tandzout
1 / 39
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Voordracht ter gelegenheid van het proefstuderen voor aankomende studenten tandheelkunde.
Toestemming is gegeven door beide heren voor gebruik van het materiaal tijdens MLO lessen chemie. (info bij Mignonne Fakkel)
In de notities onder de dia's staat een samenvatting van de toelichting op de dia.
Vrije versprijding onder studenten niet toegestaan.
Slide 2 - Tekstslide
In vroeger tijden speeksel in kwaad daglicht
Slide 3 - Tekstslide
Speeksel werd in verband gebracht met zieke verspreiding
Slide 4 - Tekstslide
Dit klopt maar ten dele. Hand-hand contact leidt vaker tot verspreiding van ziekten
Slide 5 - Tekstslide
Onderste foto is van een persoon die geen speeksel kan aanmaken. Dit kan komen door dat bijvoorbeeld de speeksel klieren zijn aangetast door een ziekte of dat er bestraald is in het hoofd/hals gebied.
Als je geen speeksel meer aanmaakt kunnen de tanden in korte tijd verloren gaan.
Slide 6 - Tekstslide
Speeksel beschermd o.a. tegen tanderosie.
Links: persoon heeft kiezen op elkaar en de voortanden vallen niet meer over elkaar heen.
Rechts: ook op de kauwvlakken is het tandglazuur helemaal weggesleten. Het tandbeen schemert er doorheen en dat betekend dat het nuttigen van warme of koude dranken voor deze persoon heel pijnlijk moeten zijn.
Slide 7 - Tekstslide
Tandglazuur- keihard en slijtvast.
Nadeel: het is een zout.
Uitleg dubbelzout. (!vraag in opdracht)
* Naam van het zout: Calcium hydroxyapatit
Geef de naam van het zout Ca10(PO4)6(OH)2
Slide 8 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 9 - Tekstslide
Onder normale omstandigheden ligt het evenwicht aan de kant van calcium hydroxiapatit. Niet aan de hand.
Slide 10 - Tekstslide
Bij zuur in de mond verschuift het evenwicht door het afvangen van OH- door H+
Slide 11 - Tekstslide
Verschuiving evenwicht wordt verder versterkt door dat ook PO4 H+ kan opnemen.
*Hoe noemen we dit type reacties?
Hoe noemen we dit type reacties?
A
ontleding
B
oplossingsvergelijking
C
protolyse
D
synthese
Slide 12 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 13 - Tekstslide
Als er dan ook nog citroenzuur in je drankje zit … dat vangt Ca af.
Het tandglazuur lost dus op in zuurmilieu.
! Vraag in opdracht
Slide 14 - Tekstslide
Links: zwarte plekjes zijn gaatjes
Slide 15 - Tekstslide
Verschil:
Rechts: suikers worden bij tanden zonder plaque weggespoeld. Zuur leidt tot ontkalking
Links: suikers worden omgezet door de bacteriën in het tandplaque in zuur. Dit geeft lokaal ontkalking (gaatje). Grappig detail: plaque vormt beschermlaagje tegen zuur in het eten.
! Vraag in opdracht
Slide 16 - Tekstslide
Tanderosie vindt ook op een perfect gepoetst oppervlak plaats
Slide 17 - Tekstslide
Voorbeelden van dranken die tanderosie kunnen veroorzaken.
* Wat is de pH van frisdrank/thee/melk?
Wat is de pH van frisdrank/thee/melk?
A
3/7/7
B
2/5/8
C
6/6/7
D
2/3/7
Slide 18 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 19 - Tekstslide
Belangrijke bron van tanderosie is citroenzuur. Dit wordt aan frisdrank toegevoegd om het een frisse smaak te geven. Het verhoogd ook de houdbaarheid.
In het kader staan meerdere benamingen voor citroenzuur die je tegen kunt komen op het etiket.
Slide 20 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Deze vrouw dronk veel minder dan de man van de vorige dia. Bij navraag vertelde ze dat ze de drank lang in haar mond hield en de vloeistof lied rondgaan. Deze lange verblijftijd van de zure cola leidde tot enorme schade.
Slide 22 - Tekstslide
Schade door zuur treed best snel op
Foto’s van tandglazuur onder de elektronen microscoop
Links: mooi glad opp.
Rechts: netwerk is nog wel intact maar er ontstaan al wat gaten.
Slide 23 - Tekstslide
Gelukkig is er hoop
Speeksel beschermd tegen tanderosie op 3 manieren
(rode kapje stelt Pellicle voor)
Slide 24 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 25 - Tekstslide
Y-as: pH
Wat opvalt is dat het speeksel bij kauwen een hogere pH heeft
Slide 26 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 27 - Tekstslide
* Reageerd HCO3- hier als zuur of als base?
Reageert HCO3- hier als zuur of als base?
A
zuur
B
zuur en base
C
base
D
geen van beide
Slide 28 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 29 - Tekstslide
Oud hoogleraar van het ACTA heeft eens een keer een kies goed schoongemaakt
Daarna is de rechterkant van de kies een tijdje in speeksel gelegd (vorming pellicle – weergegeven met groen)
Daarna werd de kies in zijn geheel bloot gesteld aan zuur
Vervolgens is het oppervlak afgetast om te kijken of de diepte is toegenomen
Hoe lager op de grafiek, hoe meer tandglazuur er verdwenen is. (meer erosie dus)
Links is er dus schade
Rechts is er veel minder schade.
Slide 30 - Tekstslide
Pellicle is een eiwitlaag
Microscopische opname dwarsdoorsnede van tand met onder: tandglazuur
Donkere strook is pellicle. Dit bestaat uit verschillende lagen
Slide 31 - Tekstslide
Dikke zwarte laag = dichte laag eiwit direct op het tand oppervlak.
Slide 32 - Tekstslide
Daarboven een wat lossere structuur aan eiwitten
Slide 33 - Tekstslide
En daar boven op ook nog losse eiwitten waar bijvoorbeeld Ca aanvastzit (groene ovalen)
Slide 34 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 35 - Tekstslide
Bescherming tegen erosie maar ook tegen aanhechting van bacteriën
Slide 36 - Tekstslide
Ja, zelfs een beetje reparatie
! Vraag in opdracht
Slide 37 - Tekstslide
Kleine gaatjes door zuur kunnen nog gerepareerd
Slide 38 - Tekstslide
Sommige eiwitten in het pellicle kunnen Ca bevatten en dit naar het oppervlak van de tanden brengen. Er is ook fosfaat aanwezig en zo heb je de bouwstenen bij elkaar om de kleine gaatjes in het opp. weer te herstellen.
Dit kan natuurlijk alleen bij hele kleine gaatjes. Bij de patiënten die we hebben gezien is dat niet meer mogelijk.
Slide 39 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
