Gouden eeuw

• M&M
• Middelbare school
• vmbo lwoo, b
• Leerjaar 2

Hoe is ons landje Nederland geworden

               kaart rond .....

                          wie was de baas.....

                                     hoe zit het eigenlijk ........

Leerdoelen

1. Ik kan uitleggen waarom de Nederlanders in opstand kwamen tegen de Spanjaarden.

2. Ik kan de gevolgen beschrijven van de Opstand voor de inwoners van de Republiek.

3. Ik kan vertellen waarom Willem van Oranje werd vermoord

4. Ik kan vertellen wat de afkortingen VOC en WIC betekenen

5. Ik kan uitleggen waarom de VOC en WIC werden opgericht

6. Ik kan uitleggen waarom deze periode de Gouden Eeuw wordt genoemd.

De Nederlanden rond 1519

• In 1519 waren de Nederlanden onder bestuur van Karel V. Hij heerste over Spanje, Spaanse kolonie in Amerika, gebieden in Duitsland, Italië en de Nederlanden. 
• Karel had een erg verbrokkeld rijk. Nederland had 17 gewesten (provincies). Elk gewest had een eigen bestuur, rechtspraak en wetten. Er waren dus veel verschillen

De Nederlanden

• Moeilijk om groot rijk alleen te besturen -->
• Stadhouders = Edelman die gewest bestuurt als plaatsvervanger koning 
• Bekende = Willem van Oranje (Holland, Utrecht, Zeeland)

De Nederlanden

• Karel V voerde veel oorlog --> veel geld voor nodig --> via belasting --> met gewesten discussie over hoogte belasting
• = Lastig --> dus centraal bestuur --> niet meer discussie --> overal zelfde wetten + belasting
  
• 1555 Karel V wordt opgevolgd door zoon  Filips II
  
• Filips II zelfde doel als vader
  

Karel V 1500-1558

Filips II 1527-1598

4.3 Onrust in de Nederlanden

Groeiende ontevredenheid

1. De Nederlandse edelen en gewesten wilden geen centraal bestuur. 

Omdat Filips ambtenaren aanstelde, kregen de edelen minder te zeggen over het bestuur.

En de gewesten wilden niet dat de koning zomaar belastingen kon opleggen.

4.3 Onrust in de Nederlanden

Groeiende ontevredenheid

2. Protestanten werden zwaar vervolgd. 

Veel mensen waren protestant geworden.

Filips II zag het als zijn plicht om de katholieke kerk te beschermen en pakte de protestanten streng aan.

Als je je niet wilde bekeren, werd je gedood. 

Zelfs veel katholieken vonden de straffen te zwaar. 

De Beeldenstorm

• Soms lieten mensen zich ophitsen tegen de katholieke kerk.
• Dat gebeurde in 1566.
  
• Na afloop vernielden een groep protestanten in een klooster alle beelden van heiligen.
  
• Begin van de Beeldenstorm.
• Overal werden beelden in kerken en kloosters vernield.
  

De Tachtigjarige Oorlog

1568-1648

Oorzaken: 

Katholiek (Spanjaarden) vs Protestanten (Nederlanden)

De overheersende macht van Spanje Filips II

Hoge belastingen betalen aan Filips II

ONVREDE!!

Gevolgen van de Opstand voor de inwoners van de Republiek

*De Opstand leidde uiteindelijk tot de oprichting van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in 1588

*Andere religies, zoals het katholicisme, werden officieel verboden 

Moord Willem van Oranje

• Filips II denkt dat de opstand stopt als Willem van Oranje dood is. 
• Wie hem doodt krijgt 25.000 geldstukken.
• In 1584 wordt hij doodgeschoten door Balthazar Gerards in Delft
  
• Gerards wordt opgepakt en ter dood veroordeeld. 
  
• Toch gaat de oorlog door en verliest Spanje aan het eind.

VOC

- In 1602 wordt de VOC opgericht

- Bestuur van de VOC: Heren Zeventien

- VOC had een handelsmonopolie in Azië

De WIC

• In 1621 werd ook de WIC opgericht.
• Handel met Zuid-Amerika.
• Slavenhandel
• Kapers

Wat was de belangrijkste activiteit van de VOC?

1. Visserij in Noord-Amerika
2. Mijnbouw in Afrika
3. Handel drijven in Azië
4. Landbouw in Zuid-Amerika

Wat was het doel van de WIC?

1. Handel drijven en kolonies stichten
2. Religie verspreiden in Azië
3. Wetenschappelijk onderzoek doen
4. Handel beperken met Europa

Welke eeuw was de Gouden Eeuw?

1. 15e eeuw
2. 16e eeuw
3. 17e eeuw
4. 18e eeuw

De Gouden Eeuw

Economische welvaart door VOC en WIC

Opbloei kunst (Rembrandt), literatuur en architectuur

Opkomst van de wetenschap (Christiaan Huygens (wiskunde en natuurkunde) en Antonie van Leeuwenhoek (microscopie) 

Religieuze en politieke vrijheid

Waarom dus De Gouden Eeuw??

De 17e eeuw wordt een "gouden" periode genoemd vanwege de combinatie van economische bloei, wereldwijde invloed, culturele hoogtepunten en wetenschappelijke ontdekkingen. 

Is Nederland op een 'foute' of eerlijke manier rijk geworden in de gouden eeuw??