1.2 Rivieren: maatregelen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§1.2 Rivieren: Maatregelen

Wat gaan we doen

Wat gaan 

Lesdoelen

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

• maatregelen noemen waardoor de rivier meer ruimte kreeg en deze in een bron herkennen;
  
• uitleggen wat het Delta- en het hoogwaterbeschermingsprogramma inhouden en welke keuzen hieraan ten grondslag liggen;
  
• uitleggen wat integraal waterbeheer is en daar een mening voor het IJsselmeergebied over vormen;
  
• het Nederlands en internationaal rivierbeleid beschrijven en hierover een mening vormen.
  

nos.nl

nos.nl

Duitsland

Lezen §1.2

Waterbeleid

Maatregelen rivieren vorige eeuw

1. Kribben houden de rivier 

in zijn vaargeul.

Dam loodrecht op de rivier-

oever die het meanderen 

tegengaat. Het zorgt voor het

verdiepen van de vaargeul.

 

Kribben

Maatregelen rivieren vorige eeuw

2. Stuwen en sluizen regelen 

de waterstand.

Vaste of regelbare dam in de 

rivier voor het handhaven van 

het waterpeil en het regelen van 

de waterafvoer.
 

Stuw

Maatregelen rivieren vorige eeuw

3. Kanaliseren

Bochten worden recht 

getrokken om de rivier 

bevaarbaar te maken.

 

Kanaliseren

Overstroming van de Maas in 1995, aanleiding voor het plan Ruimte voor de rivier

De Maas door Maastricht

Maatregelen Ruimte voor de Rivier

Men kwam tot de conclusie dat het dwarsprofiel in de benedenloop op de schop moest. Daarom werkt de overheid van 2006 tot 2019 met een programma van maatregelen met de naam: rvr

Er zijn in totaal 34 binnen- en buitendijkse maatregelen uitgevoerd,

1. uiterwaarden verlagen

beker cola

2. Zomerbed verdieping

3. Aanleg nevengeul

Extra geul naast een rivier om bij hoogwater meer rivier water af te kunnen voeren.

Nevengeul

4. kribverlaging

 

 Verwijderd om de rivier sneller te laten doorstromen.

Kribben

5. Verwijderen obstakels.

Obstakels uit de uiterwaarden halen zodat het water sneller naar zee kan stromen.

   Huiswerk

       §1.2 Ⓜ︎ 1, 2a, 3, 4, 5, 6

       

       Klaar?

         - Maken samenvattingsopdracht blz. 40

Lesplanning

1. Spullen pakken

2. Herhalen §1.2

3. Aantekeningen §1.2

4. Huiswerk maken

Deel II: Beleid

Uitgangspunten huidige waterbeleid

1. Toekomstscenario’s KNMI (bron 3)

2.Rapporten  Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)

3. Deltaprogramma

IPCC van klimaatconferentie van Parijs in 2015 waarin werd afgesproken dat de aarde beneden de 2 graden Celsius moet blijven. IPCC onderzoekt klimaatverandering. 

Deltaprogramma

Waarin staat hoe Nederland om moet gaan waterveiligheid, droogte en zoetwatervoorziening.

Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten en waterschappen werken samen met maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening. ->

Zo effectief mogelijk uitvoeren door integraal waterbeheer.

Wat is hier een goed voorbeeld van?

Hoogwaterbeschermingsprogramma

Waardoor bereikt een hoogwatergolf steeds sneller de Nederlandse grens?

Er is meer verstening in de boven- en middenloop dan vroeger. Bovendien valt er meer neerslag in kortere tijd.

Adaptief deltamanagement

Overheid houdt rekening met veranderingen, en nieuwe inzichten en technieken op het gebied van waterbeleid.

Het is nog niet precies duidelijk hoeveel de zeespiegel gaat stijgen en hoeveel droger de zomers worden. Waar kiest de overheid daarom voor? Adaptief

VB IJsselmeer

Waterpeil flexibel houden.

1. Zoetwatervoorraad (sparen van water)
2. Voorkomen overstromingen 3. Verzilting tegengaan

Toename zoutgehalte water en bodem.

Wanneer de zeespiegel stijgt moet de stand van het IJsselmeer ook aangepast worden, omdat …

er verzilting op kan treden van het IJsselmeerwater en omliggend land.

Hoe noemen we het lozen van water door middel van sluizen op het buitenwater bij voldoende hoogteverschil? -> spuien

Waarom is een verhoogd waterpeil in het IJsselmeer vanaf maart handig?

Er is door smeltwater een grotere aanvoer van rivierwater: door het verhoogde waterpeil kan dit water goed worden gespuid in de Waddenzee.

Driestapsstrategie

Drie manieren waarmee de overheid overstromingen wil voorkomen.

Driestapsstrategie

1. Vasthouden

2. Bergen

(retentiegebied)

3. Lozen

Retentiegebied

Gebied waar water tijdelijk wordt opgeslagen om de

rivier te ontlasten.

Drietrapsstrategie

De dijkgraaf van het waterschap doet de volgende twee uitspraken over de meerlaagsveiligheid.
I In de tweede laag van de meerlaagsveiligheid staan vooral preventie en informatie voorziening centraal.
II In de eerste laag gaat het vooral om versterking van waterkeringen, suppleties en rivierverruiming.

1. I is juist, II is onjuist.
2. I is onjuist, II is juist.
3. Beide zijn juist.
4. Beide zijn onjuist.

Bij welke stap van de drietrapsstrategie past de afbeelding?

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

Bij welke stap van de drietrapsstrategie past de afbeelding?

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

Bij welke stap van de drietrapsstrategie past de afbeelding?

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

Bij welke stap van de drietrapsstrategie past de afbeelding?

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

   Huiswerk

       §1.2 Ⓜ︎ 1, 2, 3, 4, 5, 6

       

       Klaar?

         - Maken samenvattingsopdracht blz. 40

Lesplanning

1. Spullen pakken

2. Oefenen bronvragen

3. Nieuwsflits

4. Lezen §1.3 

5. Aantekeningen §1.3

6. Huiswerk maken

Welke maatregel voor ruimte voor de rivier zie je in bron 2? (1p)

Met welke maatregel heeft dit te maken van bron 1? Waarom? (Waar lijkt het op) (2p)

Oefenen

Bronvragen

Welke maatregel voor ruimte voor de rivier zie je in bron 2?

Met welke maatregel heeft dit te maken van bron 1? waarom? (Waar lijkt het op)

Antwoord bronvraag 1

• Op bron 2 vindt zomerbedverdieping plaats. (1pt)
• Dit kun je vergelijken met maatregel 5 en 6, graven van nevengeulen en uiterwaardverlaging (1pt)
• omdat door beide ingrepen er meer water in de rivier kan. (1pt)

• Het verlagen van kribben. (0,5pt)
• Het verwijderen van obstakels. (0,5pt)

Antwoord bronvraag 2