen het HPV-virus. Wat voor soort immuniteit levert dat op?
A
Natuurlijke actieve immuniteit
B
Natuurlijke passieve immuniteit
C
Kunstmatige actieve immuniteit
D
Kunstmatige passieve immuniteit
Slide 27 - Quizvraag
Je bent gebeten door een hond. Als je niets doet loop je grote kans om tetanus te krijgen. Je krijgt daardoor altijd van de huisarts een prikje. Wat voor immuniteit levert dat op?
A
Actieve immuniteit
B
Passieve immuniteit
Slide 28 - Quizvraag
Covid-19 vaccins
Geheugencellen
Passieve en actieve immuniteit
Je kunt uitleggen hoe vaccinaties zoals die tegen Covid-19 werken en je kunt uitleggen waarom we boosters nodig hebben
Bron: 9.4 'wat gebeurt er als je ingeent wordt '
Slide 29 - Tekstslide
De griepprik en de coronaprik zorgen voor actieve immunisatie. Toch moeten veel mensen met verhoogde gezondheidsrisico's elk jaar een griepprik halen (en wellicht ook coronaprikken). Leg dit uit.
Slide 30 - Open vraag
Orgaandonatie
Orgaanafstoting
Afweerremmers
Je kunt uitleggen hoe orgaandonaties werken en welke voorwaardes hierbij moeten worden gehaald
Bron: 9.4 'wanneer schakel je de afweer uit '
Slide 31 - Tekstslide
Orgaandonaties
Sommige ziektes zijn niet te genezen. Deze worden chronisch genoemd.
Het verkrijgen van een donororgaan kan soms een oplossing geven.
Slide 32 - Tekstslide
Een bepaald type diabetes kan worden genezen door het verkrijgen van een nieuw orgaan.
- Welk type diabetes?
- Welk soort orgaan?
A
Diabetes type I
Lever
B
Diabetes type I
Alvleesklier
C
Diabetes type II
Lever
D
Diabetes type II
Alvleesklier
Slide 33 - Quizvraag
Een match
Bij een match lijken de antigenen van de donor dusdanig veel op de antigenen van de ontvanger, dat het ontvangen orgaan niet (meteen) zal worden afgestoten.
Slide 34 - Tekstslide
Beredeneer wie de beste match zou zijn als het aankomt op het verkrijgen van een donororgaan
A
Vader / moeder
B
Opa / oma
C
Neef / nicht
D
Broer / zus
Slide 35 - Quizvraag
Slide 36 - Video
Zou je zelf donor willen worden? (als je 18 bent)
A
Ja
B
Nee
C
Dat weet ik nog niet
Slide 37 - Quizvraag
Slide 38 - Video
Aan de slag
1. Maak deze LessonUp van 9.4 in de klas LessonUp.
2. Maak de werkboekvragen: opdr. 3,4,6,7,8,10,11,12,15,17,19,20,22
Kijk het na! Zie studiewijzer voor het nakijkmodel. Dan word je echt beter!