OA Ontwikkelingsgericht onderwijs en VE (Vygotsky)

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 1

OA & VE

Ontwikkelingsgericht onderwijs

Ontwikkelingsstimulering 

& 

Zone van naaste ontwikkeling

Leerdoelen

1. Je hebt onderzocht wat OGO is (zie ook examen blok 5).
2. Je kunt uitleggen wat de brede ontwikkeling en de zone van naaste ontwikkeling is (Vygotsky). 
3. Je kunt voorbeelden geven hoe jij als OA'er ontwikkelingsstimulering inzet (in groep 1 en 2).

Brede ontwikkeling 

Ontwikkelingsgerichte activiteiten zijn activiteiten die de brede ontwikkeling van de kinderen of jongeren stimuleren.

Brede ontwikkeling omvat: de cognitieve ontwikkeling, de lichamelijke ontwikkeling, de sociale en emotionele ontwikkeling en ook de creatieve en culturele ontwikkeling.

Wat is het doel van het aanbieden van VE-programma's in groep 1 en 2?

Hoe ziet planmatig werken eruit?

1. Je organiseert vrije activiteiten a.d.h.v. een plan.
2. Je vergelijkt het gedrag van het kind met anderen.
3. Je werkt a.d.h.v. plannen op korte termijn
4. Je werkt a.d.h.v. plannen op lange termijn.

Welke ontwikkelingsgebieden stimuleer je tijdens het aanbieden van een VE-programma in groep 1 en 2?

Introductie

Denk eens na over een activiteit uit je kindertijd (op school of in je vrije tijd). 

Hoe stimuleerde de begeleider / leerkracht jouw ontwikkeling?

Hoe pas je ontwikkelingsstimulering toe?

• Gericht kijken naar het kind
  
• Aansluiten bij de zone van naaste ontwikkeling
  
• Spel verrijken
  
• Oog hebben voor talent
  

Geef een uitleg wat de begrippen zone van naaste ontwikkeling en talenten te maken hebben met ontwikkelingsstimulering?

In interacties met kinderen kan de pedagogisch medewerker de ontwikkeling stimuleren door mee te doen aan en te helpen bij de activiteiten. Die begeleiding is het meest zinvol en effectief als deze zich afspeelt in een zone van naaste ontwikkeling.  

Hiermee wordt een activiteit bedoeld die zich tussen twee niveaus bevindt. Dus tussen het niveau van de actuele ontwikkeling (dit is het niveau waarbij het kind een activiteit al zelfstandig, op eigen kracht, kan volbrengen.) en van de naaste of nabije ontwikkeling ligt ( dit is het niveau waarbij het kind bij de activiteit ondersteuning krijgt). 

Het gebied daartussen is een zone van naaste ontwikkeling, een activiteit die uitdagingen en kansen biedt om een kind verder te brengen. 

Zone van naaste ontwikkeling (Vygotsky)

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Zie filmpjes (2x): volgende dia's.

Lev Vygotski (1896-1934)

Wat je zelfstandig kan, is de actuele ontwikkeling. Waar je hulp bij nodig hebt, is de naaste ontwikkeling.
Het gebied ertussen is de zone van naaste ontwikkeling: activiteiten die je nog niet zelfstandig kan, maar wel wanneer je sociale ondersteuning krijgt bij de uitvoering ervan.

Je wordt op je zone van de naaste ontwikkeling aangesproken door (ondersteund) aanbod dat net boven je niveau ligt: niet te makkelijk, wel uitdagend, maar niet te moeilijk. Daarbij wordt de steun op een niveau steeds meer afgebouwd, totdat iemand het zelf kan. 

Vygotsky

• Vygotsky zegt dat cognitieve ontwikkeling wordt beïnvloed door interactie (sociaal)+ omgeving waarin je opgroeit (cultureel).
  
• Rolmodel = ouders en begeleiders doen dingen voor, zodat kinderen ze na doen.
• Zone van de naaste ontwikkeling: 

kinderen leren het beste als je ze uitdaagt 

met iets wat ze nog net niet begrijpen.

Zone van de naaste ontwikkeling

Ontwikkeling

• Zone van actuele ontwikkeling: dat wat een kind op eigen kracht kan (zonder hulp)
• Zone van naaste ontwikkeling: dat wat een kind nog net niet op eigen kracht kan

Ontwikkelingsstoornis

 Zonder de juiste begeleiding zal hun ontwikkeling tot stilstand komen. Dat komt doordat de ontwikkelingsstoornis de zone van naaste ontwikkeling aantast. 

Het kind heeft geen of minder vermogen zich verder te ontwikkelen en zonder intensieve begeleiding zal het kind zich geen nieuwe vaardigheden eigen maken. Het kind blijft hangen in zijn huidige ontwikkelingsstadium.

Begeleiden bij achterstand

• Leren door ervaring
  
• Intensieve begeleiding nodig
  
• Zone van naaste ontwikkeling: wat het kind net niet kan, gaat met hulp wel
  

Wat is de zone van de actuele ontwikkeling?

Wat is de zone van de naaste ontwikkeling?

          Afbeelding 1                 Afbeelding 2                  Afbeelding 3

Leren in de zone van de naaste ontwikkeling

Ontwikkeling stimuleren

• Uitdagende buitenruimte
  
• Uitdagende en leerrijke binnenruimte
• Uitdagende materialen aanbieden
• Mix van vrij spel en begeleide activiteiten
• Kindvolgend werken
• Aansluiten bij 'zone van naaste ontwikkeling'
• Kansen grijpen en creëren 

OA 

Als het om leren van vaardigheden gaat, onderscheidt Vygotsky twee zones. De zone van actuele ontwikkeling en de zone van naaste ontwikkeling. 

Een leerling in groep 3 kan plus-sommen maken tot 10 (3 + 5 = 8 en 2 + 4 = 6 enzovoort). Het maken van plus-sommen tot 10 is de zone van de actuele ontwikkeling. 

Ontwikkelingsgericht onderwijs

legt de nadruk op de ontwikkeling van de persoonlijke identiteit van kinderen. Zingeving en de brede persoonsontwikkeling zijn belangrijke uitgangspunten. Bij ontwikkelingsgericht onderwijs (OGO) is het van belang dat kinderen uitstijgen boven hun huidige niveau, naar de zone van naaste ontwikkeling.

OA: Principes OGO

• Zone van naaste ontwikkeling
• Brede persoonsontwikkeling
• Kind is ontwikkelbaar
• Zingeving
• Reflecteren en observeren

OA: Voordelen van ontwikkelingsgericht onderwijs

Samenvatting: Ontwikkelingsgericht onderwijs

• Ontwikkelingsgericht onderwijs is dus een onderwijsvisie die de nadruk legt op de ontwikkeling van de persoonlijke identiteit van kinderen.
  
• Bij ontwikkelingsgericht onderwijs is het van belang dat kinderen uitstijgen boven hun huidige niveau, naar de zone van naaste ontwikkeling. De leerkracht en medeleerlingen kunnen hiervoor zorgen, want kinderen leren veel door interactie.
  
• Ontwikkelingsgericht onderwijs sluit in het onderwijsaanbod aan bij de initiatieven van de kinderen, want als iets voor hen betekenisvol is leren ze veel meer. Maatschappelijke relevantie van de onderwerpen is belangrijk en ook cultuuroverdracht heeft een grote plaats.
  
• Spel en onderzoek nemen een grote plaats in bij ontwikkelingsgericht onderwijs.
  
• De rol van de leerkracht is cruciaal. Hij moet als meerwetende partner en pedagogisch/didactisch expert in staat zijn om leerlinggerichte pedagogiek te combineren met activerende didactiek.
  

Terugkoppeling 

Wat is de rol van pedagogisch medewerker bij de pedagogische interactievaardigheid 'ontwikkelingsstimulering'?

1. Aanvoelen wat een kind nodig heeft en hier goed op reageren.
2. Activiteiten doen om kinderen op allerlei gebieden te stimuleren.
3. Positieve contacten tussen de kinderen stimuleren.
4. Zorgen voor een duidelijk dagritme en duidelijk zijn in wat je verwacht.

Bij de zone van de naaste ontwikkeling ga je uit van de beginsituatie.

1. juist
2. onjuist