9.4 Ziek

Paragraaf 9.4 Ziek
Benodigheden
- Schrift
- Pen, potlood
- Laptop
LessonUp: 
JA!
Telefoons in de telefoontas!
1 / 39
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 3

In deze les zitten 39 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Paragraaf 9.4 Ziek
Benodigheden
- Schrift
- Pen, potlood
- Laptop
LessonUp: 
JA!
Telefoons in de telefoontas!

Slide 1 - Tekstslide

Programma
Welkom
Nieuwe stof uitleg : 
 '9.4 Ziek'
Aan de slag/huiswerk
- Maak deze LessonUp
- Maak de werkboekopdrachten
Klassikale afsluiting

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoelen
1. Je kunt opnoemen door welke ziekteverwekkers je ziek wordt en je kunt beschrijven hoe ze in je lichaam komen.
2. Je kunt beschrijven hoe een infectieziekte verloopt.
3. Je kunt beschrijven hoe witte bloedcellen ziekteverwekkers herkennen en hoe ze je genezen.
4. Je kunt uitleggen wat de functie van koorts is bij de genezing.
5. Je kunt uitleggen hoe je lichaam op eigen kracht immuun wordt voor een ziekte en hoe vaccinatie(inenting) daarbij helpt.
6. Je kunt uitleggen wat er gebeurt als je een nieuw orgaan of weefsel nodig hebt.

Slide 3 - Tekstslide


Wat is 'ziek' zijn eigenlijk?

Slide 4 - Open vraag

Ziekte is een tijdelijke lichamelijke of geestelijke aandoening die iemand belemmert in het normale functioneren. 


Een ziek organisme is uit zijn evenwicht, er is sprake van een verstoorde homeostase
Ziek zijn

Slide 5 - Tekstslide

Slide 6 - Video

Hoe word je ziek?
  • Micro-organismen: bacteriën, virussen en schimmels

  • Ziekteverwekkers: micro-organismen waar je ziek van kunt worden
  1. Bacteriën en schimmels kunnen giftige stoffen afgeven
  2. Virussen dringen je cellen binnen en zich daar vermeerderen, waardoor uiteindelijk de cel stuk gaat


Slide 7 - Tekstslide

Hoe word je ziek?
Infectieziekte: ziekte die door een infectie met bacteriën, virussen of schimmels ontstaan.


  • Verkoudheid: virus in slijmvliescellen van je mond, neus en keel - besmetting via druppeltjes vocht in de lucht/handcontact

  • Griep: spierpijn, koorts, hoofdpijn, verkouden - zelfde manier van verspreiding

Slide 8 - Tekstslide


Bij de supermarkt worden tegenwoordig de manden/karren ontsmet. Leg uit hoe je besmet kan raken als men dit niet doet.

Slide 9 - Open vraag

Hoe word je ziek?
Infectieziekte: ziekte die door een infectie met bacteriën, virussen of schimmels ontstaan.

  • Verkoudheid: virus in slijmvliescellen van je mond, neus en keel - besmetting via druppeltjes vocht in de lucht/handcontact

  • Griep: spierpijn, koorts, hoofdpijn, verkouden - zelfde manier van verspreiding

Slide 10 - Tekstslide


Welke soort cellen zijn verantwoordelijk voor ons afweer?

Slide 11 - Open vraag

Hoe genees je?
Afweer: het uitschakelen van ziekteverwekkers -> witte bloedcellen

  • Vreetcellen: sluiten bacteriën in en verteren ze -> pus/etter = dode witte bloedcellen, verteerde bacteriën en resten van kapotte huidcellen.
    Vreetcellen zijn niet heel specifiek

Slide 12 - Tekstslide

Hoe genees je? (2)
Afweer: het uitschakelen van ziekteverwekkers -> witte bloedcellen

  • Antistofcellen: WBC die antistoffen maken
  1. Ziekteverwekker komt in lichaam
  2. Antistofcellen maken juiste antistof
  3. Antistofcellen delen snel  = + antistoffen
  4. Antistoffen koppelen en schakelen ziekteverwekkers uit
  5. Vreetcellen sluiten ze in en verteren ze

Slide 13 - Tekstslide

Hoe herkennen je witte bloedcellen dan een ziekteverwekker?

Slide 14 - Tekstslide

Lichaamseigen/vreemd
Antigenen: herkenningseiwitten aan buitenkant van een cel 

  • Lichaamseigen - eigen lichaamscellen
  • Lichaamsvreemd - ziekteverwekkers

Op iedere antigen past slechts één specifieke antistof

Slide 15 - Tekstslide

Hoe genees je? 
  • Antistofcellen: WBC die antistoffen maken
  1. Ziekteverwekker komt in lichaam
  2. Antistofcellen maken juiste antistof
  3. Antistofcellen delen snel  = + antistoffen
  4. Antistoffen koppelen en schakelen ziekteverwekkers uit
  5. Vreetcellen sluiten ze in en verteren ze


Er kan een behoorlijke tijd zitten tussen stap 1 en stap 2, waardoor je toch ziek kan worden

Slide 16 - Tekstslide


timer
2:00
Als je witte bloedcellen een indringer met lichaamsvreemde antigenen tegenkomt is de kans groot dat je koorts krijgt.
Overleg met je buur waarom dat nuttig kan zijn.

Slide 17 - Open vraag

Waarom krijg je koorts?
Koorts doordat witte bloedcellen stofjes maken waardoor de hypothalamus lichaamstemperatuur verhoogt

  • Bloed stroomt sneller en voer je de afvalstoffen van ziekteverwekkers sneller af
  • Witte bloedcellen maken sneller antistoffen
  • > 42 graden Celsius is gevaarlijk, waarom?

Slide 18 - Tekstslide


Veel mensen slikken bij koorts paracetamol. Deze stof zorgt ervoor dat de hypothalamus weer de normale lichaamstemperatuur aangeeft.
De koorts zakt dan.
Word je door paracetamol ook sneller beter? Leg uit.

Slide 19 - Open vraag


Herhaling. Leg uit op welke 2 manieren een lichaamsvreemd organisme kan worden opgeruimd door je afweer. 

Slide 20 - Open vraag

Geheugencellen
Bekijk het plaatje. 

Functie?
Hoe ondersteunen geheugencellen?'
Zorg dat je na het filmpje het antwoord weet

Slide 21 - Tekstslide


Geheugencellen zorgen voor immuniteit. Wat houdt dat in?

Slide 22 - Open vraag

Slide 23 - Tekstslide

Er zijn twee soorten immuniteit. Wat is het grote verschil en hoe komt dat? (overleg met buur)

Slide 24 - Tekstslide

Slide 25 - Link


Het Covid-19 vaccin zorgt voor immuniteit tegen corona. Wat voor soort immuniteit is dat?
A
Natuurlijke actieve immuniteit
B
Natuurlijke passieve immuniteit
C
Kunstmatige actieve immuniteit
D
Kunstmatige passieve immuniteit

Slide 26 - Quizvraag


Meisjes in Nederland krijgen een prik tegen het HPV-virus. Wat voor soort immuniteit levert dat op?
A
Natuurlijke actieve immuniteit
B
Natuurlijke passieve immuniteit
C
Kunstmatige actieve immuniteit
D
Kunstmatige passieve immuniteit

Slide 27 - Quizvraag


Je bent gebeten door een hond. Als je niets doet loop je grote kans om tetanus te krijgen. Je krijgt daardoor altijd van de huisarts een prikje. Wat voor immuniteit levert dat op?
A
Actieve immuniteit
B
Passieve immuniteit

Slide 28 - Quizvraag

Covid-19 vaccins
  • Geheugencellen
  • Passieve en actieve immuniteit

Je kunt uitleggen hoe vaccinaties zoals die tegen Covid-19 werken en je kunt uitleggen waarom we boosters nodig hebben




Bron: 9.4 'wat gebeurt er als je ingeent wordt '

Slide 29 - Tekstslide


De griepprik en de coronaprik zorgen voor actieve immunisatie. Toch moeten veel mensen met verhoogde gezondheidsrisico's elk jaar een griepprik halen (en wellicht ook coronaprikken). Leg dit uit.

Slide 30 - Open vraag

Orgaandonatie
  • Orgaanafstoting
  • Afweerremmers

Je kunt uitleggen hoe orgaandonaties werken en welke voorwaardes hierbij moeten worden gehaald




Bron: 9.4 'wanneer schakel je de afweer uit '

Slide 31 - Tekstslide

Orgaandonaties
Sommige ziektes zijn niet te genezen. Deze worden chronisch genoemd.

Het verkrijgen van een donororgaan kan soms een oplossing geven.

Slide 32 - Tekstslide


Een bepaald type diabetes kan worden genezen door het verkrijgen van een nieuw orgaan.
- Welk type diabetes?
- Welk soort orgaan?
A
Diabetes type I Lever
B
Diabetes type I Alvleesklier
C
Diabetes type II Lever
D
Diabetes type II Alvleesklier

Slide 33 - Quizvraag

Een match
Bij een match lijken de antigenen van de donor dusdanig veel op de antigenen van de ontvanger, dat het ontvangen orgaan niet (meteen) zal worden afgestoten. 

Slide 34 - Tekstslide


Beredeneer wie de beste match zou zijn als het aankomt op het verkrijgen van een donororgaan
A
Vader / moeder
B
Opa / oma
C
Neef / nicht
D
Broer / zus

Slide 35 - Quizvraag

Slide 36 - Video

Zou je zelf donor willen worden? (als je 18 bent)
A
Ja
B
Nee
C
Dat weet ik nog niet

Slide 37 - Quizvraag

Slide 38 - Video

Aan de slag
1. Maak deze LessonUp van 9.4 in de klas LessonUp.
2. Maak de werkboekvragen: opdr. 3,4,6,7,8,10,11,12,15,17,19,20,22

Kijk het na! Zie studiewijzer voor het nakijkmodel. Dan word je echt beter!

Slide 39 - Tekstslide