5V-Maatschappijleer Domein E2 Pluriforme samenleving

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Domein E2

Grondrechten in de pluriforme samenleving

Welke waarden leggen de basis voor een pluriforme samenleving in Nederland?

Aan het einde van de les kun je...

• De vier typen rationaliteit zoals ontwikkeld door Max Weber beschrijven en herkennen.
• Uitleggen wat een bias is en hoe dit ons denken en beslissingen kan beïnvloeden.
• Verschillende soorten biases identificeren en voorbeelden geven van hoe deze in de praktijk kunnen voorkomen.
• Uitleggen welke waarden en grondrechten ten grondslag liggen aan de pluriforme samenleving.

Rationaliteit en Bias

• Max Weber ontwikkelde het concept van rationaliteit met vier hoofdtypen: instrumentele of doel rationaliteit, waarden rationaliteit, traditionele rationaliteit en affectieve rationaliteit.
• Bias verwijst naar een systematische neiging of vooroordeel dat ons denken, oordelen en beslissen kan beïnvloeden.

Instrumentele of Doel Rationaliteit

Handelingen die worden ondernomen om een specifiek doel te bereiken met een rationele afweging van middelen en doelen. 

Bijvoorbeeld een wetenschappelijke benadering vanuit onderzoek naar migratie in de wereld.

Waarden Rationaliteit

Handelingen die worden uitgevoerd vanwege bepaalde waarden of ethische principes, ongeacht het resultaat.

Bijvoorbeeld de waarde herbergzaamheid vind ik belangrijk en daarom wil in vluchtelingen opvangen.

Traditionele Rationaliteit

Handelen volgens gevestigde gewoonten of tradities.

Bijvoorbeeld dat we nooit mensen van kleur in ons dorp hebben gehad en we het daarom ook niet willen.

Affectieve Rationaliteit

Handelingen gebaseerd op emoties en gevoelens, zonder rationele afweging van middelen en doelen.

Bijvoorbeeld een grote demonstratie tegen een relatief kleine opvang van asielzoekers.

Het concept en de rol van bias in menselijk denken en beslissingen

• Bias: Een systematische neiging of vooroordeel in denken of beslissen die afwijkt van rationele of objectieve standaarden.

Framing-bias

De invloed van de presentatie van informatie op beslissingen, onafhankelijk van de inhoud.

Bijvoorbeeld, je kunt iemand een ‘vrijheidsstrijder’ noemen, maar ook een ‘terrorist’. Je noemt iemand een ‘gastarbeider’ of ‘gelukszoeker’. De feitelijke informatie is hetzelfde, de lading van de woorden is anders.

Wat is hier de framing?

Ons mooie Nederland is door de voortdurende asieltsunami en massa-immigratie

zwaar afgetakeld. Onder Rutte zijn meer dan 1 miljoen niet-westerse allochtonen

binnengekomen. En dat terwijl Nederland overbevolkt is. Ons land is na Malta het

dichtstbevolkte land van de hele EU. Het is onbegrijpelijk dat vrijwel alle politieke

partijen ons hebben opgezadeld met een krankzinnig open-grenzen beleid. En

het is onverantwoord dat tot op de dag van vandaag een letterlijk ongelimiteerde

asielinstroom wordt toegestaan. Er moet nu snel orde op zaken worden gesteld.

En dat kan alleen met de PVV!

Self-serving bias

Het toeschrijven van positieve resultaten aan de eigen groep en negatieve aan externe factoren om het zelfbeeld te beschermen.

Bijvoorbeeld de economische welvaart in de 17e eeuw is onze eigen verdienste, maar de handel in slaven werd door iedereen gedaan en voornamelijk uitgevoerd door anderen.

Confirmation bias

De neiging om informatie te zoeken, interpreteren en onthouden die bestaande overtuigingen bevestigt.

Bijvoorbeeld informatie over criminaliteitscijfers van de Marokkaanse minderheid wordt gezocht of onthouden, maar dat het steeds beter gaat met deze groep en er steeds minder problemen zijn is informatie die bewust niet wordt gevonden of niet wordt onthouden. 

Kennis van de maatschappij

• Nederlandse waarden: vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit

Basisafspraken respecteren

• Grondwet
• Botsende grondrechten:

• Vrijheid van godsdienst vs. Gelijke behandeling
• Vrijheid van meningsuiting vs. Bescherming tegen haat zaaiende uitingen
• Vrijheid van vergadering vs. Openbare orde en veiligheid
• Vrijheid van godsdienst vs. Recht op gezondheid
• Recht op eigendom vs. Milieubescherming

Scholen moeten zelf hun regels kunnen maken, ook als deze botsen met opvattingen in de samenleving.

Eens

Oneens

Je moet alles in het openbaar kunnen zeggen, ook al is dit kwetsend voor anderen.

Eens

Oneens

Van klimaat acties wordt ik ...

😒🙁😐🙂😃

Geef in een percentage aan hoe groot de kans is dat jij later je kinderen laat vactineren.

0100

Lelystad airport open voor commerciële vluchten?

😒🙁😐🙂😃

nos.nl

Kernwaarden

• Vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit
• Essentieel voor Nederlandse samenleving

Respect en tolerantie in de samenleving

• Belang van respect voor grondrechten
• Tolerantie en grenzen

De tolerantieparadox

• filosoof Karl Popper (1902-1994) 
• Hij stelt dat tolereren van intolerantie leidt tot het verdwijnen van tolerantie. Als de samenleving bijvoorbeeld het denkbeeld tolereert dat sommige bevolkingsgroepen minderwaardig zijn, zal deze visie de overhand kunnen krijgen. Popper pleit daarom voor het recht om intolerantie niet te tolereren.

Participatievormen binnen de samenleving

• Werk
• zorgtaken
• vrijwilligerswerk
• politieke betrokkenheid

Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)

• Bescherming van fundamentele rechten en vrijheden

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.