Ademhaling

• ADL
• MBO
• Studiejaar 2

Ademhalingsstelsel

Bouw en werking

COPD

Astma

Longontsteking

Lesdoelen

Na deze les kun je:

• Benoemen wat het doel is van een ademhaling.
  
• Benoemen waardoor de ademhaling wordt geregeld.
  
• 4 organen van het ademhalingsstelsel benoemen.
  
• Drie ziekten benoemen van de luchtwegen.
  
• Benoemen waarmee je rekening houdt in de zorg van een cliënt met COPD, astma of een longontsteking

Hoeveel liter zuurstof wordt er per dag via de luchtwegen naar de longen gebracht?

Doel ademhaling

De cellen in je lichaam hebben voor de verbranding van voedingsstoffen zuurstof nodig.

De zuurstof krijg je binnen door in te ademen.

De lucht die je inademt gaat via de neus- of mondholte, keelholte en luchtpijp naar je longen.

De afvalstof koolstofdioxide die bij de verbranding ontstaat, adem je uit.

Normaal aantal ademhalingen = 8 tot 12 keer per minuut.

Hoe zou je de ademhaling tellen?

Ademhalingsstelsel

De bouw:

Neus-en mondholte

Keelholte

Strottenhoofd

Luchtpijp

Bronchiën

Longblaasjes

Uitleg van de verschillende onderdelen van het ademhalingsstelsel

Neusholte: 

Functie beschermen door: 

1. verwarmen
2. bevochtigen
3. filteren  
4. keuren

Keelholte:

Ligt achterin de mond

Bevat strottenhoofd dat ingang is naar slokdarm en luchtpijn. Bevat de stembanden

Strottenklepje: 

Sluit luchtpijp af tijdens slikken

Luchtpijp:

Stevige buis met kraakbeenringen. Daardoor staat luchtpijp altijd open.

Ligt voor de slokdarm

Welke weg legt de zuurstof af vanaf inademen door de neus?

1. neus-mond-keelholte-longblaasjes-bronchiën
2. neus-keelholte-luchtpijp-bronchiën-longblaasjes
3. neus-strottenhoofd-bronchiën-luchtpijp-longblaasjes

De longen

Linker- en rechterlong:

• Links kleiner vanwege ligging hart
• Bestaan uit bronchus-bronchiën en longblaasjes

Om longblaasjes lopen bloedvaten die nemen zuurstof op en geven koolstofdioxide af

Longaandoeningen

COPD

Astma

Longontsteking

Longkanker

Klaplong

Longembolie

COPD= chronic obstructive pulmonary disease
Ofwel: chronische obstructieve longaandoening

Verzamelnaam voor: longemfyseem en chronische bronchitis

Verminderde opname van zuurstof, waardoor zuurstoftekort.

Bij ernstige COPD vaak maar 5000 liter in plaats van de nodige 10.000

Zelfs normale activiteiten worden lastig

Longemfyseem: longblaasjes gaan kapot waardoor er minder maar grotere longblaasjes ontstaan, hierdoor minder oppervlak en dus minder uitwisseling O2 en CO2.

Langzaam proces, maar onomkeerbaar

Bronchitis: meer slijm in de longen waardoor ademhalen lastiger is

Longemfyseem:

Bij longemfyseem of emfyseem gaan er langzaam longblaasjes verloren.

Hoe minder longblaasjes er zijn, hoe moeilijker dit wordt. Hierdoor kunt u het benauwd krijgen.

Bij chronische bronchitis zijn de bronchiën steeds ontstoken. 

Gevolg: 
het lichaam maakt meer slijm aan in de longen.  

ademhalen is hierdoor lastiger.

kst

Waardoor wordt COPD veroorzaakt denken jullie?

Oorzaken COPD

Meestal roken (4 op de 5)

Bij 1 op de 5 andere oorzaak:

• Astma, longontsteking
• Erfelijke ziekten
• Schadelijke stoffen zoals lijmdampen
• Luchtvervuiling door bijvoorbeeld fijnstof

Verschijnselen COPD

• benauwdheid
  
• hoesten
  
• slijm ophoesten
  
• Kortademigheid 
• vermoeidheid
  
• weinig spierkracht
  
• gewichtsverandering

Behandeling COPD

COPD is nog niet te genezen.

Daarom vooral verminderen van kans op klachten of behandelen van klachten door: 

Medicatie (o.a. inhalatie om luchtweg te verwijden of ontsteking te remmen, griepvaccinatie) 

Longrevalidatie van 8-12 weken (o.a. leren omgaan met longziekte, verbeteren conditie, adem- en ontspanningsoefeningen)

Extra zuurstof (bijv. via zuurstoffles)

Astma

Astma =  altijd kleine ontstekingen in de longen aanwezig.  

Soorten astma:

• Allergische astma
• Niet-allergische astma
• Inspanning astma
• Ernstig astma

Oorzaken Astma

Onbekend wat de precieze oorzaak van astma is.

-> Vaak is astma wel erfelijk!

-> Een allergie? Dan vergrote kans op astma.

Andere oorzaken van astma:

Te vroeg geboren (door onvoldoende ontwikkelde longen)

Rokende ouders tijdens zwangerschap.

Laag geboortegewicht (vergrote kans op infecties).

Beroepsastma (door beroep inademen van bijv. verf)

Verschijnselen Astma

Benauwd hebben (gevoel alsof je stikt)

Veel hoesten (vaak met slijm)

Gebrek aan energie (steeds of snel moe zijn)

Kortademigheid (gaan hijgen of happen naar adem)

Raspende of zagend geluid bij ademen (door dichtzitten neus of keel)

Piepende ademhaling (door vernauwen luchtpijn en bronchiën)

Behandeling Astma

Niet te genezen, wel mogelijk klachten verminderen door:

Medicatie 

Stoppen met roken

Aanpassen huisinrichting (bijv. laminaat op vloer o.a. bij allergie)

Sporten (hierdoor betere conditie)

Voeding (o.a. calcium en vitamine D aangezien ontstekingsremmers zorgen voor botontkalking)

Longontsteking

Longontsteking =

ontsteking van de kleine vertakkingen, de bronchiën, en de longblaasjes.

Oorzaak:

meestal een bacterie

soms een virus, schimmel of parasiet.

een combinatie van bacterie en virus is ook mogelijk.

Verschijnselen longontsteking

• pijn bij ademhalen
  
• benauwd zijn
  
• ophoesten van geel of groen slijm, soms met wat bloed
  
• vermoeidheid
  
• een hogere of juist een lagere lichaamstemperatuur
  

Behandeling longontsteking

Antibiotica bij bacteriële longontsteking

Soms vernevelen: helpt vastzittend slijm op te lossen

Paracetamol tegen koorts en pijn spieren door hoesten

Complicaties longontsteking

Pneumosepsis: bacterie is in de bloedbaan terecht gekomen. Dit is LEVENSBEDREIGEND

Te herkennen aan:

• in korte tijd heel ziek worden
• snel en oppervlakkig ademhalen
• last rillingen en klappertanden
• verwardheid

Waar denken jullie dat je aan moet denken als je zorg verleent aan cliënt met longaandoening?

Waar let je op in de zorg

• Tempo langzaam
  
• Korte zorgmomenten, mogelijk zorg verdelen over meerdere momenten
  
• Goed observeren hoe het met de cliënt gaat
  
• Niet te veel praten tijdens de zorgverlening
  
• Cliënt aanmoedigen niet te veel te doen wat energie kost (praten, zichzelf wassen)
  

Ga naar SBIS leereenheid ADL2 en maak de opdracht die bij leeractiviteit ademhaling en persoonlijke zorg staat