Woordsoorten 1.3 en 1.4

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Grammatica 1

Woordsoorten

1.1 Werkwoorden

1.2 Naamwoorden en lidwoorden

1.3 Voornaamwoorden

1.4 Voegwoord en voorzetsels

Even kort herhalen...

Welke 3 vormen van het werkwoord ken je?

Dave wil langskomen om iets over de sportdag te vertellen.
Wat is vertellen?

1. Persoonsvorm
2. Voltooid deelwoord
3. Infinitief
4. Tegenwoordig deelwoord

Joost was onder de indruk van het bezoek.
Wat is Joost?

1. Zelfstandig naamwoord
2. Lidwoord
3. Bijvoegelijke naamwoord
4. Voorzetsel

Welk vorm(en) van het werkwoord zie je in deze zin?
Mijn collega komt altijd op de fiets naar het werk

1. Persoonsvorm
2. Infinitief
3. Voltooid deelwoord
4. Persoonsvorm en voltooid deelwoord

Welke vorm(en) van het werkwoord zie je in deze zin?
In de krant stond een bericht over een joyrider die tegen een winkelpui is gereden

1. Persoonsvorm en infinitief
2. Persoonsvorm
3. Persoonsvorm en voltooid deelwoord
4. Geen

Rondvraag

Zijn er over dit onderdeel nog vragen?

Grammatica 1:

Woordsoorten:

1.3: Voornaamwoorden

Zelfstandig naamwoorden (zn)

Zn zijn woorden waar je de, het of een voor kunt zetten, maar ook eigennamen.

• de trein, het ei, een afspraak
  
• Utrecht, Joost, België
  

Meestal meervoud: twee afspraken

Meestal ook verkleinwoord: het afpraakje

Lidwoorden

Er zijn er maar drie.

Lidwoorden staan voor het zelfstandig naamwoord. Er kan een ander woord tussen staan, bijvoorbeeld het bijvoeglijk naamwoord.

• de, het, een
  
• de opleiding, het plan, de nieuwe medewerkster
  

Voornaamwoorden

Hoe herken ik een persoonlijk, bezittelijk en aanwijzend voornaamwoord? 

Wat is een voornaamwoord?

Een voornaamwoord is een woord dat naar iets of iemand verwijst. Soms is dat een woord dat in de buurt staat, maar dat hoeft niet. We hebben er drie:

• persoonlijk voornaamwoord
  
• bezittelijk voornaamwoord
  
• aanwijzend voornaamwoord
  

Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) 

Verwijst naar persoon of zaak:

• We moeten het verslag vandaag inleveren, maar ik heb het nog niet af.
  

Persoonlijke voornaamwoorden: enkelvoud

1e persoon: ik mij/me

2e persoon: jij/je, u jou/je, u

3e persoon: hij, zij/ze, het hem, haar, het

Persoonlijke voornaamwoorden: meervoud

1e persoon: wij/we ons

2e persoon: jullie, u jullie, u

3e persoon: zij/ze ze/hen/hun

Bezittelijk voornaamwoord

Geeft aan van wie iets is en staat vóór dat bezit:

Onze secretaresse heeft uw contract op de post gedaan.

Welke bezittelijke voornaamwoorden zijn er?

1e persoon enkelvoud: mijn (dus niet me fiets!)

2e persoon enkelvoud: jouw/je, uw

3e persoon enkelvoud: zijn, haar

1e persoon meervoud: ons/onze

2e persoon meervoud: jullie, uw

3e persoon meervoud: hun

Aanwijzend voornaamwoord

Een aanw. vnw verwijst naar iets wat je vaak letterlijk kunt aanwijzen. Woorden als deze, die, dit, dat, zulk(e), zo’n, dergelijke.

• de-woorden: deze auto die auto
  
• het-woorden: dit filiaal dat filiaal
  
• meervoud: deze huizen die huizen
  

Samenvatting:

- Persoonlijke voornaamwoorden duidt iets of iemand aan

ik, jij, mij, hij, hem, haar, hen, hun

-Bezittelijke voornaamwoorden geven bezit aan, van wie iets is

mijn jas, haar fiets, onze hond

- Aanwijzende voornaamwoorden

Verwijst naar iets: deze, die, dat, zulke, zo'n

Persoonlijk

Bezittelijk

Aanwijzend

ik

mijn

jou

jouw

deze

die

Vanavond ga IK naar de film.

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. lidwoord
4. voorzetsel

Noteer de persoonlijke voornaamwoorden en de bezittelijke voornaamwoorden.
Als u wilt inchecken, heeft u uw paspoort nodig.

De stagiaires deden hun werk naar behoren. Wat is hun?

1. Persoonlijk
2. Aanwijzend
3. Bezittelijk
4. Geen van allen

Noteer de persoonlijke voornaamwoorden en de bezittelijke voornaamwoorden.
Op mijn mobiel werkt het internet sneller dan op die van haar

Dit gebouw staat hier al bijna 100 jaar.
Wat is dit?

1. Persoonlijk
2. Bezittelijk
3. Aanwijzend
4. Geen van allen

Noteer de persoonlijke voornaamwoorden en de bezittelijke voornaamwoorden.
Zijn boek is onbruikbaar, want hij heeft het in een plas koffie gelegd.

Rondvraag

Zijn er over dit onderdeel nog vragen?

Grammatica 1

Woordsoorten:

1.4 voegwoorden en voorzetsels

Voegwoorden

Voegwoorden verbinden twee zinnen met elkaar. 

Ze zijn als het cement tussen twee bakstenen.

Ze staan meestal tussen twee zinnen, maar 

kunnen ook vooraan staan.

Mariska doet de inkoop en ik regel de verkoop.

Omdat het regent, ga ik met de auto.

DRIE VRAGEN

3 vragen over voeegwoorden

Benoem het voegwoord.

De leerling had zijn huiswerk gemaakt, maar hij was zijn schrift vergeten.

Benoem het voegwoord.

Kom je vanmiddag nog langs, of kom je liever een andere keer?

Vul het juiste voegwoord in.
De deur van de woonkamer moet dicht,
........... anders wordt het koud.

Benoem het voegwoord.

Nikè houdt van lesgeven en ze vindt het leuk om oefeningen te maken.

Voorzetsels

Voorzetsels staan vaak voor een zelfstandig naamwoord. 

Ze geven aan:

Plaats: naast, achter, in 

Tijd: in, tijdens

Reden: door, vanwege

Richting: de brug over

Uitdrukkingen

Voorzetsels

Plaats: De mappen staan in de grijze kast op de bovenste plank.

Tijd: In de winter is er tijdens de pauze soep te krijgen.

Reden: Vanwege het slechte weer, blijven de ramen gesloten.

Richting: We rijden nu de tunnel in.

Uitdrukking: Die nieuwe scooter is een rib uit mijn lijf.

DRIE VRAGEN

3 vragen over voorzetsels

Wat is het voorzetsel?

1. in
2. thuis
3. de
4. kraan

Wat is het voorzetsel?

1. werken
2. fietsen
3. op
4. de

Wat is het voorzetsel?

1. en
2. tijdens
3. juf
4. omdat

Rondvraag

Zijn er over dit onderdeel nog vragen?

Oefenen / Huiswerk